Нардех ловзар

Адама Султана Олхазар

Лекха хинволчу АллахIаца ларлуш, Цо шена генадаьккхинчу шайтIанах…

Къинхетаме а волуш, къинхетам беш а волуш волчу АллахIан цIарца!

Вайн кегийчу нахана юкъахь даьржина цхьа ловзар ду, нардаш олуш. Оцу лвзарх лаьцна соьга хаьттира, сан цхьана, бусалба динан вешо.
Цхьайолчу меттигашкахь, вуно дукха хан а йойъуш, вовший девнаш а дохуш, кхин цхьанне хIуманца бала а боцуш ловзу оцу ловзарх вайн кегий-нах. Царна ца хаьа, шаьш оцу ловзарца шайна тIедоуьйтуш долу къа мел ду а, цуьнан тIаьхьло мел вон ю а.

Цундела, Делан Элчанан – Делера салават а, салам а хуьлда цунна – дешнашца а, цуьнан асхьабийн – Дела реза хуьлда цунна – Iамалшца а, Iелам-нехан – Дала къинхетам бойла церах – аларшца а довзийта хьовсур ду вай, оцу ловзаран хьукм а, цуьнан къа а, цуьнан волла а.

Абу Муса Ал-АшIарийгара – Дела реза хуьлда цунна – схьа деана, Делан Элчано – Делера салават а, салам а хуьлда цунна – элира аьлла:

«Нардех левзинарг АллахIана а, Цуьнан Элчанна а Iеса хилла».¹

Нардех ловзучо ша тарво хьакхин жижиг а, цуьнан цIий а лелочух

Бурайдатера – Дела реза хуьлда цунна – схьа деана, Пайхамара – Делера салават а, салам а хуьлда цунна – аьлларг: «Нардех левзинарг тера ву шен куьг хьакхин жижиг юккъе а, цуьнан цIий юккъе а доьллинчух».²

Iелас – Дела реза хуьлда цунна – нардех ловзучаьрга салам долуьйтуш ца хилла.³

Кхин а, СаIид ибн Джубайра – Дала къинхетам бойла цунах – ша нардех ловзучарна тIеволучу хенахь цаьрга салам луш ца хилла.⁴

Нардех ловзург чуволла хьакъ долуш ву

Iелас – Дела реза хуьлда цунна – шена нардех ловзуш нах карийча, уьш чубухкуш хилла, цхьаберш Iуьйранна сарралц а, вуьйжаш делккъалц а. Iуьйранна сарралц чубухкурш ахчанах ловзурш хилла, делккъалц чубухкурш самукъанна ловзурш хилла.⁵

НáфиIа – Дала къинхетам бойла цунах – дийцина, IабдуллахI ибн Iумара – Дела реза хуьлда цунна – шена шен доьзалах цхьаъ нардех ловзуш карийча, цунна тоха а тухий, нардаш кег а йой, тIаккха уьш ягайойтура аьлла.⁶

Лакхахь дийцинчу хьадисашна тIе а доьгIна, Iелам-наха аьлла: нардех ловзар даккхийчу къиношна юкъадогIуш ду.

Иштта, иза доккха къа хилар довзийтина, Имам Ибн Хьаджар Ал-ХIайтамийс – Дала къинхетам бойла цунах – шен «Аз-Завáджир» жайни тIехь, нардех ловзар дуьйцучу дакъана иштта цIе а тухуш: «Диъ бIе шовзткъе доьалгIа доккха къа – нардех ловзар». Цигахь цо далийна нардех ловзарх лаьцна долу хьадисаш а, Iелам-нехан дешнаш а.⁷ Церах цхьадерш ду вай лахахь хьахор дерш.

Нардех ловзучуьнан тешалла къобал деш дац

Имам Ал-АзруIийс – Дала къинхетам бойла цунах – аьлла: «Нардех лаьцна деана дерг довза а девзаш, иза дагахь а долуш, церах левзинарг – динца нисвалар кхачаме доцу стаг лорур ву иза, тешалла а тIелоцур дац цуьнан, иза муьлхха махкахь велахь а, … чIагIдина ца магийна долу хIума цо дина дела».⁸

Уьзза маьIна долу дешнаш аьлла Имам Ал-Мáвардийс а, Имам Ал-Iамрóнийс а, Имам Ар-Рýйáнийс а, кхин а дуккха а Iелам-наха а.⁹

Нардех тера долчу ловзарех ловзар нардех ловзар санна ду

Нардех ловзаран хьукм а, цуьнан хьарамалла а, цуьнан волла а евзинчул таьхьа, довза деза: нардех тера долу кхидолу ловзарш а - хьекъална а, кхетамна а, ойла йарна а тедоьгIна а доцуш, хила мега, хила тарло, нисдала мега, хIотта мега бохучунна тIедоьгIна долу ловзарш - дерриге а нардаш санна хьарам ду ШариIатехь.¹⁰ Цундела, кехатех ловзар а, и санна долчу кхечу ловзарех ловзар а хьарам ду.¹¹