«Орта ғасырдағы Азия және Африка тарихы»
Мазмұны : Глоссарий
жүктеу/скачать 0.66 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Практикалық (семинар) сабақтары ...............................................
| Мазмұны :
Глоссарий................................................................................................. Қысқаша дәрістер мәтіні................................................................... Практикалық (семинар) сабақтары ............................................... 4. Студенттердің өздік жұмыстары...................................................... 6.3.1 ГЛОСАРИЙ АЛЬТЕРНАТИВА –бір-бірімен сыйыспайтын екі мүмкіншіліктің тек біреуін таңдап алу. АНИМИЗМ – жандыгыға деген наным. АНТОЛОГИЯ – (грек сөзінен «гул шоғы» дегенді береді.) таңдаулы АПОКАЛИПСИС – христиан дініндегі ақыр заманы. АТЕИЗМ (ГР.А – ЖОҚ, NHEOS) – Құдайдың жоқтыгын дәлелдейтін ілім. БАРЩИНА – еңбекпен өтеу салығы дегенді білдіреді. БИБЛИЯ – киелі кітап. БОГОВОПЛОЩЕНИЕ – Иса пайфғамбардын адамға айналуы. БОГОВОСКРЕСЕНИЕ – Иса пайғамбардын өліп тірілгені. БУДДИЗМ – монотеистік әлемдік діндердің бір түрі. БУРЖУАЗИЯ – капиталистік қоғамның үстем табы. БУСИ –Жапониядағы әскери-поместьелік дворяндар. ВАНДАЛДАР –Римді талан-таражға салған герман тайпасы. ВАТИКАН –(латынның «Төбе, қырқа» деген сөздері) Рим қаласы ішіндегі діни мемлекет-қала. Рим папасының мекені. ВЕНЧАНИЕ – некелесу рәсімі. ВЕТХИЙ ЗАВЕТ – көне бітім. ГИЛЬДИЯЛАР- (немістің «бірлестік» деген сөзі) көпестер бірлестігі. ГИПОТЕЗА –(грек сөзі «болжам») ойлау мен ғылыми білімнің даму формасы. ҒИБАДАТ – адамның Алламен сыртқы қатынасын реттеуйді. ҒЫЛЫИМ ЗЕРТТЕУ – теория мен гипотезаның мәліметке айқын анализ ережелерін қолдану жолы арқылы тексеру методы. ДАО – ана, жол, өзгеріс. ДАОСИЗМ – қытай халықының діні. ДВОРЯНДАР – мұрагерлік артықшылықты пайдаланған жер иеленуші ақсүйектер сословиесі. ДЕДУКЦИЯ –алғашқы ойдан логикалық жолмен туған жаңа пікірді білдіретін ойлау формасы. Жалпыдан ерекшеге, одан жекеге апаратын ой қорытындысының бір түрі. ДЕРЕКТЕМЕ – адамдардың өткен өмірі туралы жазба деректер. ДЖИХАД – кәпірлергі қарсы соғыс, ислам дінің алтыншы парызы. ДЗЭН – буддизм – буддизме кірген басқа діндердің окілдері. ДИАГРАММА – сурет, әр түрлі шамалар арасындағы тәуелділікті графиктік әдіспен бейнелеудің түрі. ДИНАМИКАЛЫҚ МОДЕЛЬ –уақыттағы процесс дамуын бейнедлейтін математикалық модель ДХАРМА – рухани большектерінің жиынтығы. ДІН – адамзат санасынң бір формасы. ЕВАНГЕЛИЕ – ізгі хабар. ЕРЕТИКТЕР шіркеуге қарсы шығушылар ЖАМАҒАТ – топ, қоғам, жыин. ЗЕКЕТ БЕРУ – міндетті салы –ислам дінің бесінші парызы. ЗИНА, ЗИНАҚОР –некесіз қосылу. ИДУИЗМ – Үндістанда кең тараған дін. ИКОНА – христиан дінің Қудайының суреті. ИМАН (АРАБ.