Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Мемлекет және құқық тарихы мен теориясы кафедрасы
Қазақстан Республикасының Экологиялық құқығы пәні бойынша
050301 Құқықтану мамандығының іштей бөлімі студенттеріне арналған
ПӘНДІ ОҚЫТУ БОЙЫНША
ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР МЕН НҰСҚАУЛЫҚТАР
Павлодар
1-такырып. Эколоғиялық құқыктың түсінігі мен пәні.
Жоспар:
-
Мемлекеттің экологиялық функциясы.
-
Қоршаған табиғи орта құқық объектісі ретінде.
-
Экологиялық кұқықтың түсінігі.
-
Экологиялық қатынастардың түрлері және жалпы сипаттамасы.
-
Эколоғиялық құқық қатынастардың субъектілері және объектілері. Эколоғиялық құқық қатынастарының мазмұны.
-
Экологиялық құқық қатынастарының пайда болуы, өзгертілуі және токтатылуы.
2-такырып. Эколоғиялық құқықтың тарихы және қайнар көздері.
-
Экологиялық құкыктың пайда болуы, өркендеуі және болашағы.
-
Табиғат корғау және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану туралы республикалық заңдылыктардың неғізғі даму кезеңдері.
-
Экологиялық құқыктың қайнар көздерінін түсінігі, ерекшіліктері және классификациясы.
-
Қазақстан Республикасының Конституциясы және эколоғиялық құқықтық ережелер мен талаптар.
-
Табиғат қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану туралы жалпы және арнаиы заңдар.
-
"Қоршаған ортаны қорғау туралы" Қазақстан Республикасының заңы - жалпы сипаттамасы және Экологиялық қатынастарды құқықтық реттеудегі оның маңызы.
-
Үкіметтің эколоғиялық-құқықтық актілері.
3-такырып. Табиғат объектілеріне меншік құқығы.
Жоспар:
-
Табиғат объектілеріне мемлекеттік меншік құқығының түсінігі және жалпы сипаттамасы.
-
Құқықтық қорғау объектілері мен мемлекеттік меншік құқығының ара қатынасы.
-
Мемлекет - табиғат объектілеріне меншік құқығының субъектісі.
-
Қазақстан Республикасының Парламенті, жергілікті өкілді және атқарушы орғандары мен олардың табиғат объектілеріне меншік құқығын іске асыру жөніндегі өкілеттігі.
-
Табиғат объектілеріне меншік құқығының мазмүны және қорғалуы.
-
Табиғи ресурстарға жеке меншік құқығының түсініғі және жалпы сипаттамасы.
-
Табиғи ресурстарға жеке меншік құқығының мазмұны.
-
Табиғи ресурстарға жеке меншік құқығының объектілері мен субъектілері.
4-такырып. Табиғатты пайдалану құқығы
Жоспар:
-
Табиғатты пайдалану құқығының түсінігі.
-
Табиғатты пайдалану құқығының кағидалары және негізгі белгілері. Табиғатты жалпы және арнаиы пайдалану.
-
Табиғатты пайдалану құқығының Табиғатты пайдалану құқығының түрлері, объектілері және субъектілері. мазмұны.
-
Табиғатты пайдаланушылардың негізгі кұқықтары мен міндеттері.
-
Табиғатты пайдалану құқығының пайда болу, өзгертілу және токтатылу негіздері.
-
Табиғи ресурстарды табиғатты пайдалануға беру негіздері. Табиғатты пайдалану құқығын қорғау.
5-такырып. Табиғатты пайдалану мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы баскарудын ұйымдастырушылық құқықтық нысандары.
Жоспар:
-
Табиғатты пайдалану мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік баскарудың түсініғі мен кызметі.
-
Эколоғиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің жалпы сипаттамасы мен түсінігі.
-
Табиғатты пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауды басқаратын жалпы және арнайы органдар.
-
Табиғатты пайдалану мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы жоспарлау, бағдарламалау және стандарттау мәселелері.
-
Экологиялық нормалары және қоршаған ортаға әсердің жол беруге болатын шекті нормативтері.
-
Эколоғиялық мониторингті жүзеге асырудың тәртібі.
-
Эколоғиялық сараптама: мақсаттары, міндеттері, түрлері.
-
Шаруашылық және өзге қызметке қойылатын экологиялық талаптар.
-
Табиғи ресурстардың мемлекеттік есебі мен мемлекеттік кадастрлары. Экологиялық бақылаудың түрлері мен міндеттері.
