Педагогтардың коллаборация: өзара әрекеттесу тәжірибесі

Білім беру мазмұнын жаңартудың қазіргі жағдайында болашақ мұғалімдердің біліктілік талаптары артып келеді. Орта білім берудегі реформалар болашақ мұғалімдердің кәсіптік білім беруде де өзгерістерді талап етеді. Болашақ мұғалімдердің кәсіби құзыреттіліктерін жетілдірудің өзектілігі отандық білім беруді әлемдік білім беру кеңістігіне біріктірумен де байланысты.

Ғылымды қажет ететін технологиялардың қарқынды дамуы және ақпараттық кеңістікті жан-жақты кеңейту ғасырында адамның рухани-адамгершілік қасиеттерін дамытудың өткір қажеттілігі сезіледі, өйткені қазіргі заманғы шындықта адамның қоғамнан бытыраңқылығы мен оқшаулануы, рухани даму дағдарысы байқалады, адамгершілік жетіспеушілігі проблемасы өткір қойылып, жастар ұлттық және мәдени құндылықтардан алшақтайды. Осыған байланысты қоғам алдында білім беру мазмұнын жаңарту, оның жаңа гуманитарлық парадигмасын қайта ойластыру негізінде адами капиталды дамыту мен сақтаудың өзекті міндеттері тұр.

Қазіргі білім беру парадигмасының өзгеруімен "білім" ұғымын түсіну әлеуметтік жетілу мен жеке өсуге қол жеткізетін жеке адамның қабілеттері мен мінез-құлқын жетілдіру процесі және нәтижесі ретінде өзгерді. Басқаша айтқанда, бұл адамның әлеуметтену процесі, оның барысында танымдық, белсенділік, коммуникативті және дүниетанымдық құзіреттіліктердің қалыптасуымен байланысты өзін-өзі дамыту қабілеттері қалыптасады. Жоғарыда келтірілген анықтамадан қазіргі уақытта екі маңызды процесс білім беруді ізгілендіру және жеке тұлғаны әлеуметтендіру ретінде өзекті болып табылатындығын көруге болады, олар бір-бірімен тығыз байланысты және өзара байланысты және білім беру шығармашылық әлеуетке ие кең әлеуметтік құбылыс ретінде қарастырылуы керек.

Қоғамдағы барлық әлеуметтік-экономикалық өзгерістер, әсіресе, жоғары кәсіби білім беруге жобаланады, оның сапасы мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігінің кепілі болып табылады. Білім беруді жетілдіру кәсіптік-педагогикалық білім берудің мазмұнын қайта қарастырмай тиімді бола алмайды, өйткені егер мұғалімдер мен педагог қызметкерлердің өздері бұған дайын болмаса, білім беру саласындағы ешқандай теориялар, тұжырымдамалар, стандарттар сәтті іске асырылмайды.

Болашақ мұғалімнің жетістігін не білдіреді? Табыс, ең алдымен, жеке тұлғаның іс-әрекетінің сипаттамасы болып табылады, өйткені іс-әрекет сәтті немесе сәтсіз болуы мүмкін. Ал кез келген жеке басын куәландыратын қалыптасады қызметі. Яғни, қызметтің жетістігі жеке сипатта болады. Тұлға тек өз қызметі барысында дами алады. Белсенділік жеке немесе әлеуметтік маңызды нәтиже беретін мақсатты әрекет ретінде анықталады. Бір адамның жетістігі басқаларды қарызға ала алмайды, өйткені әрбір адам өзінің белсенді қызметі арқылы табысқа жету жолын салады.

Болашақ мұғалімнің әлеуметтік табысты тұлғасын дамыту мен қалыптастыруда оның университетте Оқу процесі үлкен рөл атқарады. Л.с. Выготский адамды әртүрлі құрылымдардың ең күрделі жүйесі ретінде қарастыра отырып, оқушының дамуындағы оқытудың жетекші рөлі туралы ережені негіздейді. Сондықтан болашақ мұғалімнің әлеуметтік сәтті тұлғасын қалыптастыруда біз бірлескен оқу ортасын ұйымдастыруға ерекше назар аударамыз, оның бағыты қызметтің сәтті нәтижесіне қол жеткізу болып табылады.

"Коллобрация" сөзінің этимологиясы француздық "ынтымақтастық" сөзінен шыққан, яғни "бірлескен қызмет, ынтымақтастық. бірге жұмыс жасаңыз, бірге жұмыс жасаңыз. Уикисөздіктерде ынтымақтастық бірлескен қызмет (процесс) ретінде анықталады, қандай да бір салада, екі немесе одан да көп адам немесе ұйымдар ортақ мақсаттарға жету үшін, білім алмасу, оқыту және келісімге (консенсусқа) қол жеткізу .

Жеке тұлғаның бірлескен оқу ортасына енуі студенттің өзін адами қарым-қатынас ерекшеліктерін дамытуға белсенді қосуды, практикалық, ғылыми және теориялық іс-әрекеттің дағдылары мен дағдыларын игеруді, белгілі бір әлеуметтік нормалар мен функцияларды қалыптастыруды, қоғамда сәтті өзін-өзі жүзеге асыру үшін қажетті дағдылар мен дағдыларды игеруді қамтиды.

Бірлескен орта шығармашылық әлеуетке ие және болашақ мұғалімнің жеке және кәсіби қалыптасуына тиімді әсер етеді. Мұндай ортада студент өзін ұжымдық іс-әрекеттің субъектісі, кәсіби-педагогикалық қарым-қатынастың белсенді қатысушысы ретінде сезінеді, ұжымдағы маңыздылығы мен жеке құндылығын түсінеді.

Бірлескен ортаны құру ерекшеліктері А. С. Макаренко жасаған және эксперименталды түрде дәлелденген ұжымның даму теориясымен тығыз байланысты. Бұл теорияның мәні адамның жеке басының қалыптасуы мен дамуы ұжымдағы басқа адамдармен қарым-қатынас жүйесін ұйымдастырудың ерекшеліктеріне, жеке тұлғаны "ұжым арқылы", "ұжымда" және "ұжым үшін"тәрбиелеуге байланысты.

Педагогикалық теорияда ұжымда жеке тұлғаны тәрбиелеу туралы қарама-қайшылықты түсіндірулер болғанымен, біз бұл теорияның жеке тұлғаға бағытталған, гуманистік бағыты бар деп санаймыз, өйткені ұжымның шығармашылық әлеуетін пайдалану арқылы жеке адамға өз қабілеттерін ашуға, тұлға ретінде қалыптасуына мүмкіндік беруге болады. Бұл идея а. с. ұсынған іргелі қағидатта көрсетілген. Макаренко "құрмет пен талап" қағидаты ретінде, яғни мұғалімнен жеке тұлғаға қатысты қатаңдық пен құрметті біріктіру, студенттік топ мүшелері арасындағы қарым-қатынасты үйлестіру, өзара жауапкершілік пен тәуелділік ережелерін бекіту мүмкіндігі қажет. Ұжымның ұйымдастырушылық, тәрбиелік, ынталандырушы ретіндегі негізгі функцияларын аша отырып, А.С. Макаренко мұндай белгілер тек дамыған командаға ғана тән екенін және тек дамыған команда өзінің әлеуметтік функцияларын сәтті орындай алатындығын баса айтады.