СЕНІМ) – ислам дінің бірінші парызы. ИНДИВИД Адам тегінің нақты өкілі, яғни жеке адам ИНДУИЗМ – үнді халықының діні. ИНДУКЦИЯ –ғылыми теория базасы. ИНИЦИАЦИЯ – ұл баланы сүндетке отыргызу. ИНКВИЗИЦИЯ – (латынның « кешірімділік, мейрімділік» деген сөзін білдіреді) Рим папасының ХІІІ ғасырда күнәлілер күресі үшін құрған арнаулы соты. ИНФАКСОНДАР –феодалдық қызметті атқарушылар ИРРИГАЦИЯ – қолмен суландыру жүйесі ИСЛӘМ - Құдайға бағыну. ИУДАИЗМ – еврей халықының діні, КАНОНИЗАЦИЯ – кейбір адамдарды әулие деп санау. КАРМА – тағдыр, заң, маңдайга жазылған шимақ. КАТОЛИЦИЗМ – христиан дінің бағыты, құдай анасына сыйынатын. КЛЕРИКАЛИЗАЦИЯ – қоғамдық идеологиясының шіркеуге бағынуы. КОНТЕНТ АНАЛИЗІ- бұқаралық ақпарат мәліметтеріне таңдау жасау. Ақпарат дерегінің мазмұны мен формасын интерпретациялау жүйесі. КРЕАЦИОНИЗМ (CREATIO) – жаратылу туралы ілім. КРЕЩЕНИЕ – христиандардың шоқыну рәсімі. ҚАЖЫҒА БАРУ – ислам дінің төртінші парызы. ҚҰРАН – қайталап оқу. ЛАМАИЗМ – тірі ламаларды Құдай деп санау. ЛОРД- ортағасырлық Англиядағы жер иеленуші феодал. МАВРИТТЕР – арабтар ісін жақтаушы. МАХАЯНА – кең өмірлік шеңбер. МӘЛІМЕТТЕР –зерттеу барысындағы шындықтағы ақпараттар мен бақылау нәтижесіү. МЕТОДОЛОГИЯ – грек сөзінен шыққан «метод» және «логос» деген. әріптік аудармада «таным жолы» дегенді береді. Таным методтарын оқытатын немесе ғылыми зерттеу әдістерінің жиынтығын оқытатын ғылым. МЕССИЯ – Құдай таңдаған халық. МОНАРХИЯ –мемлекеттегі жоғарғы формалды жеке дара мемлекет түрі МОНОТЕИЗМ – бір Құдайшылық ілімі. МУАМАЛӘТ – адамдардың бір бірімен қарым-қатнасы реттейді. МУТАЗИЛИТТЕР– исламдық рациональдық бағыттағы теологиялық жүйесі. МУТАКАЛИМДЕР – мұсылман теолог ғалымы. МҮСІЛІМ – дінді ұстаушы. НАМАЗ (АРАБ.САЛӘТ) – ислам дінің екінші парызы. НОВЫЙ ЗАВЕТ –жаңа бітім. ОБЬЕКТИВТІ ПРИНЦИП – фактілерге сүйене отырып оқиғалардың, құбылыстардың жағымды, жағымсыз түрлерін ашу. ОРАЗА (АРАБ.САУМ) – ислам дінің үшінші парызы. ОРДОНАНС –(французша «бұйрық» дегенді білдіреді) патшалық нұсқау. ПАКТ- лат.-халықаралық келісім ПАНИСЛАМИЗМ – «Алланың алдында» түгел мұсылмандардың бірігуі. ПАНТЕИЗМ – Құдай бүкіл табиғатқа жайлғанын мойындайтын бағыт. ПАРАМЕТР – жиынтықтың кез-келген нышаны. ПАРЛАМЕНТ – Англиядағы жоғарғы заң мекемесі. ПАСХА – Иса пайгамбардың қайтыс болып тірілгеніне арналган мейрам ПОЛИТЕИЗМ – көп Құдайшылыктық ілімі. ПРАВОСЛАВИЕ – христиан дінің бағыты, құдай ұлына сыйынатын. ПРОТЕСТАНТИЗМ – христиан дінің бағыты, шіркеуге қарсы шығатын. РАВВИН – еврей дінінде ұстаз. РАМАДАН (РАМАЗАН) –мұсылман календарының тоғызыншы айы. РЕЗЮМЕ –есеп немесе баяндаманың қысқаша түрі. РЕКОНКИСТА – Испаниядағы арабтарға қарсы болған қозғалыс. РЕСПОНДЕНТ –сауалнамаға немесе сұхбатқа жауап беруші. РЕАЛИСТЕР Басқа адамдар алдында өздерін айырықша көрсетіп, халыққа деген жауапкершілікті көрсетуге тырысып, өздерін тәрбиелі адам ретінде танытатындар РЕФОРМА-жаңа заң актілері арқылы , сол қоғам шеңберінде өзгерістер жасау РИККОС ОМБРЕСС – корольге берілген ең жоғарғы атақ. РОЖДЕСТВО ХРИСТОВО – Иса пайгамбардың түғанына арналга мейрам. САКРАЛИЗАЦИЯ – дін дамуының қоғамдық санаға ықпал етуі САНСАРА – буддизмдегі өмірлік шеңбер. САНСКРИТ – ежелгі және орта ғасырлардағы үнділіктердің әдеби тілі. СЕНТА –(латынша « үйрету, бағыт беру»дегенді білдіреді) шіркеу ішіндегі діни топ. СИНАГОГА – діншіл еврейлер мен раввиндердің ұйымы. СИПАТТАМАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ –шындық аспектісінің даму жолында немесе бірнеше теория тексерулерінде орын