Нысандарды кірістіру: кесте және олармен жұмыс. «Емдеу ісі» топтарына арналған

Тақырыбы: Нысандарды кірістіру: кесте және олармен жұмыс. «Емдеу ісі» топтарына арналған

-тақырыпты меңгеру мақсаттары мен міндеттері

Кесте ұғымын түсіндіру, кестелерді даярлап үйрену, тор сызықтарды бинелеу, кестелерді баптау, конструккор мен макетпен жұмыс жасау

-тақырып сұрақтарын меңгеру деңгейіне қойылатын талаптар.

Кестелерді қалай дайындау, кестелерді баптуды макетпен жұмыс жасауды үйрену

-тақырып көлемі,жұмыс бағдарламасынан көшірме.

-тақырып көлемі,оқу ісінің және түрі бойынша сағаттар бөлу

«Компьютерлік сауаттылыққа оқыту жөніндегі оқу-әдістемелік құрал» Есжанов А.Е., Тәжіғұлова Ә.І., Тюлеев Т.К. Алматы, 2007 ж.

Мультипроектор: Демонстрациялық материал

Презентация.Microsoft Power Point,Movie Maker програмалары.



Ақпараттық блок:

-лекциялар конспектісі

-тақырып бойынша сұрақтар тізбегі

-тақырып бойнша практикалық дағдылар тізбегі(нені білу үйрену керек)

-Сабақ жоспарлары/технологиялық карталар/

Пәнді меңгеру бойынша Оытушыларға арналған әдістемелік ұсынымдар оқу ісінің түрлі сипатын және оқытудың ұсынылатын тәртібін ашады.

Өз бетемен жұмыс бойынша оқушыларға арналған әдістемелік құрал.(Пәнді меңгеру үшін қажет уақытты жоспарлау және ұйымдастыру бойынша ұсынымдар,әдебиеттер және басқа да ақпарат көздерімен жұмыс жасау бойынша ұсынымдар).

Бақылаушы блок:

-бақылауды іске асыру бойынша материалдарға мыналар кіреді:

а)тақырып бойынша тестілік бақылау

б)бақылаушы тарату материалдары.

Лекциялар конспекті.

Осы дәрісте сіздер мыналармен танысасыздар:

• 
  Кестелерді құру және редактілеу;
  
• 
  Кестелерді импорттау;
  
• 
  Кестедегі деректерді сұрыптау.
  

Кез келген кесте (электронды болуы міндетті емес) ұяшықтарды құрайтын жолдар мен бағандарға бөлінген. Бұл ұяшықтарға әр түрлі ақпараттар жазылады, мысалы, сандар, формулалар, мәтіндер және т.б.Кестемен жұмыс әдетте оны құрудан басталады.

Word бағдарламасында кесте құру үшін келесі тәсілдердің бірін пайдаланыңыз:

• 
  Лентада Кірістіру қосымшасындағы Кесте тобында Кестебатырмасын басыңыз (5.1. Сурет). жолдар мен бағандардың санын таңдаңыз (5.2. Сурет)
  

• 
  Лентада Кірістіру қосымшасындағы Кесте тобында Кестебатырмасын басыңыз,  Кестені кірістіру командасын таңдаңыз.Кестелерді кірістіру диалогтық терезесінде жолдармен бағандардың санын таңдаңыз және ОК батырмасын басыңыз.
  

5.3  Сурет. Кестелерді кірістіру диалогтық терезесі

• 
  Лентада Кірістіру қосымшасындағы Кесте тобында Кестебатырмасын басыңыз және Жылдам кестелер (Экспресс- таблицы) командасын таңдаңыз. Алдын ала қараудың таңбашаларымен атына бағдарлай отырып, сай келетін кесте стилін таңдаңыз (5.4. Сурет)
  

5. 
   .4 Сурет. Кестенің жылдам- стилдері
   

• 
  Құжаттың кесте қою қажет жеріне  + (қосу) және – (алу) таңбаларын енгізіңіз, одан кейін Enter пернесін басыңыз. Мысалы, үш бағанды кесте құру үшін  + _+ _+ _+ _+  таңбаларын енгізу қажет. Мынаған назар аударыңыз: мұндай кестені құру қосу таңбасымен аяқталуы қажет, айтпесе кесте құрылмайды;
  
