Пәнңің оқу бағдарламасының бірінші беті

(қолы)

Барлығы – 3 кредит

3 курс

5 семестр

Лекциялар – 30 сағат

Тәжірибе сабақтар – 15 сағат

СӨЖ – 90 сағат

Оның санында СӨЖМ – 22,5 сағат

Жалпы еңбексыйымдылық - 135 сағат

Қортынды тексеру түрі Емтихан – 5 семестр

Сабақты жүргізетін оқытушы – Итыбаева Галия Тулеубаевна – доцент, техника ғылымдарының кандидаты

Қажетті мәліметтер 67-36-33. ішкі 1201

Б1 корпусындағы 214 кафедрада болу уақыты кестеге байланысты

Металл кескіш аспаптарды жобалау және жасау пәннің міндетті: студенттерді металл кескіш аспаптарды жобалауды, аспаптын материалын тағайындау, металл кескіш аспаптардын дұрыс типтерін алу, кескіш аспаптардын геометриялық және конструктивті элементтерін тәжиребелік тандау, кесу режимін, өндеу білдектердің дәлдігін және кедірбұдырлығын, аспаптын тозуын, кесу кұштерін, кесу режимін есептеу, сапасын көтеру, кескіш аспаптарды пайдаландыру.

4 Білімге, іскерлікке, дағдыға және компетенцияға талаптар

Осы пәнді оқып біткенен кейін студент білу керек: Кескіштін геометриялық және конструктивтік параметрлерін. Металл кескіш аспапты жасау мезгілінде оның сапасына әсер ететін факторларды; өндірістік сатыда сапаны қамтамасыз ету тәсілдерін (инструменталды материалдарды тандау және дайындау т.б; металл кескіш аспаптарды жасау үшін дайындаманы алуын; оларды өңдеу үшін жабдықтар таңдау; технологиялық процесстерді құрастыру; өңдеу тәсілдерін тандау; кесу режимін т.б.

1тақырып Кіріспе. Кескіш аспаптардың жалпы құрлымдық элементтері

Жоспар

1 Кіріспе

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1[12-15]; қосымша 3[56-6І]

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Аспаптың негізгі кұрлымдық параметрлерін атаңыз?
   
2. 
   Аспаптың негізгі геометриялық параметрлерін атаңыз?
   
3. 
   Артқы бұрыш неге әсер етеді?
   
4. 
   Алдыңғы бұрыш неге байланысты?
   
5. 
   Кесуші бетке анықтама беріңіз?
   

Жоспар:

3 Вольфрамсыз қатты қорытпалар

Ұсынылағын әдебиет: негізгі 1 [31-76] қосымша 3 [83-120]

Бақылау сұрактары:

1. 
   Көміртекті болаттарда «А» әріп нені білдіреді?
   
2. 
   ХВГ таңбалы болат қандай аспаптарды жасауда қолданылады?
   
3. 
   Жылдам кескішті болаттарға сипаттама беріңіздер?
   
4. 
   Қатты қорытпалардың түрлері?
   
5. 
   Қажақты матерналдарға сипаттама беріңіздер?
   

3 Дәріс. Кескіштер

Жоспар:

1 Кескіштерді жүйелеу.

2 Кескішітің құрлымдық элементтері.

3 Кескіштердің габариттік өлшемдері.

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1[160-180] қосымша 3[259]

Бақылау сұрақтары:

1 Кескіштерді жүйеленіз?

2 Кескіштің қимасын қалай таңдауға болады?

3 Кескіштін құрлымдық элементтері?

4 Қатты қорытпалы тілімшемен дөңгелектенген кескіштен салыстырғандағы көпжақты тілімшемен жабдықталған кескіштің артықшы-лықтарын атаңыз?

5 Кескіш қаңқасында көпжақты тілімшені бекіту сұлбасын атаңыз?

4 тақырып. Фасонды кескіштер

Жоспар

2 Дөңгелек фасонды кескіштер

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1[191-214] қосымша 3[301-309]

Бақылау сұрақтары:

1 Фасонды кескіштерді жіктеңіз?

