Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Университеті
СӨЖ
Тақырыбы:Эмоционалдық интеллектіні дамыту ерекшеліктері
Орындаған: Манапова А.
Тобы:Фи-19-3к5
Қабылдаған:Ауелова Қ.
Шымкент 2021 ж
Жоспар
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1. Эмоциялық ойлау
2.2. Эмоциялық интеллект қалай дамытылады?
ІІІ Қорытынды
Эмоционалдық интеллектіні дамыту ерекшеліктері
Эмоциялық интеллект қоршаған ортадағы адамдардың жеке эмоцияларын және басқа да эмоцияларын тануға, сондай-ақ оларды басқаруға жауапты ақыл-кеңес. Эмоциялық интеллект түсінігіне қоршаған ортадағы адамдардың эмоциясын түсіну және олардың эмоциялық күйіне икемделу арқылы тұлғаның тиімді қарым-қатынас құра білу қабілеттері жатады. Эмоционалдық реакциялардың әмбебаптылығы, олар барлық адамзат мәдениетінде жұмыс істейтін сияқты. Кез-келген расадағы адамдар бақытты, қайғы-қасіретті, таңданысты, ашулануды және бейнелерді бет-әлпетінде көрсетпейді. Әрбір эмоционалды реакция денеде өз көріністеріне ие. Мысалы, таңданыс эмоциясының үш ерекшелігі бар: көздің кеңеюі, ауызды ашу және шабыт. Мұндай реакциялар адамның ерекше жағдайға белсенді түрде араласу қажеттілігіне байланысты болады: көздер тақырыпқа жақсы шоғырланады және шабыт қорғаныс немесе жүгіру үшін мүмкін бұлшықет белсенділігіне дайындайды. Эмоциялық реакциялар олардың мағынасында жеткілікті түрде ақылға қонымды, олар өзіміз үйренген нәрселерге мүлдем қайшы келетін дұрыс, әрі ұтымды шешім қабылдауға көмектеседі – эмоцияларды басу, оларды болдырмау қажеттілігі сияқты. IQ және аналитикалық қабілеттері жоғары адамдар жиі эмоциялардың рөлін жоққа шығарады. Мұндай көзқарастың жаңылысуын эмоциялық реакциялардың ерекше рөлі бар екендігін дәлелдеу арқылы көрсетуге болады. Эмоциялық интеллект - адамның сезімін және эмоцияларын түсіну қабілеті. Психологтарда «эмоционалды интеллект» терминінің жалпы қабылданған ұғымы жоқ. Заманауи ғалымдар эмоцияларды пайдалануды үйрену керек құрал деп есептейді. Эмоционалды-зиялы адамдар кез-келген жағдайда өзін қалай меңгеруге және өзгелермен қарым-қатынас орнатқанын біледі. Өз сезімдерін түсіну және басқару қабілеті көбінесе жұмыс пен жеке өмірдегі табысқа байланысты. Эмоциялық интеллект саласындағы зерттеулер көрсеткендей, адамдардың эмоцияларына барынша әсерлі және сезімтал болуы мүмкін.
Эмоциялық интеллект туралы түсінікті ғылымға американдық екі психолог Питер Сэловей мен Джон Мэйер 1990 жылдары енгізгн болатын. Олар алғашқы болып эмоциялық интеллектінің бірінші үлгісің ұсынды. Аталған авторлар эмоциялық интеллект деп «өзінің және өзгенің сезімдері мен эмоцияларын байқай білу, оларды ажырату және осы ақпаратты ойлау мен іс-әрекетте қолдану» деп түсіндірді. Питер Сэловей мен Джон Мэйердің үлгісі негізінде Даниель Гоулманның аса танымал үлгісіжасап шығарылды. Оның 1995жылы шыққан «Эмоциялық интеллект» атты еңбегі кітап сатылымында бірінші орындарға шығып, аталған мәселенің ғылыми және көпшілікке арналған әдебиеттерде осы күнге дейін қызу талқылануына түрткі болды. Американдық психологтар Питер Сэловей мен Джон Мэйер эмоционалды интеллектті әлеуметтік интеллекттің негізі ретінде қарастыруға шақырды. Олардың пікірінше, бұл екі интеллект өзара пікірлеседі. Олар әлеуметтік және жеке салаларға жалпы көңіл бөлінеді. Бірақ әлеуметтік интеллект әлеуметтік құбылыстарды түсінуге бағытталған және эмоционалды - олардың сезімдерін және басқа адамдардың сезімін түсіну үшін ерекшеленеді. Саловая ұсынған эмоционалдық зияткерлік құрылымы келесідей: 1)эмоцияларды тану және білдіру; 2)эмоционалды реттеу. Қабылданған эмоционалды ақпаратты ойлау мен белсенділікке қолдану. Бұл ғылыми психологиядағы эмоционалды интеллекттің алғашқы және танымал үлгісі. Көріп отырғанымыздай, эмоцияны тану қабілеті эмоциялық интеллекттің дамуы үшін қажетті негіз болып табылады.
Эмоциялық интеллектіңізді дамыту үшін өзін-өзі қабылдау және өзін-өзі басқару дағдыларын дамыту қажет. 1)Өз-өзіңді дұрыс сезіну сізге эмоцияны түсінуге, оларды түсінуге, олардың пайда болу себептерін түсінуге мүмкіндік береді. Өз сезімдеріне жақсы білетін адамдар көбінесе көшбасшы бола алады, өйткені олар өз сезімдеріне сенім артып, қиын шешімдер қабылдай алады. 2)Өзін-өзі басқару - эмоциялық интеллекттің екінші негізгі компоненті. Бұл кез-келген жағдайда өзіңізді бақылап, эмоционалдық тепе-теңдікті сақтауға үйретеді, қорқыныш, ашу-ыза немесе алаңдаушылық ойлаудың анықтығына кедергі келтірмейді және соққыларға жол бермейді. 3)Сонымен қатар, әлеуметтік дамуы қажет құзыреттілік. Ол әлеуметтік сезімталдылыққа және қарым-қатынасқа негізделген. 4)Әлеуметтік құзыреттілік - бұл өзгелерді түсіну, басқа адамдардың ойларымен және сезімдерін түсінуге қабілетті болу. Әлеуметтік сана - айналадағы адамдардың қажеттіліктерін анықтау және қанағаттандыру мүмкіндігін білдіреді. 5)Қатынастарды басқару сізге басқа адамдармен байланыс орнатуға және өзара әрекеттесуге мүмкіндік береді. Бұл бес компонент эмоциялық интеллектіні дамыту үшін негіз болып табылады. Оларды өздеріңе көтеру кез-келген қызметте табысқа жету және тиімділікке қол жеткізе алады.
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Люсин Д.В. Современные представления об эмоциональном интеллекте.
2.Толегенова А.А. Психофизиологические исследование эмоционального интеллекта
3.Алдамұратов Ә. Жалпы психология
Достарыңызбен бөлісу: |