Пациентті алғашқы қарау -авсd
жүктеу/скачать 27.27 Kb.
|
1 2
1лекция жедел тыныс жетіспеуш- Бұл бет үшін навигация:
- ABC «А»: есінен танып қалған науқаста тыныс алу жолдарының өткізгіштігі
- Есі бар науқаста «А» тыныс жолдарының өткізгіштігі
- «В»: есінен танып қалған науқаста тыныс алу
- «В» Есі бар науқаста тыныс алу
- «С»: есінен танып қалған пациенттегі қан айналымы
- «С» Есі бар науқаста қан айналымы
- ABCD ішіндегі D
|
Пациентті алғашқы қарау -АВСD 1.Пациентті алғашқы қарау - АВСС (АВСD) программасы бойынша жалпы және жекелеп қарау. 2.Жағдайын бағалау. 3.Жедел көмекті ұйымдастыру, 4. тасымалдау. 1-сұрақ.
Кеуде қуысын жабу керек және кез келген байламдарды алып тастау керек, өйткені олар тыныс алу жолына кедергі келтіруі мүмкін. Уақытты үнемдеу үшін көбінесе киім қайшымен (Робиннің қайшысы деп аталады) кесіледі. Көбінесе зардап шегушіні жылжыту және оған әртүрлі бұлшықет қимылдарын жасау қажет, мұны сақтықпен және өмірлік қажет болған жағдайда, жарақат немесе жарақатқа күдік туындаған жағдайда ғана жасау керек. Кейбір жағдайларда адамды бүйірлік "қауіпсіздік жағдайына" қою қажет. Бас, мойын және денені ұстау кезінде өте мұқият болу керек Омыртқа, жұлын бойының жарақаттары болған жағдайда науқасты жылжыту тек жағдайды нашарлатуы және миға және/немесе жұлынға қайтымсыз зақым келтіруі мүмкін (мысалы, жарақат мойын деңгейінде болса, дененің жалпы салдануы б/мүмкін). ABC ережесінің «классикалық» формуласы бойынша ең алдымен науқастың сана-сезімін тексеру қажет: егер оның санасы болса, тыныс алу және жүрек тоқтап қалу қаупін болдырмайды. Пациенттің санасы бар-жоғын тексеру үшін оған оның көзқарасы бағытталған жағынан жақындау жеткілікті. Ешқашан адамға қоңырау шалмаңыз, өйткені мойын омыртқасының жарақаты болса, бастың кенеттен қозғалысы тіпті өлімге әкелуі мүмкін. Сұрақ қойыңыз, ешқандай реакция болмаған жағдайда, демек, есінен танып қалған жағдайда науқастың денесін шалқасынан қатты жерге, қатты еденге жатқызу керек; бас пен аяқ-қолдар денеге сәйкес келуі керек. А (airways) - тыныс жолының ашықтығы. В (breathing) - тыныс алуы. С (circulation) - қан айналысы.С"(cervical spine) - мойын омыртқасын бақылау дегенді білдіреді. А (airways) -алдымен тыныс алу жолдарының таза екенін тексеріңіз (әсіресе пациент ес-түссіз болса); В (breathing) содан кейін зардап шегушінің тыныс алуын тексеріңіз; С (circulation) содан кейін қан айналымын тексеріңіз, мысалы, радиалды (шыбық)немесе каротидті (ұйқы арт) пульсті қарайды. Сана жағдайын бағалау үшін AVPU шкаласын қолдануға болады. ABC «А»: есінен танып қалған науқаста тыныс алу жолдарының өткізгіштігіЕсі жоқ адам үшін ең үлкен қауіп - тыныс алу жолдарының бітелуі: тілдің өзі бұлшық еттердің тонусының жоғалуына байланысты артқа түсіп, тыныс алуды болдырмайды. Бірінші орындалатын маневр - бір қолды маңдайға және екі саусақты иек өсіндісінің астына қойып, иекті жоғары көтеру арқылы басты артқа келтіреді-басты ұзарту маневрі деп аталады. Мойнының жарақатына күдік туындаған жағдайда, маневрді науқастың кез келген басқа қозғалысы сияқты болдырмау керек: бұл жағдайда, шын мәнінде, оны өте қажет болған жағдайда ғана орындау керек (мысалы, тыныс алуы тоқтатылған пациент жағдайында), және өте ауыр және қайтымсыз зақымдануды болдырмау үшін тек ішінара болуы керек Алғашқы көмек кезінде тыныс алу жолдарын ашық ұстау үшін ауыз-жұтқыншақ түтіктері (канюлялары) сияқты құрылғыларды немесе интубация сияқты нәзік маневрлерді пайдаланады. Одан кейін сұқ саусақ пен бас бармақты бұрау арқылы ауыз қуысын тексеру керек. Тыныс алу жолына кедергі келтіретін заттар (мысалы, тіс протездері) болса, бөгде денені одан әрі итермеу үшін оларды қолмен немесе қысқышпен алып тастау керек. Егер су немесе басқа сұйықтық болса, суға батып