2 Дөңгелек фасонды кескіштердің диаметрі кесу режимі және өңделетін дайындаманың қандай параметрлеріне байланысты?

3 Фасонды кескіштің түзетпе есебі не үшін жүргізіледі?

4 Призмалы фасонды кескіштің берілген алдыңғы бұрышы калай алынады?

5 Дөңгелек фасонды кескіштің берілген алдыңғы, бұрышы калай алынады?

5 тақырып. Тартажонғыштар

Жоспар

1 Тартажонғыштар.

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1[215-251] қосымша 3[45І-480]

Бақылау сұрақтары:

1 Тартажонғыштарды жүйелеңіз?

2 Тартажонғыштардың жұмыс істеу принципін көрсетіңіз?

3 Тартажонғыштардың құрлымдык элементтері?

4 Дөңгелек тартажонғыштарды жобалаған кездегі аспапты болады үнемдеу. жолын көрсетіңіз?

5 Топты кесу сүлбелі дөңгелек тартажонғыштардың біртіндеп кесу сүлбелі тартажонғыштар мен салыстырғандағы артықшылығын атаңыз.

6 тақырып. Жонғыштар

Жоспар:

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1 [274-294] қосымша 3 [320-357]

Бақылау сұрақтары:

1 Жонғышты жіктеңіз?

2 Жонғыштың тістер санын калай таңдап алуға болады?

3 Жонғыштың құрлымдық элеменеттері?

4 Цилиндрлі жонғыштың пайдалану аймағы?

5 Желкеөнделетін жоңғышты қандай жағдайда колданады?

7 тақырып. Тесікті өндеуге арналған аспаптар. Бұрғы.

Жоспар:

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1 [357-420] қосымша 3[358-380|

Бақылау сұрақтары:

1 Бұрғыны жүйелеңіз?

2 Спиральді бұрғының геометриялык параметрін жақсарту әдістерін келтіріңіз?

3 Бұрғының құрлымдық элементтері?

4 Бұрғының геометриялық параметрлері?

5 Қатты корытпалы бұрғыларды пайдалану аймағы?

8 тақырып. Тесікті өндеуге арналған аспаптар. Үңгілер. Ұңғылағыштар.

Жоспар:

2 Ұңғылағыштар.

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1[434-482] қосымша ,3[З94-419]

Бақылау сұрақтары:

1 Үңгі және ұңғылағыштарды жүйелеңіз?

2 Ұңғылағыштардың тістерінің адымы неге біркелкі емес?

3 Үңгінің құрлымдық элементтері?

4 Ұңғылағыштардың гиометриялы параметрлері?

5 Үңгінің пайдалану мәні?

9 тақырып. Қажақты аспаптар.

Жоспар:

1 Қажақты аспаптар.

Бақылау сұрақтары:

1 Қажақты дөңгелектердің негізгі сипаттамасын атаныздар?

2 Біріктірмелердің құрамын және оларды қолдануды көрсетіңіз?

3 Ажарлау бастиек не үшін арналған?

4 Ажарлау қайрақшалары не үшін арналған?

5 Жоғары қаттылықты болат қаттылығы бойынша қандай қажақты дөңгелекпен өңделеді?

10 тақырып. Бұранда кесуге арналған аспаптар. Бұранда ойғыштар

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1 [519-540] қосымша 3[421-437]

Бақылау сұрақтары:

1 Бұранда кесудің негізгі әдістерін атаныз?

2 Бұрандаойғыштардын негізгі құрлымдық элементтерін атаныздар?

3 Бұрандаойғыштардың негізгі түрлерін атаныздар?

4 Бұрандаойғыштың ұзындығын қадай алады?

5 Бұрандаойғыштың калибрлеуші бөлігінің ұзындығы неге байланысты?

11 тақырып. Бұранда кесуге арналған аспаптар. Бұрандакескіштер. Бұранда кескіш жонғыштар.

Жоспар:

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1[560-579, 615-627] қосымша 3[437] Бақылау сұрақтары:

1.Бұрандакескіштің негізгі құрлымдық элементтерін атаныз?

2 Бұрандакескіштің кесуші бөлігінің ұзындығы неге байланысты?