• 
   Кесте батырмалары менюіндегі Кесте салу батырмасының көмегімен кестені қолмен салыңыз. Сіз Кестені салу командасын шақырғаннан лентада пайда болатын Конструктор қосымшасындағы сәйкес келетін батырмаларды пайдаланып, сызықтардын түрін және қалындығын, шекараларының түсін орната аласыз (5.5. Сурет). Кестелер стилінің параметрлері  тобында кесте құрудың қосымша параметрлерін көрсетуге болады;
  

 Сіз Кестені салу батырмасын басқан кезде нұсқағыш қарандаш пішініне айналады. Алдымен кестенің кескінін құрыңыз (5.6. Сурет), одан кейін көлденең және тік сызықтарды салыңыз (5.7. Сурет)

8. 
   Сурет. Кесте құрудың үшінші кезеңі 
   

Кестелерді редактілеу операциясына ұяшықтардағы мәтіндермен, кестелер элементтерімен ( жолдармен, бағандармен және шекаралармен) жүргізілетін әрекетттердің де қатысы бар.

Кестенің ішіндегі мәтінмен жұмыс жасаудың қарапайым мәтінмен жұмас жасаудан еш айырмашылығы жоқ. Кестенің деректері үшін кез келген пішімдеуді орнатуға және редактілеудің үйреншікті командаларын пайдалауға болады. Ұяшықтардың арасында жылжу үшін Tab пернесі пайдаланылады.Кестенің ішіндегі мәтінді жою үшін, сәйкес келетін ұяшықты ерекшелеңіз және Delete пернесін басыңыз.Кестенің ішіндегі мәтінің өз ерекшелігі бар. Мысалы, оған кез келген бағытты келесі түрде беруге болады:

1. 
   Мәтіннің бағытын өзгертіңіз келген ұяшыққа курсорды орналастырыңыз, немесе кестенің қажет үзіндісін ерекшелеңіз;
   
2. 
   Макет қосымшасына өтіңіз, Мәтін бағыты батырмасын басыңыз (5.9. Сурет). Қажетті бағытты таңдау үшін Мәтін бағыты батырмасын бірнеше рет басыңыз;
   

 

Кестенің қалпын және өлшемін өзгерту

Кестені редактілеу үшін өзгерту және жылжыту маркерлері қолданылады. Жылжыту маркері кестенің сол жақ жоғарғы бұрышында орналасқан, егер тышқанның нұсқағышы кестенің шетінде тұрса, онда ол жақтау ішіндегі крестик пішініне айналады (5.10. Сурет). Ал егер оған шертетін болсақ және тышқанның батырмасын жібермей тартатын болсақ, онда кесте жылжиды.

Егер тышқанны нұсқағышы кестенің шетінде тұрса, онда кестенің өлшемін өзгерту маркері оң жақ төменгі бұрышта пайда болады (5.11. Сурет). Кестенің өлшемін өзгертетін маркерге шертсек және тартатын болсақ, онда кестенің өлшемі өзгереді. Бұл жағдайда барлық бағандар мен ұяшықтар пропорционалды үлкейеді немесе кішірейеді.

5.11Сурет. Кестенің өлшемін өзгерту маркері

Кестенің бағанын немесе жолын ерекшелеу үшін келесі тәсілдердін бірін таңдаңыз:

• 
  Тышқанның сол жақ батырмасын басып және жібермей ұстап тұрып кестенің қажетті бөлігін ұяшық бойынша ерекшелеңіз;
  
• 
  Нұсқағышты жолдың сол жақ шекарасына немесе бағанның жоғарғы жақ шекарасына әкеліңіз, тышқанмен шертіңіз.
  