алған зерттеулерді айтамыз. СОСЛОВИЯ –құқық міндеттері бірдей атадан балаға мирас болып қалатын адамдардың үлкен тобы. СТАТИСТИКА – белгілі мәліметтерді геометриялық фигураларда суреттеу жүйесі. СУННИЗМ –исламның бір тармағы (сунналық адамдар). ТАЛМУД - әулие білім. ТАНАҚ - әулие жазу. ТАРИХ-адамзат қоғамының өткені, қоғамдық өмірдің даму заңдылығы туралы зерттейтін ғылым. Табиғат пен қоғамдағы қандай да болмасын даму просеці. ТАРИХИ МАТЕРИАЛИЗМ –маркстік-лениндік философияның бір саласы, қоғам дамуының жалпы заңдарымен қозғаушы күштерін материалистік көзқарас тұрғысынан зерттейтін ғылым. ТАРИХИ ПРИНЦИП – барлық тарихи фактілер-құбылыстарды нақты тарихи жағдайға сай өзара байланыста оқыту. ТАРИХИ ПРОЦЕСС – үзіліссіз, мінсіз формадағы процесс. Үзіліссіз деструктурация, ескі формаларды қалпына келтіру. Тарихты әмбебап шындықта қалыптастыру. ТАРИХИ САНА – қоғамдық сананың бір бөлігі, яғни адамзат тарихындағы көзқарастар жиынтығы. ТАРИХИ ТАНЫМ – адам дамуын тану, баға беру, тарих туралы жекеленген көзқарастар қалыптастыру. ТАРИХИЛЫҚ ПРИНЦИП – қоғамдық танымның қажетті шарты, қоғамдық өмір құбылыстарының айқын анализі. Жалпы ғылыми шындықты қолдану мүмкіндігі. ТАРИХНАМА- тарихи еңбектердің жиынтығы. ТЕОРИЯ – бақыланған әрекеттің мүмкіншілік түсінігі. ТЕОДИЦИЯ (ГР.THTEOS – DIKE) – Құдайдың әдлетілілігі туралы ілім. ТЕОЛОГИЯ ( ГР. ТHTEOS) - Құдай туралы ілім. ТЕОСОФИЯ (ГР.THEOS – SOPHIA) – Құдайдың даналығы туралы ілім. ТОТЕМИЗМ – жануарлармен тұыстық деген наным. ТРИМУРТИ – үш Құдай: Брахма, Шива, Вишну. ТРОИЦА – христиан дінің Құдайының үш бейнелігі. ТҮСІНДІРМЕЛІ ЗЕРТТЕУ –бақылау нәтижелері арқылы теория шындығын тексеруде қолданылатын зерттеудің түрі ТҮСІНІК - әр түрлі көрініс пен әрекеттерді бейнелейтін жай сөз, симвло, фраза. Олар бізқұратын инструменттер. УҚУБАТ – қандай жаза берілетінін анықтайды. ФАБЛИО –Франциядағы қысқа әзілді тақпақ түріндегі повесть Фатиха – Құрандағы бірінші сүре. ФЕОДАЛИЗМ -өндірістік қатынастардың негізін феодалдар тобының жерге жеке меншіктігін құрайтын қоғамдық-экономикалық формация. ФЕТИШИЗМ - өлі дүниеге деген наным. ФУНДАМЕНТТІК ЗЕРТТЕУ –бастапқы немесе ғылыми теорияларды дамыту, тексеру болып табылатын зерттеудің түрі. ХАОС – мәнгі қаранғы бастама. ХАРАМ – тыйым салынған, заңсыз. ХИНАЯНА – тар өмірлік шеңбер. ХЛЕБОПРЕЛОМЛЕНИЕ – құдайға беріктігін көрсету. ЦЕЛИБАТ – діни кызметкелерлерінің некелесүден бас тарту. ШАБАТ – еврей дінінде сенбі. ШАРИҒАТ – мұсылман заңдалақтарының ережелері. ШИИЗМ – исламның бір тармағы (Али пайгамбардың ұрпағы). ШЫНАЙЫЛЫҚ ПРИНЦИПІ – тарихи таным принципі. ІЗДЕНІСТІ ЗЕРТТЕУ – берілген зат мәліметі теориясы санатына жататын фактілерді зерттеу. ЭКЗЕГЕТИКА (ГР. EXEQETIKE) – Құран мен Библияны түсіндретін ілім. ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЗЕРТТЕУ – бақылау мәлімет стимулына бағынып, оқиғаларды белгілеріне қарай зерттеу. ЭМПИРИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ – шындық жөніндегі сұрақтарға жауап алу әдісі. ЭРИ –ақсүйектер, король туыстары. ЭСХАТОЛОГИЯ – ақыр заман туралы ілім. жүктеу/скачать 0.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|