6-такырып. Табиғатты пайдалану мен қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық тетігінің құқықтық негіздері.
Жоспар:
Табиғатты пайдалану мен қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық тетігінің түсінігі мен құрамдас элементтері. Қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық әдістері. Табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды жоспарлау мен қаржыландыру. Эколоғиялық төлемдер мен алымдарды алу және есептесу тәртібі. Эколоғиялық сақтандыруды құқықтық реттеу. Табиғатты пайдалану ұшін салықтар. Арнайы табиғатты пайдалану үшін төлемдер. Қоршаған ортаны қорғауды экономикалық жағынан ынталандыру. 8. Қоршаған ортаны корғау жөніндегі шараларды жүргізуғе арналған.
7-такырып. Экологиялық зандарды бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілік.
Жоспар:
-
Экологиялық заңдарды бұзғаны үшін құқықтық жауапкершіліктің жалпы сипаттамасы.
-
Экологиялық құқық бұзушылыктың түсінігі мен құрылымы.
-
Экологиялық заңдарды бұзғаны үшін құқықтық жауапкершіліктің түрлері. Экологиялық қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілік.
-
Экологиялық құқық бұзушылық үшін әкімшілік жауапкершілік.
-
Экологиялық құқық бұзушылық үшін тәртіптік жауапкершілік.
-
Экологиялық заңдарды бұзғаны үшін азаматтық-құқықтық жауапкершіліктін түсінігі және түрлері.
-
Экологиялық зиянның түсінігі мен түрлері.
-
Табиғи ресурстарға келтірілген зиянды өтеудың тәртібі.
-
Экологиялық заңдарды бұзганы үшін басқа экологиялық жауапкершіліктің түрлері.
8-тақырып. Жердің құқықтық режимі.
Жоспар:
-
Жер ресурстарының жалпы сипаттамасы.
-
Қазақстан Республикасының Жер кодексі және жер туралы басқа да заңдылыктар.
-
Жер заңдарының міндеттері мен қағидалары.
-
Жер қорының түсінігі және оның жекелеген санаттарының құқықтық режимі. Мемлекеттік органдардың жер қатынастарын реттеу саласындағы құзыреттері.
-
Жерге мемлекеттік меншік құқығының мазмұны.
-
Жерге жеке меншік құқығының түсінігі мен объектілері.
-
Жер пайдалану құқығының түсінігі, түрлері және субъектілері.
-
Жер учаскелерін нормалау.
-
Жер учаскесіне меншік құқығының және жер пайдалану құқығының туындау, өзгеру және тоқтату негіздері.
-
Жерді қорғаудың мақсаттары мен міндеттері.
-
Жерді пайдалану мен қорғауды мемлекеттік бакылау.
-
Меншік иелеріне немесе жер пайдаланушыларға келтірілген шығындарды өтеудің негіздері мен тәртібі.
9-тақырып. Жер қойнауының құқықтық режимі.
Жоспар:
-
Жер қойнауының, пайдалы қазбалардың құқықтық жағдайының түсінігі және оларды қорғаудың жалпы сипаттамасы.
-
"Жер койнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазакстан Республикасының заңы және жер койнауын ұтымды пайдалануы мен қорғауды қамтамасыз ететін басқа да заңдар.
-
Қазакстан Республикасы жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы зандарының максаттары мен қағидалары.
-
Жер қойнауы мен басқа да пайдалы қазбаларды ұтымды пайдалануды және қорғауды қамтамасыз ететін мемлекеттік-құқықтық механизмі.
-
Қазакстан Республикасының мемлекеттік жер қойнауы қорының түсінігі мен кұрамы және оның жеке бөліктерінің құқықтық режимі.
-
Жер койнауына меншік құқығы және оны іске асыру нысандары.
-
Жер қойнауын пайдалану құқығы және оның түрлері.
-
Пайдалы қазбаларды есепке алу, оларды жіктеу.
-
Пайдалы қазбалардың қен орындарының мемлеқеттік кадастры.
-
Жер қойнауың пайдалану мен қорғауды мемлекеттік бақылау.
-
Жер қойнауын пайдалану және қорғауға байланысты дауларды шешу тәртібі. Жер қойнауына, жер қойнауын пайдаланушыларға келтірілген зиянды өтеу. Жер қойнауы туралы зандарды бұзғаны үшін жауаптылык.
10-тақырып. Судың құқықтық режимі.