Кестелерді редактілеу кезінде оған қосымша элементтерді, мысалы, жолдар немесе бағандар қосу қажет болса, онда келесі әрекеттерді орындаңыз:

• 
  Қанша қосу қажет сонша жолды немесе бағанды ерекшелеңіз;
  
• 
   Макет қосымшасына өтіңіз және Жолдар және бағандар тобында қажетті батырманы басыңыз:
  
• 
   Сол жағына қою;
  
• 
    Оң жағына қою;
  
• 
   Төбесіне қою;
  
• 
  Астына қою (5.12. Сурет)
  

• 
  Жолдар және бағандар тобының төменгі бөлігінде орналасқанКестеге ұяшықтар қою батырмасын басыңыз (5. 13. Сурет)
  

• 
  Оңға жылжумен;
  
• 
    Солға жылжумен;
  
• 
  Тұтас жолды қою;
  
• 
  Тұтас бағанды қою.
  

Кестенің енін және жолдың биіктігін бірнеше тәсілмен өзгеруге болады. Ең қарапайым тәсіл- тышқанның көмегімен. Ол үшін нұсқағышты бағанның оң жақ шекарасына немесе жолдың төменгі шекарасына орналастырыңыз. Нұсқағыш қарама- қарсы жаққа бағытталған бағыттауышы бар қос сызық пішініне айналған кезде, тышқанның батырмасын жібермей бағанның шекарасын немесе жолдың шекарасын қажетті орынға жылжытыңыз. (Осы кезде пунктир сызығы жаңа шекара қайда орнатылатынын көрсетеді).

5.13.Сурет. Кесте шекараларын орнату 

Сонымен қатар кестенің элементтерінің өлшемін өзгерту үшін  Макет қосымшасында  Ұяшықтар өлшемі тобындағы командаларды қолдануға болады. Өлшемін өзгерту қажет ұяшыққа курсорды орнату немесе ұяшықтар тобын ерекшелеу қажет, одан кейін Кестенің бағандарының ені және Кестенің жолдарының биіктігі өрістерінде сандық мәндерді енгіземіз ( 5.15. Сурет).

5.14. Сурет. Макет қосымшасындағы Ұяшықтар өлшемі тобы

Кестелермен жұмыс істеу кезінде сіздер мынаған назар аударыңыздар: мәтін енгізу кезінде бағанның ені өте қолайсыз өзгереді. Осы жағдай үшін Бағандардың енін автотаңдау  командасы қызмет етеді. Оны қолдану үшін келесі әрекеттерді қолданыңыз:

• 
  Кестені ерекшелеңіз;
  
• 
    Макет қосымшасындағы Ұяшықтар өлшемі тобында Автотаңдау батырмасын басыңыз (5.17. Сурет);
  

15. 
    Сурет. Автотаңдау батырмасының менюі
    

• 
  Үнсіз келісім бойынша орнатылған параметрден өзгеше параметрді таңдаңыз (ішіндегілері бойынша автотаңдау)
  
• 
  Бағанның бекітілген ені;
  

Microsoft Word 2007 бағдарламасында Кестелер қасиеті диалогтық терезесіне біріктірілген өте қолайлы функциялар жиыны бар (5.16. Сурет). Оны лентада Макет қосымшасындағы  Кестелер тобында Қасиет батырмасын басу арқылы ашуға болады.

• 
  Мәтінге сәйкес кестелердің орналасуы;
  
• 
   Көлеңкелер және шекаралар;
  
• 
   Кестенің әрбір жолының және бағандарының параметрлері;
  
• 
  Ұяшыққа мәтінің орналасуы.
  

Кестелерді пішімдеу үшін Кестелер стилі функциясы пайдаланылады. Осы функцияның көмегімен сіз кестені безендірудің стилін жылдам таңдай аласыз.Кестелер стиліне қатынау үшін Конструктор қосымшасын өтіңіз және Кестелер стилі тобындағы Қосымша параметрлер батырмасын басыңыз (5.19. Сурет)

Өзіңіздің кесте стиліңізді құрғыңыз келсе стилдер менюіндегі Кестелер стилін өзгерту командасын пайдаланыңыз. Стилді өзгерту диалогтық терезесінде (5.18. Сурет) қаріптің кеглін, гарнитурасын, құюды, сызық түсін, түрін таңдауға болады.