3 Бұрандакескіш жонғыштын диаметрі неге байланысты?

4 Бұрандакескіш жонғыштын негізгі құрлымын атаңыз және олардың жұмыс істеу принциптерін түсіндіріңіз?

5 Дискілі бұрандакескіш жонғыштың негізгі құрлымдық элементтерін атаңыз?

12 тақырып. Тісті дөңгелектерді өңдеуге арналган аспаптар. Модульді фасонды жонғыштар.

Жоспар:

1 Тісті дөңгелектерді өңдеуге арналған аспаптар.

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1 [647-660] қосымша 3[492-520].

Бакылау сұрактары:

1 Тісті дөңгелектерді өңдеудің қандай әдістері бар?

2 Көшіру әдісімен жұмыс істейтін тіскескіш аспаптарды атаныз?

3 Модульді жонғыштардың түрлерін атаныз?

4 Модульді жонғыштардың диаметрі неге байланысты?

5 Модульді жошғыштарды пайдалану аймағы?

13 тақырып. Тісті дөнгелектерді өңдеуге арналған аспаптар. Тіскескіш қашауыштар

Жоспар:

2 Тіскескіш қашауыштар.

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1[738-774], қосымша 3[594-620]

Бақылау сұрактары:

1 Қашауышты қайта қайрағаннан кейін кесілетін дөңгелектің негізгі параметрлері неге өзгермейді?

2 Домалау әдісімен жұмыс істейтін аспатарды атаныздар?

3 Қашауыштардың түрлерін атаныздар?

4 Қашауыштың диаметрі неге байланысты?

5 Қашауыштарды колдану аймағы?

14 тақырып. Тісті дөңглектерді өңдеуге арналған аспаптар. Тіскескіш бұрамдық жонғыштар.

Жоспар:

1 Тісті дөңгелектерді өңдеуге арналған аспаптар.

Ұсынылатын әдебиет: негізгі 1 [684-737], қосымша 3[520-571]

Бақылау сұрақтары:

1 Цилиндрлі бұрамдыктың қандай түрлерін білесіздер?

2 Жонғыш тістерінің тістер пішінін анықтау тәртібі қалай?

3 Бұрамалық жонғыштың типтерін атаныз?

4 Бұрамалық жонғыштың диаметрі неге байланысты?

5 Бұрамалық жонғыштың қолдану аймағы.?

15 тақырып. Эвольвенталы емес пішіндерді өңдеуге арналған бұрамдық жонғыштар.

Жоспар:

Ұсынылатын әдебнет: негізгі 1[806-836] қосымша 3[566-577|

Бақылау сұрақтары:

1 Эвольвента емес пішініді бұйымға қашауытпен салыстырғандағы бұрамалы жонғышты қолдану артықшылығын атаныз?

2 Жонғыштын пішінін аныктаудың қандай әдістері бар?

3 Бұрамалы жонғыштардың түрлерін атаныздар?

4 Бұрамалы жонғыштардың диаметрі неге байланысты?

5 Бұрамалы жонғыштарды қолдану аймағы?

Тәжірбиелік сабақтың жоспары

4 тақырып. Фасонды кескішті жобалау және есептеу. Фасонды кескішті пішіндеу.

Тапсырма: Әрбір студентке жекеше тапсырма беру негізінде фасонды кескіштіесептеудің әдісі. Сипаттамалы түйінді нүктелерді анықтамыз. Әрбір сипаттамалы нүктенің диаметрі өлшемін және әрбір нүктенің арасындағы сызықты өлшемдерін анықтаймыз.

Әдістемелік ұсыныс: фасонды кескіштің жұмысшы сызбасын жобаланыз.

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі 1[198-199], 2[59], 3

Бақылау сұрақтары

1. 
   Конус және доғалы аймақтарда сипаттамалы түйінді нүктелер қандай тәсілдермен анықталады?
   
2. 
   Аспапты болатты таңдау ерекшелігі?
   
3. 
   Алдынғы бұрышты таңдау тәуелділігі?
   

5 тақырып. Дөңгелек ішкі тартажонғыштың есебі.