кету, құсу немесе қан кету сияқты, сұйықтықтың шығуы үшін зардап шегушінің басын жағына еңкейту керек. Егер жарақатқа күдік болса, денені бір осьте ұстау үшін бірнеше адамның көмегімен бүкіл денені айналдыру керек. Сұйықтықтарды сүртуге арналған пайдалы құралдар майлықтар немесе сорғыш қондырғысы болғаны дұрыс. Есі бар науқаста «А» тыныс жолдарының өткізгіштігіНауқас есінде болса, тыныс алу жолдарының бітелу белгілері кеуде қуысының ассиметриялық қозғалысы, тыныс алудың қиындауы, тамақтың жарақаты, тыныс алу шулары және цианоз болуы мүмкін. «В»: есінен танып қалған науқаста тыныс алуТыныс алу жолдарының өту кезеңінен кейін зардап шегушінің тыныс алуын тексеру қажет. Бейсаналық тыныс алуды тексеру үшін сіз «дегенді білдіретін «ГАЗ маневрін» қолдануға болады. Бұл кеудеге "қарау, тыңдау, сезіну" яғни 2-3 секунд ішінде кеуде қуысының кеңеюін тексеруді қамтиды. Жүрек тоқтаған кезде (агональды тыныс алу) шығарылатын тыныс алуды және тыныс алуды қалыпты тыныс алумен шатастырмау үшін абай болу керек: сондықтан зардап шегуші қалыпты тыныс алмаса, жоқ тыныс алуды қарастырған жөн. Тыныс алу белгілері болмаса, ауыз арқылы немесе қорғаныс құралдарының көмегімен жасанды тыныс алу қажет болады. (қалта маскасы, бет қалқан және т.б.) немесе Амбу қапшығы. Тыныс алу болса, тыныс алу жиілігі қалыпты, жоғарылаған немесе төмендегенін де ескеру керек. «В» Есі бар науқаста тыныс алуНауқастың есі дұрыс болса, тыныс алуды тексеру қажет емес, бірақ OPACS (байқау, пальпациялау, тыңдау, санау, қанықтыру) орындалуы керек. Сондай-ақ, тыныс алу жиілігі қалыпты, жоғарылаған немесе азайғанын ескеру керек. «С»: есінен танып қалған пациенттегі қан айналымыКаротид (мойын) немесе шыбық пульсін і тексеріңіз. Тыныс алу немесе жүрек соғуы болмаса, дереу жедел жәрдем нөміріне хабарлап жүрек-өкпе тоқтап қалған науқаспен айналысып жатқандығыңызды хабарлаңыз Жарақат алған науқас жағдайында қан айналымының болуын және сапасын бағаламас бұрын, кез келген ауыр қан кетулерге назар аудару керек: көп қан жоғалту науқас үшін қауіпті және реанимацияның кез келген әрекетін пайдасыз етеді. «С» Есі бар науқаста қан айналымыНауқас есінде болса, бағаланатын пульс жақсырақ, шыбық артериясын (радиалды) болады.Оның жиілігін (брадикардия немесе тахикардия), жүйелілігі мен сапасын («толық») немесе «әлсіз/икемді» деп бағалауға болады. ABCD ішіндегі 'D'D әрпі науқастың неврологиялық жағдайын анықтау қажеттілігін көрсетеді: құтқарушылар қарапайым және қарапайым AVPU шкаласын пайдаланады, ал дәрігерлер мен медбикелер Глазго Кома шкаласы . AVPU аббревиатурасы Alert, Verbal, Pain, Unresponsive дегенді білдіреді. Ескерту саналы және түсінікті пациентті білдіреді; вербальды - сыбырлау немесе соққылар арқылы дауысты ынталандыруға жауап беретін жартылай санасы бар науқасты білдіреді; ауырсыну тек ауырған тітіркендіргіштерге әрекет ететін науқасты білдіреді; жауапсыз - кез келген түрдегі тітіркендіргішке жауап бермейтін бейсаналық пациент. A (ескерту) күйінен U (жауапсыз) бағытына қарай жылжыған сайын ауырлық күйі артады. . Тыныс жетіспеушілігі- дегеніміз артериялық қанның газдық құрамының жеткілікті қамтамасыз етілмеуі немесе оның сыртқы тыныс жүйесі функциясының артуымен қамтамасыз етілуі.