Кестенің жаңа стилін құру үшін стилдер менюіндегі Кестелер стилін құрукомандасын пайдаланыңыз. Стилді құру диалогтық терезесінде қаріптің кеглін, гарнитурасын, құюды, сызық түсін, түрін таңдауға болады (5. 19. Сурет)

Кейбір жағдайда Word бағдарламасына басқа бағдарламада құрылған кестені импорттау қажет болады (мысалы, басқа мәтіндік процессордың файлдары, Microsoft Excel және Lotus электрондық кестелері). Электронды кестелерді импорттау кезінде ұяшықтарда орналасқан формулалар және функциялар тасымалданбайды, сонымен қатар безендірілуі жоғалуы мүмкін.

Басқа қосымшаларда құрылған кестелерді импорттау үшін келесі әрекеттерді орындаңыз:

• 
  Қосымшада құрылған кестені ашыңыз;
  
• 
  Кестені Алмастыру буферіне көшіріңіз;
  
• 
  Word құжатында кестені қою қажет орынға курсорды орнатыңыз;
  
• 
   Басты қосымшада Алмастыру буфері тобындағы лентада Қоюбатырмасын басыңыз.
  

Деректерді сұрыптау- бұл кестелерді ұйымдастыру үшін ерекше маңызды командалардың бірі. Егер кестедегі деректер біртіндеп терілген болса және әрбір жазба бір жол төмен жасалған болса онда көбінесе сұрыптау қолданылады. Бұндай кестеде ақпаратты табу өте қиын. Сұрыптауды қолдану деректерді реттеуге көмектеседі.

Кестедегі деректерді сұрыптау үшін келесі әрекеттерді орындаңыз:

• 
  Сұрыптау үшін бағандарды ерекшелеңіз немесе толығымен сұрыптау қажет болса кестеге курсорды орнатыңыз;
  
• 
  Макет қосымшасында Деректер батырмасын басыңыз және менюден  Сұрыптау  пунктін таңдаңыз (5.20. Сурет)
  

• 
  Сұрыптау диалогтық терезесінде ... бойынша басынан тізімінен кестенің сұрыптауын жүргізу қажет бағанды таңдаңыз. Бұл жерде бағандар солдан оңға  нөмір бойынша түгенделіп шығарылған.
  

 

5.21. Сурет. Сұрыптау диалогтық терезесі

• 
  Сұрыптау деректерінің типін таңдаңыз: Мәтін, Сан немесе Мезгіл;
  
• 
  Сұрыптау типін орнатыңыз: өсуі бойынша немесе кемуі бойынша;
  
• 
  Екінші және үшінші бағандар бойынша екінші рет сұрыптау үшін қажет болған жағдайда параметрлер орнатыңыз;
  
• 
  Егер әріптердің регистрі ескерілетін сұрыптауды қолдану қажет болса, онда Параметрлер   батырмасын басыңыз және Сұрыптау параметрлері аймағында Регистрді ескеру жалаушасын орнатыңыз (5.24. Сурет)
  

5.21. Сурет. Сұрыптау параметрлері диалогтық терезесі

• 
  Сұрыптаудың таңдалған параметрлерін растау үшін ОК батырмасын басыңыз
  

1. 
   Кез келген кесте неден құралады?
   
2. 
   Кестелерді редактілеу операциясына ұяшықтардағы қандай жүргізілетін әрекетттер қатысады?
   
3. 
   Ұяшықтардың арасында жылжу үшін қандай пернесі пайдаланылады?
   
4. 
   Кестені редактілеу үшін қандай маркерлері қолданылады?
   
5. 
   Жылжыту маркері кестенің қай бұрышында орналасқан?
   
6. 
   Кестенің өлшемін өзгерту маркері қай бұрышта пайда болады?
   
7. 
   Кестеге элементтер қосудың тәсілі?
   
8. 
   Кестенің енін және жолдың биіктігін бірнеше тәсілмен өзгеруге болады.Қарапайымның тәсілі қандай?
   
9. 
   Microsoft Word 2007 бағдарламасында қандай терезеге біріктірілген өте қолайлы функциялар жиыны бар?
   
10. 
    Кестелерді пішімдеу үшін қандай стиль функциясы пайдаланылады?
    