1 тапсырма: Тартажонудағы әдіпті анықтау. Материалды таңдау. Кесу күнінің есебі. Тістердің адымын алдын-ала анықтау. Бір уакытта жұмыс істейтін тістер санын анықтау. Берлісті анықтау. Тістер санын анықтау. Тістердің геометриялық параметрлері.

Әдістемелік ұсыныс: Тартажонғыш тістерінің өлшемдерін және пішінін анықаныз.

Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 1 [221-224], 2[66-68]

Бақылау сұрактары

1 Материалды таңдау?

2 Тартажонылатын тесіктің ұзындығына не әсер етеді?

3 Тістің биіктігін қалай анықтады?
5 тақырып. Тартажонғыштың жұмысшы сызбасын жобалау.

2 тапсырма: Тартажонғыштың жұмысшы сызбасын рәсімдеу тәртібі. Әдістемелік ұсыныс: Тартажонғыштың құрлымын оқып-үйреніңіз. Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 7

Бақылау сұрақтары

1 Тартажонғыштың негізгі кескіні?

2 Тартажонғыштың негізгі құрлымдық өлшемдерінің шақтамасы?

3 Тартажонғыштың бөлек бөліктерінің қаттылығы және материалы туралы берілгендер?

10 тақырып.

1 тапсырма: Бұранда пішінінің бұрышын, адммың және диаметрін таңдау. Сомында кесілетін бұранданын өлшемдерінің шегін есептеу. Аспаптың материалын таңдау. Бұрандаойғыштын жұмысшы және кесуші бөлігінің ұзындығы. Бұрандаойғыштың диаметрі. Тістер санын таңдау.

Әдістеімелік ұсыныс: Бұрандаойғыштың геометриялық параметрлерін анықтау және олардың нобайын жобалаңыз.

Ұсынылған әдебиет: Негізгі 1[519-540], қосымша 3[421-430]

Бақылау сұрақтары

1 Бұранданын ішкі диаметрі қандай жолмен анықталады?

2 Жонка бунағынын саны неге байланысты?

3 Материалды таңдау?
10 тақырып. Бұрандаойғыш жинағынын жұмысшы сызбасын жобалау.

2 тапсырма: Бұрандаойғыш жинағының жұмысшы сызбасын рәсімдеу тәртібі.

Әдістемелік ұсыныс:Бұрандаойғыштын құрлымын оқып-үйреніңіз. Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 6

Бақылау сұрақтары

1 Бұрандаойғыш жинағының негізгі бейнелері?

2 Бұрандаойғыш жинағының негізгі құрлымдық өлшемдерінің шақтамасы.

3 Бұрандаойғыш жинағының бөлек бөліктерінің қазттылығы және материалдары туралы берілгендер.

13 тақырып. Тіктісті қашауыштың есебі.

1 тапсырма: Бастапқы берілгендерді анықтау. Бастапқы қимадағы қашауыштың өлшемдері. Бастапқы арақашықтықтың есебі.

Әдістемелік ұсыныс: Тіскескіш қашауыштың құрлымын окып-үйреніңіз.

Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 1[740-744], қосымша 3(594-546] Бақылау сұрақтары

1 Бөлу шеңберінің диамнтрі қандай жолмен анықталады?

2 Артқы бүйір бұрыш неге байланысты.

3 Тістін қалыңдығының есебі.

13 тақырып. Қашауыштың жұмысшы сызбасын жобалау.

2 тапсырма: Қашауыштың жұмысшы сызбасын рәсімдеу тәртібі.

Әістемелік ұсыныс: Қашауыштың геометриялық параметрлерін анықтау және олардың нобайын жобалаңыз.

Ұсынылағын әдебнет: Негізі 8

Бақылау сұрақтары

1 Қашауыштың негізгі көрінісі?

2 Қашауыштын негізгі құрлымдык өлшемдеріпің шақтамасы?

3 Қашауыштың бөлек бөліктерінің қаттылығы және материалдары туралы берілгендер?

Кескіш аспаптарды жасаудағы негізгі кезені. Металл кескіш аспаптардың технология көз қараныстан классификациясы.

