Нысан пму ұс н 18. 4/19 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Begin

End;
Function <идентификатор>[(<формаль параметрлер тiзiмi>:<тип>)]:<нәтиже типi>;

Begin

<функция денесi>

End;

1. 
   Файлдар классификациясы: файлдарды типтері және қатынас әдісі бойынша бөлінуі.
   
2. 
   Мәтіндік файлдар. Нақты және логикалық файлдар түсінігі.
   
3. 
   Мәтіндік файлдарды өдеуге арналған процедуралар мен функциялар.
   
4. 
   Берілгендерді енгізу шығару.
   

Pascal тiлiнде файл – деп, деректердiң қандайда бiр жиынтығын сақтай алатын сыртқы еске сақтау құрылғысындағы жадының обылысын айтамыз.

Бұл жады облысына қандайда бiр деректердi орналастыруға да, және одан алуға да болады. Бұл әрекеттер файлға енгiзу– шығару – деп, аталады.

Файлдық айнымалылар және типтердi қарастырайық. Файлдық айнымалыны сиппаттаудың жазылуы:

Var

F: file of integer;

F– атты бүтiн сандардың (саны белгiсiз) сыртқы жадыда орналасқан (магниттi дискiде) тiзiмiн айтады.

1. 
   Символдық жне жолдық мндер.
   
2. 
   Символдық мндермен орындалатын амалдар.
   
3. 
   Жолды өдеу алгоитмі. Жолдан ішкі жолды іздеу алгоритмі.
   
4. 
   Жолдармен жұмыс істеуге арналған программалау тіліндегі құрамдас функциялар мен процедуралар.
   

Паскальда жолдық (string) тип пайдаланылады. Жол белгілі бір символдар тізбегі. Өрнектерде жол екі жағынан апострофқа алынып жазылады. Жолдық символдар саны 0-ден 255 дейінгі аралықта жатады. String типті айнымалыны тип бөлігінде сипаттау арқылы немесе бірден айнымалылар бөлігінде сипаттауға болады.

Жазылуы:

Type <типті атауы>= string[жолды е үлкен ұзындығы]

Var<айнымалы>:<типті атауы>;
Var<айнымалылар>: string[жолды е үлкен ұзындығы];

Әдебиет: [2], [4]

8 Тәжірибелік сабақтар мазмұны, және олардың сағат көлемі

№1 практикалық жұмыс

1.1 Pascal (Delphi7) тілі ортасымен танысу

1. 
   Студент бумасында өз тобыңызбен аталатын бума құрыңыз.
   
2. 
   Бас менюден Delphi7 жұмысқа қосыңыз.
   
3. 
   Менюден: File-New-Other-Console Application командасын таңдаңыз. Бұл консольдық режимде жұмыс істеу деп аталады.
   
4. 
   Экранда төмендегідей текстпен терезе шығады.
   

{$APPTYPE CONSOLE} - консольдық режимді көрсетеді

uses

SysUtils;

Begin

{ TODO -oUser -cConsole Main : Insert code here } - бұл орынға есептің программасы жазылады

end.

x=2; y=6 мәндерінде олардың қосындысын табу бағдарламасын құру.

1. 
   Delphi7 терезесіндегі тексті толықтырыңыз.
   

{$APPTYPE CONSOLE}

uses

SysUtils;

var x,y,z,a:integer;

begin

y:=6;

writeln(‘kosyndy z=’,z);

readln;

end.

2. 
   Жобаны File-Save Project as командасымен өзіңіздің Прак1 бумасында ornek1 атымен сақтаңыз.
   
3. 
   Менюден Run-Run командасын беріп, бағдарламаны орындауға жіберіңіз.
   
4. 
   Егер бағдарлама тексін дұрыс терсеңіз экранға жауап шығады.
   

Егер бағдарлама тексінде қате болса, ол туралы экранның төменгі бөлігінде хабарлама шығады. Қатені түзетіп, 2-пунктті орындаңыз.

5. 
   Жауап шыққанша 2-4 қадамдарды орындаңыз
   
6. 
   х пен у басқа мәндерге түзетіп, 2-4 қадамдарды қайталаңыз.
   
7. 
   Шыққан жауапты қараңыз.
   

1) рrogram Project1; жолы бағдарламаның атын білдіреді Project1 (Жоба1) аты автоматты түрде беріледі. Әр жобаны ерекшелеу үшін, оған басқа ат беріп сақтауға болады.

2) uses SysUtils; қажет SysUtils; кітапханасын ашады.

3) var x,y,z,a: integer; бағдарламаның айнымалыларды сипаттау бөлімінде пайдаланылатын айнымалылардың типтері (яғни, қабылдайтын мәндерінің типі сипатталады.).

integer x,y,z,a аталған айнымалылар бүтін типтегі мәндер қабылдайтынын білдіреді.

begin

4) x:=2;

z:=x+y; командасы z айнымалысына өрнектің нәтижесін меншіктейді.

Writeln (‘kosyndy z=’,z); нәтижені экранға шығарады.

Тапсырма. Үш санның көбейтіндісін табу программасын құрыңыз.

ПР2. Мәліметтерді енгізу - шығаруды ұйымдастыру.
2.1 Мәліметтерді шығару

Теориялық бөлім

Жазылу форматы: write(ln) (<параметр>);

Жазылу түрлерi:

writeln (өрнек); – өрнектiң мәнiн экранға шығарады. Мысал, writeln (sqr(25));

writeln(x); – x айнымалының мәнi шығады.

writeln (‘текст’) – апострофтың iшiндегi текст шығады.

writeln ( өрнек, ’текст’, айнымалылар);

writeln; – бос жол шығарады.
1 жаттығу. Қадыр Мырзалиевтің «Ана тілі» тақпағының бір шумағын экранға шығару.
1. Бағдарлама тексін теріңіз

program text;