1. Балапанов, Б.Б.Бөрібаев, А.Б.Даулетқұлов «Жаңа ақпараттық технология» Информатикадан 30 сабақ, Алматы ИНТ, 2003

2. «Компьютерлік сауаттылыққа оқыту жөніндегі оқу-әдістемелік құрал» Есжанов А.Е., Тәжіғұлова Ә.І., Тюлеев Т.К. Алматы, 2007 ж.
Өз бетемен жұмыс бойынша оқушыларға арналған әдістемелік құрал.(Пәнді меңгеру үшін қажет уақытты жоспарлау және ұйымдастыру бойынша ұсынымдар,әдебиеттер және басқа да ақпарат көздерімен жұмыс жасау бойынша ұсынымдар).

Тақырыбы: Нысандарды кірістіру: кесте және олармен жұмыс.

Сабақтың мақсаттары: Кесте ұғымын түсіндіру, кестелерді даярлап үйрену, тор сызықтарды бинелеу, кестелерді баптау, конструккор мен макетпен жұмыс жасау

Оқыту мақсаты-Оқушылардың теориялық білімдерін бекіту

Тәрбиелеу мақсаты-адамға деген мейірімділікті сезінуге тәрбиелеу

Көрнекілік: Мультипроектор: Демонстрациялық материал

Презентация.Microsoft Power Point,Movie Maker програмалары.

Сабақтың жоспары:

1.Слайдтарды қарау

2.Терминдерді талдау

1Презентация


Жабық сұрақ:

1. 
   Кез келген кесте неден құралады? ж/бы: ( ұяшықтарды құрайтын жолдар мен бағандардан құралады)
   
2. 
   Ұяшықтардың арасында жылжу үшін қанда перне пайдаланылады? ж/бы: (Tab пернесі пайдаланылады)
   
3. 
   Кестені редактілеу үшін қандай маркерлері қолданылады? ж/бы: өзгерту және жылжыту маркерлері)
   
4. 
   Кестенің енін және жолдың биіктігін ненін көмегімен өзгеруге болады? ж/бы: ( тышқанның)
   
5. 
   Кестелерді пішімдеу үшін қандай функция пайдаланылады? ж/бы: (Кестелер стилі функциясы пайдаланылады)
   
6. 
   Деректерді сұрыптау? ж/бы: (бұл кестелерді ұйымдастыру үшін ерекше маңызды командалардың бірі)
   
7. 
   Microsoft Word 2007 бағдарламасында қандай терезеге біріктірілген өте қолайлы функциялар жиыны бар? ж/бы: ( Кестелер қасиеті диалогтық)
   
8. 
   Кстенің элементтерінің өлшемін өзгерту үшін қандай команданы қолдануға болады? ж/бы: (Макет қосымшасында Ұяшықтар өлшемі тобындағы командаларды)
   
9. 
   Электронды кестелерді импорттау кезінде не жоғалуы мүмкін? Ж/бы: (ұяшықтарда орналасқан формулалар және функциялар тасымалданбайды, сонымен қатар безендірілуі жоғалуы мүмкін)
   
10. 
    Кестенің жаңа стилін құру үшін қандай команда пайдаланады? ж/бы: (стилдер менюіндегі Кестелер стилін құру)
    

-бақылауды іске асыру бойынша материалдарға мыналар кіреді:

а)тақырып бойынша тестілік бақылау

б)бақылаушы тарату материалдары

1. 
   Кез келген кесте неден құралады?
   

Б) таңбалар

В) Конструктор

2. 
   Ұяшықтардың арасында жылжу үшін қанда перне пайдаланылады?
   

Б) Tab

3. 
   Кестені редактілеу үшін қандай маркерлері қолданылады?
   

Б) өзгерту және жылжыту маркерлері

В) ерекшелеу және конструкторлау

4. 
   Кестенің енін және жолдың биіктігін ненін көмегімен өзгеруге болады?
   

Б) Shift көмегімен

В) тышқанның көмегімен

5. 
   Бұл кестелерді ұйымдастыру үшін ерекше маңызды командалардың бірі не?
   

Б) импорттау