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі [7]

2 Тақырып.

Кескіш аспаптарға қолданылатын дайындамалар. Аспаптардың құрал сағасын және квадраттың илемділік деформациямен алу

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі [7]

3 Тақырып.

Дайындамаларды үйкеліспен пісіру. Тез кескіш болаттардан жасалған тілімшелерді пісіру

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі [7]

4 Тақырып.

Көп жүзді аспаптарға тілімшелерді пісіру. Аспаптарды пісіру, дәнекерлеу балқытып қаптастыру және желімдеу

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі [7]

5 Тақырып.

Кескіш аспаптарға қолданылатын желімдеу қосылыс. Жабдықтардын кесу қабілетін жақсарту әдістері

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі [7]

6 Тақырып.

Ойык, бунақ т.б. конструктивті элементтерді өндеу. Тұрқы аспаптардын тілімшелерін және пышақтарын механикалық бекіту. Аспаптардың корпусындағы ойыкта және ендірме пышақта бұдырларды өндеу әдісі. Құрал сағасына табаншаны және квадраты өндеу

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі [7]

7 Тақырып.

Винтті бунақты кесу әдістері. Желкеөңдеуге қолданылатын ажарлағыш шарықтастын диаметрін тандау. Призматикалык, донгелек кескіштерде және жонғыштарда фасонды беттерді өндеу. Аспаптарда бұранданы жасау.

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі [7]

8 Тақырып.

Желкеөндеумен аспаптардын тістерін өндеу. Желкеөндеуге жұдырықшаны құру. Бұрандаөйғышты желкеөндеу. Бұрандакескішті желкеөндеу.

Ұсынылатын әдебнет: Негізгі [7]

9 СӨЖМ кеңестерінің кестесі (СӨЖМ СӨЖдің 25%құрайды)

№	Сабақ түрлері	дүйсенбі	сейсенбі	сәрсенбі	бейсенбі	жұма	сенбі
1	Лекциялар сұрақтары бойынша кеңес
2	Семинар сұрақтары бойынша кеңес
3	СӨЖ туралы кеңес
4	Тестлеу тапсырмалар жөнінде кеңес

10 Тәлімгерлердің білімін тексеру кестесі

Лекциялар және тәжірибе, зертханалық сабақтар 0-100 баллдармен бағаланады.

Пәнде оқу тестлеу арқылы өтетін экзаменмен аяқталады, ондағы тестлер өткен материалды түгелей қамтыйды. Экзаменге қатысу үшін міндетті шарт ол тәлімгер бағдарламада көрсетілген барлық тапсырмаларды орындау қажет.

Әр бір тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.

Жіберу рейтинг ағынды сабақтарда орындалған тапсырмалардың орта арифметикалық есебі болып танылады (лекцияларға қатысу, үй тапсырмаларың, СӨЖ тапсырмалары, тәжірибе тапсырмалар және баскалар, рубеждік тексеріс).

Пәннің қортынды тексеріске (ҚТ) жұмыс оқу бағдарламаның барлық шарттарын орындалған (немесе лабораториялық жұмыстарды толық орындап оларды тапсырған, СӨЖ жұмыстармен тапсырмаларды тапсырған), курстық жұмыс немесе жобаны оң бағамен қорғағандар және жіберу рейтингтен 50 баллдан кем алмаған студенттер қатысалады.

Әр бір пәнге қатысты студенттердің оқу жетістіктерінің дәрежесі, сонымен қатар мұнда жатады пәндер қортынды тексерістері мен, қортынды бағамен анықталады (Қ). Осы қортынды баға ЖР бағасымен қортынды тексерістің (ҚТ) (емтихан, дифференциалды сынақ немесе курстық жұмыс не жоба) бағасымен қосылады. Мұнда олардың салмастық үлестері еске алынады.

Қ=ЖР 0,5+ ҚТ 0,5

Салмақтық үлестер әр оқу жылға университеттің ғылым кеңесі тағайындайды, тек ЖД үлесі 0,6 көп болмайды және ҚТ 0,3 кем болмайды. Курстық жұмыс не жоба комиссия алдында қорғалады. Мұнда тәлімгер көрсеткен біліміне байланысты және жетекшісінің пікіріне байланысты бағаланады.

