Орыс ғалымдарының Қазақстанды зерттеуі П. С. Паллас (1741-1811)
жүктеу/скачать 21.94 Kb.
|
|
Орыс ғалымдарының Қазақстанды зерттеуі П.С.Паллас (1741-1811)
П.И.Рычков (1712-1777) • ͘Академик, зерттеуші. • ͘Орынбор өлкесінің Колумбы деген атпен даңқы щыққан. • ͘Еңбектері: «Орынбор тарихы» және «Орынбор губерниясының топографиясы немесе сипаттамасы» • ͘1769-1772 жылдары баласы Н.Рычков өлкеде мәліметтер жинастырып,»Капитан Н.Рычковтың 1771 жылдардағы қырғыз-қайсақ даласына саяхатының күнделік жазбалары» еңбегін жазды (1772). • ͘Ресей ғылым академиясының бірінші корреспондент мүшесі болған. • ͘Әбілқайыр ханның бейітін суреттеп берді. В.Н.Татищев (1686-1750) • ͘Ресейдің тарих ғылымының негізін қалаушы, географ. • ͘Орынбор өлкесін зерттеді. • ͘Қазақ тарихын, тұрмыс тіршілігін және мәдениетін зерттеген. Г.Ф.Миллер (1705-1783) • ͘Белгілі тарихшы, этнограф. • ͘Еңбегі: «Сібір патшалығының тарихы». • ͘Жоңғар тұтқынынан Абылайды босатуға қатысқан. • ͘Қазақстан туралы бағалы мәлімет қалдырған. • ͘»Сібір тарихының атасы» атанды. Қазақстандағы шетелдік зерттеушілер: ағылшын теңізшісі Джон Эльтон (1735); суретші Джон Кэстль (1736); сауда қызметкері Реональд Гок (1741-1742) XIX ғасырларда Қазақстанды зерттеуге ат салысқан: • ͘1833-1841 жылдары В.И.Даль Орынбор өлкесіндегі түркі тілдес халықтардың жазбаларын, ауыз әдебиетінің үлгілерін жинастырды. ͘1839-1840 жылдары Хиуа жорығына қатысып, 1836-1838 жылдардағы шаруалар көтерілісінің басшыларына қолдау білдірді. «Бөкей мен Мәулен» повесінде Орынбор өлкесіндегі қазақтардың тұрмысын сипаттады. • ͘І Петрдің жеке тапсырмасы бойынша «Азияға жол іздеу» талабымен құрылған әскери экспедицияны басқарды: И.Д.Бухгольц • ͘Жоңғария картасын жасаған орыс экспедиция құрамында болып, тұтқынға түскен швед офицері: И.Г.Ренат • ͘XIX ғ. 80 жылдары Жоңғария картасын алғашқы рет орыс география қоғамы жазбасына жазған: В.В.Веселовский • ͘1833 жылы А.С.Пушкин Орынборда болып, 1773-1775 жылдардағы Е.И.Пугачев көтерілісі туралы мәлімет жинақтады. «Пугачев бүлігінің тарихы», «Капитан қызы» шығармалары. А.С.Пушкин Оралда «Қозы Көрпеш-Баян Сұлу» поэмасымен танысқан. • ͘1848-1489 жылдары Г.С.Карелин Каспий теңізіне, А.Бутаков Арал теңізіне экспедиция жасады: • ͘Сырдария өзенінің жағалауларын суртке түсірді; • ͘Арал теңізі мен Сырдарияның тереңдігін анықтап, картада белгіледі. • ͘Саяхатшылар Е.П.Ковалевский, Н.А.Северцов, П.И.Небольсин қазақ жерін топографиялық картаға түсіріп, табиғи байлықтарын зерттеді. • ͘Ғалымдар А.Левшин, Э.Мейер, Н.Завалишин, Н.Красовский, В.Витевский қазақ халқының тарихына арнап еңбектер жазды. • ͘XIX ғасырдың I жартысында Қазақ тарихы туралы кқлемді еңбек жазған орыс тарихшысы А.Левшин болды. • ͘Орыс ғалымдарының Қазақ өлкесін зерттеу жұмыстарының негізгі қорытындысы А.Левшиннің «Қырғыз-қайсақтық ордалар мен далаларды зерттеу» атты еңбегі. жүктеу/скачать 21.94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|