Сыртқы тыныс жеткіліксіздігі - деп белгілі бір жүктемелерден кейін немесе тыныштық жағдайдың өзінде қанның қалыпты газдық құрамын сақтап тұра алмайтын өкпе мен тыныс алу жолдарының жағдайын айтады. Сыртқы тыныс жеткіліксіздігі нәтижесінде өкпеде оттегінің сіңірілуі, артериалық қанда гемоглобиннің оттегіге қанығуы және организмнен көмір қышқылы газының сыртқа шығарылуы бұзылады. Ол организмнің тыныштық жағдайының өзінде де артериалық гипоксемия мен гиперкапния (тыныстык ацидоз) дамуына әкеледі және қол жұмысына немесе физикалық жүктемелерге адамның мүмкіншіліктерін азайтады Ол мына себептерден болады: ●тыныс алу жолдарының тарылуынан; ●өкпе тінінің дерттік өзгерістерінен; ●өкпеде қан айналым бұзылыстарынан; ●кеуде қуысы қозғалыстарының бұзылыстарынан; ●тыныстық бұлшық еттердің бүліністерінен; ●тыныс алудың жүйкелік реттелулерінің бұзылыстарынан (ОЖЖ бүліністерінен) – дамиды Патогенезі - Өкпеде газдардың алмасуы майда бронхиолалардан басталатын өкпе ұяшықтарында болады. Сау адамдарда тыныс алуға қатысатын өкпенің беті 160-200 м2 теңеледі. Газдардың алмасуынқамтамасыз ететін бұл алаңда 100 000-дай респирондар деп аталатын өкпенің терминалдық тыныстық бірлігі және бірнешемиллиондаған өкпе ұяшықтары болады. Олар өкпеартериолаларымен келетін веналық қанмен қамтамасыз етіледі. Бұл артериолалар қылтамырларға тармақталып, ұяшықтарды жанжағынан қоршап тұрады және ары қарай өкпе көктамырларына ауысады. Веналық қан оттегіні қабылдап, көмірқышқыл газын өкпе ұяшықтарына шығарып, артериалық қанға айналады. Ол дұрыс болуы үшін сыртқы ортадан өкпе ұяшықтарына жеткілікті мөлшерде оттегі түсуі және ұяшықтар жеткілікті түрде қанмен қамтамасыз етілуі қажет. Оттегі жеткілікті түсуі үшін өкпе ұяшықтарының дұрыс желдетілуі маңызды. Осыған байланысты, көмір қышқылы газының диффузиялық қабілеті оттегіге қарағанда 20,3 есе артық болудан, артериалық гипоксемия дамуына өкпе ұяшықтарының желдетілуі (Va) мен олардың қанмен қамтамасыз етілуінің (перфузиясының) арақатынасының ((Va/Q) бұзылыстары жиі әкеледі. 1. Бронхоспазм 2. Тыныс жолдарының өзегін тарылтатын бронхтар қабырғасының қабыну процестері және склероздық процестер 3. Бронхтардың өзегінде қақырық,кілегейдің жиналуы 4. Ұсақ бронхтардың сырттан басылуынан коллапсы 5. Трахея мен ірі бронхтардың экспирациялық коллапсі. 6.Пневмониялар. Ауаның мұрын,ауыз,тамақ арқылы өтуінің қиындауы. Күшті эмоция, агрессия Өкпе аурулары-бронхит,бронхиалды астма,өкпе обструкциясы. Жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары:баспадан кейінгі қабыну,жүрек бұлшық еттерінің талмасы Аллергиялық реакциялар Қанағаттандырылмайтын физикалық жағдайы, гиподинамия. Толықтық және семіздік.Созылмалы қорқыныш пен талмалар Шылым шегу. Ең басты себебі- айналасындағылармен қарым қатынастың нашарлауыі,жұтудың қиындауы Бірнеше күн қатарынан дене қызуының жоғарылауы Тыныс жеткіліксіздігі - өкпеден қанға оттегінің жетіспеуінен пайда болатын патологиялық жағдай. Организм толық жұмыс атқару үшін оттегіге бай қан қажет. Және де тыныс жеткіліксіздігі өкпенің көмірқышқыл газын шығара алмаған кезде даму мүмкін. Организмде көмірқышқыл ғазының мөлшерінің көбеюі зиянды әсер көрсетеді. Себептері Тыныс алу функциясына әсер ететін әртүрлі патологиялық жағдайлар және аурулар тыныс жеткіліксіздігіне алып келеді. Мысалы: Өкпе аурулар: ӨСОА (өкпенің созылмалы обструктивті ауруы), пневмония, өкпе эмболиясы және кистозды фиброз Тыныс алуға қатысатын бұлшықеттер мен нерв зақымдалатын патологиялық жағдайлар: жұлынның жарақаттары, бұлшықеттік дистрофия және инсульт Өкпе айналасындағы тіндер мен қабырғалардың жарақаты. Кеуде торының бұзылысы осы патологияны шақыру мүмкін. Наркотиктар мен ішімдіктің артық мөлшерлері Түтін мен зиянды газдардан пайда болатын зақымданулар Жедел тыныс жетіспеушілігі Жедел тыныс жетіспеушілігі дегеніміз газ алмасудың бұзылысы мен гипоксемия, гиперкапния әсерінің бірнеше минуттан бірнеше күнге дейін күшеюі болып табылады. Этиологиясы Қалыпты тыныс алу -тыныс жүйесінің функциясының көптеген компоненттеріне тәуелді(тыныс алу орталығы, жүйке,кеуде торы,тыныс алу жолдары және альвеолалар).Осы аталған компоненттердің жұмысының бұзылуы тыныс жетіспеушілігіне алып келуі мүмкін. жүктеу/скачать 27.27 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2