Пәннен қортынды баға есептеледі егер тәлімгер жіберілім рейтингпен қортынды тексерістен оң баға алалса. Егер тәлімгер қортынды тексеріске келмей және қанағаттанатын себебі болмаса онда ол «қанағаттанарлықсыз» бағаланады. Емтихан және аралық аттестация нәтижелерімен студент сол күні немесе келесі күні, егер жазба емтихан күннің екінші жартысында өтсе, таныстырылады.

Пәндерден студеннердің оқу жетістіктері, яғни білім, істей білу, дағды алу және құзреттілік, көпбаллды әріптік жүйемен оған сәйкес цифрлық эквиваленттермен және дәстүрлі бағалар межемен бағаланады.

Студент міндетті барлық сабақтарға қалыссыз қатысуы. Егер қатыспаған сабақтар болса онда оларды студент деканат тағайындаған ретпен қайталап орындауы қажет. Лекцияларда, тәжірибе сабақтарда осы курстың студенттерінен бөтен адамдарға болуларына тыйым салынады.

Жұмыстарды белгілеген мерзімдерде тапсыру қажет. Тапсырмаларды сонғы тапсыру мерзімі – емтихандар сессиясының басталуына үш күнге дейін.

Барлық сабақ түрлеріне байланысты тәлімгерлердің білімін тексерулер бірінші және екінші рейтингте бірдей.

Студенттер, барлық тапсырмаларды тапсырмай және курстық жобаны не жұмысты тапсырмай, емтиханға жіберілмейді.

Әр бір оқу сабаққа қатысты тапсырмаларды және өткен материалдарды қайталау міндет. Өку материалдарды менгеру дәрежесі тесттармен не жазба жұмыстармен тексеріледі. Тестлеуді студенттерді ескертусіз өткізуге болады.

Бірінші – оқитын пәннен оқытушының нұсқаушы лекцияларда берген мәліметтерді студент түсініп игеруі керек.

Екінші функция мұнда студент өзі, оқытушының берген нұсқауларын негіздеп, оқу әдістеме құралдары, әдебиеттерді оқып үй тапсырмаларын, тексеру және курс жұмыстарды орындайды. Осында студенттерден керегі жұмысты атқару әдістемесін білу, өзінің кездескен қиындықтарын белгілеу, өзін ұйымдастыру, өзін тәртіпке салу.

Үшінші функция мұнда студент кездескен қиын ситуацияларды талдап бір жүйеге келтіреді, материалды түсінуге және игеруге қиындықтарды туғызатын себептерді аңықтау. Студент өзі шешеалмайтын қиындықтарды оқытушыға қойылатын сүрақтар жүйесін қалыптастырады (оларды рангтарға бөледі, ретке келтіреді, формаға келтіреді), өзінің жауаптарының нұсқауларын жасайды.

Төртінші функция студент оқытушыға сүрақтарымен жүгінеді, кеңес, түсініктемелер алады.

14 Әдебиеттер тізімі

Негізгі әдебиеттер

1 Инструменты для обработки точных отверстий/С.В.Кирсанов [и др.].-Изд. 2-е, испр. и доп.-М.:Машиностроение,2005.-334с.

2 Формообразующие инструменты в машиностроении: [А. Г. Схиртладзе и др.].-М.:Новое знание,2006.-557 с.

3 Маслов А. Р. Инструментальные системы машиностроительных производств: учебник для студ. вузов/А. Р. Маслов.-М.:Машиностроение,2006.-335 с.

4 Гоцеридзе, Р. М. Процессы формообразования и инструменты:/Р. М. Гоцеридзе.-2-е изд, испр.-М.:Академия,2007.-379 с.

Қосымша әдебиеттер

5 Анурьев, В. И. Справочник конструктура-машиностроителя: в 3 т./В.И.Анурьев; под ред. И.Н.Жестковой.-Изд. 8-е, перераб. и доп.-М.:Машиностроение. Т.1.-2001.