Жоспар:
-
Судың кұқықтық режимінің түсінігі мен жалпы сипаттамасы.
-
Қазакстан Республикасының Су кодексі және суларды ұтымды пайдалану мен қоргауды қамтамасыз ететін басқа да заңдар.
-
Қазақстан Республикасы су заңдарының максаттары мен міндеттері. Қазақстан Республикасы су корының түсінігі мен кұрамы және оның жеке бөліктерінің құқықтық режимі.
-
Суды ұтымды пайдалануды және қорғауды қамтамасыз ететін мемлекеттік-құқықтық механизмі.
-
Су қорына меншік құқығы және оны жүзеге асыру нысандары.
-
Суды пайдалану құқығы және оның түрлері.
-
Су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау және сараптама.
-
Су объектілерін қорғау және судың зиянды әсеріне қарсы күресу.
-
Су қорын пайдалану мен қорғауды реттеудің экономикалық тетігі.
-
Су дауларын шешу тәртібі және су заңдарын бұзғаны үшін жауаптылық. Трансшекаралық суларды пайдалану және қорғау саласындағы халыкаралық ынтымақтастық.
11-такырып. Ормандардың құқықтық режимі.
Жоспар:
-
Ормандардың кұқыктық режимінің түсінігі және жалпы сипаттамасы. Қазақстан Республикасының орман кодексі және ормандарды ұтымды пайдалану мен корғауды камтамасыз ететін басқа заңдар.
-
Қазақстан Республикасы орман қорының түсініғі мен кұрамы және оның жеке боліктерінің құқықтық режимі.
-
Орман қорын күзету, қорғау, пайдалану мен орман өсіру саласындағы мемлекеттік баскару және бақылау.
-
Орман иелену және орман пайдалану құқығы.
-
Орман шаруашылығын ұйымдастыру мен жүргізудің негізғі талаптары. Орман пайдалану түрлері және орман пайдалануды жүзеге асыру.
-
Орман қорының мемлекеттік есебі, мемлекеттік орман кадастры және мемлекеттік орман мониторингі.
-
Орман қорын қорғау мен пайдаланудың экономикалық тетігі.
-
Орман дауларын шешу тәртібі. Ормандарға келтірілген зиянды өтеу және орман заңдарын бұзғаны үшін жауаптылық.
12-тақырып. Жануарлар дүниесін пайдалану мен қорғаудың құқықтық режимі.
Жоспар:
-
Жануарлар дүниесін пайдалану мен қорғаудың құқықтық режимінің түсінігі және жалпы сипаттамасы.
-
"Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молаиту және пайдалану туралы" Қазакстан Республикасының заңы және осы саладағы басқа да заңдар. Жануарлар дүниесін ұтымды пайдалану мен қорғауды қамтамасыз ететін мемлекеттік-құқықтық механизмі.
-
Жануарлар дүниесіне меншік құқығы және оны жүзеғе асыру нысандары. Жануарлар дүниесін пайдаланудың түрлері және жануарлар дүниесін пайдаланушылардың құқықтары мен міндеттері.
-
Аң аулау және аң аулау шаруашылығын жүргізуді құқықтық реттеу.
-
Балық аулау мен балық шаруашылығын ұйымдастыру және жүргізуді құқықтық реттеу.
-
Жануарлар дүниесін қорғауға қойылатын негізгі талаптар.
-
Жануарлар дүнисін пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау, кадастр және мемлекеттік есебі.
-
Жануарлар дүниесіне келтірілген зиянды өтеу тәртібі.
-
Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молаиту және пайдалану туралы заңдарды бұзғаны үшін жауаптылық.
13-такырып. Атмосфералық ауаны құқықтық қорғау.
Жоспар:
-
Атмосфералық ауаның казіргі жағдайы.
-
Атмосфералық ауаны құқықтық қорғаудың түсінігі және жалпы сипаттамасы. "Атмосфералық ауаны қорғау туралы" Қазакстан Республикасының заңы және атмосфералық ауаны қорғау саласындағы баска да заңдар. Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы мемлекеттік баскару. Атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі қызметті ұйымдастыру. Атмосфералық ауаның сапасын және оған зияиды физикалық эсер етуді экологиялық нормалау.
-
Атмосфералық ауаға зиянды эсер ету көздерінің мемлекеттік есебі. Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы бақылау.
-
Атмосфералық ауаны қорғау туралы дауларды шешу тәртібі.
-
Қазақстан Республикасының атмосфералық ауаны қорғау туралы заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік.
-
Атмосфералық ауаны қорғау саласындағы халыкаралық ынтымақтастық.
14-такырып. Ерекше қорғалатын табиги объектілердің құқықтық режимі.
Жоспар:
-
Мемлекеттік табиғи-корык корының түсінігі.
-
"Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының заңы және осы саладағы басқа да заңдар.
-
Мемлекеттік органдарының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы кұзыреті.
-
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұйымдастыру.
-
Ерекше қорғалатын табиги аумақтардың түрлері мен санаттары.
-
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың режимі.
-
Мемлекеттік табиғи заказниктер мен қорыктарды қорғау режимінің ерекшеліктері.
-
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік есебі мен мемлекеттік кадастры.
-
Ерекше қорғалатын табиғи аумактарды қаржыландыру және экономикалық жағынан ынталандыру.
-
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы бақылаудың міндеттері мен түрлері.
-
Дауларды шешу және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы заңдарды бұзғаны ушін жауапкершілік.
15-тақырып. Қоршаған ортаны халыкаралық-құқықтық қорғау.
Жоспар:
-
Қоршаған ортаны халықаралық-құқыктық корғаудың түсінігі және жалпы сипаттамасы.
-
Табиғатты халыкаралық-құқықтық корғаудың объектілері мен субъектілері. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық келісімдер, конвенциялар, шарттар.
-
Қазақстан Республикасының табиғатын қорғауға халықаралық экологиялық ұйымдардың қатысу нысандары.
-
Қоршаған ортаны халыкаралық-құқықтық қорғауға Қазақстан Республикасының қатысу нысандары.
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер
1 Қазакстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясы. - Алматы: Жеті Жарғы. 2003.
2 Байдельдинов Д.Л. Қазақстан Республикасының экологиялық құқығы. Алматы, 2005
3 Стамкұлов Ә.С. Қазакстан Республикасының экология кұкығы. Оқу кұралы. - Тараз, 2003, 1-2 бөлімі.
4 Байдельдинов Д.Л., Бекишева С.Д. Экологическое право Республики Казахстан (жалпы бөлім). - Алматы, 2004.
Қосымша әдебиеттер
5 Байдельдинов Д.Л. Экологическое законодательство Республики Казахстан (проблемы совершенствования, перспективы развития). -Алматы: Жеті Жарғы, 1995.
6 Байдельдинов Д.Л. Правовой механизм государственного управления в области экологии. - Алматы: Қазак университеті],1998.
7 Байдельдинов Д.Л. Юридическая ответственность за экологические правонарушения. - Алматы, 1993.
8 Эффективность природоохранного законодательства. - Алматы,
1988.
9 Эффективность юридической ответственности в охране окружающей среды. - Москва: Наука, 1988.
10 Абдраимов Б.Ж., Жарылкасын Е. Возмещение экологического вреда по законодательству РК.-Алматы: Юрист, 2001.
11 «Айналадағы ортаны қорғау туралы» Қазакстан Республикасының Заңы, 1997жылгы 15 шілде, Алматы
12 «Экологиялык экспертиза туралы» Қазакстан Республикасының Заңы, 1997 жылғы І8 наурыз
13 «Ерекше корғалатын табиғи аумактарын туралы» Қазакстан Республикасының Заңы, 1997 жылғы 15 шілде, Алматы
14 Қазакстан Республикасының Жер кодексті № 442 2003 жылғы 20 маусым, Алматы
15 «Жер койнауы және жер пайдалану туралы» Қазакстан Республикасының Заңы, № 2828 1996 жылғы 27 қаңтар, Алматы
16 Қазақстан Республикасының Су кодексі № 481 2003 жылғы 9 шілде, Алматы
17 Қазакстан Республикасының Орман кодексі № 477 2003 жылғы 8 шілде, Алматы
18 «Жануарлар әлемін корғау, қайта өндіріс және колдану туралы» Қазакстан Республикасының Заңы, № 593 2004 жылғы 9 шілде, Алматы
19 «Атмосфералык ауа корғау туралы» Қазакстан Республикасының Заңы, № 302 2002 жылғы 11, наурыз Алматы
20 ''Қазакстан Республикасындағы ерекше корғалатын табиғи аумактардың мемлекеттік есебін және мемлекеттік кадастрын жүргізу ережелерін бекіту туралы" Қазакстан Республикасы Үкіметінің каулысы, 2001 жылғы 18 шілде № 973.
Достарыңызбен бөлісу: |