ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Химия» 5В072600 – «Жеңіл өнеркәсіп бұйымдары технологиясы және жасап шығару» мамандығы үшін ОҚытушыға арналған пән бағдарламасы

Семей

2.1 «Химия» кафедрасының отырысында

«__29__»____08_____ 2014 ж. № 1 хаттама
Кафедра меңгерушісі ____________ Б.Х. Мұсабаева
2.2 Инженер-технологиялық факультетінің оқу-әдістемелік бюросы отырысында
«__05__» _____09______ 2014 ж. № 1 хаттама
Төрайымы ______________С.С. Төлеубекова

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған

«___11___» ______09______ 2014 ж. № 1 хаттама

4 18.09.2013 ж. №1 басылым орнына енгізілген

1	Қолданылу саласы	4
2	Нормативтік сілтемелер	4
3	Жалпы ережелер	4
4	Оқу пәнінің мазмұны (модульдің)	6
5	Білім алушылардың өздік жұмысына арналған тақырыптарының тізімі	8
6	Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы	8
7	Әдебиеттер	9

«Химия» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешеннің құрамына енгізілген оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы 5В072600-«Жеңіл өнеркәсіп бұйымдары технологиясы және жасап шығару» мамандығының білім алушыларына арналған.

«Химия» пәнінің осы оқу-әдістемелік кешені келесі құжаттар талаптары мен ұсыныстарына сәйкес әзірленген және аталған пән бойынша оқу процесін ұйымдастыру тәртібін белгілейді:

- Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты, ҚР МЖМБС «23» 08 2012 жылғы, №1080 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығымен әрекетке енген және бекітілген.

- СТУ 042-ГУ-4-2014 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;

- ДП 042-1.01-2014 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 «Химия» пәнінің қысқаша мазмұны:

«Химия» пәні химияның негізгі стехиометриялық заңдары мен түсініктері, периодтық заң мен зат құрылысы, химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары, ерітінділер, тотығу-тотықсыздану реакциялары, электрохимиялық процестер, комплексті қосылыстар, металдар және бейметалдар химиясы тақырыптары бойынша теориялық мәселелерді қарастырады.

3.2 Пәнді оқу мақсаты:

Бұл фундаментальды пәннің теориялық негіздерін білу және оларды практикада (адамзат іс-әрекетінің кез-келген саласында: ауыл шаруашылығы облыстарында, экологияда, денсаулық сақтау саласында, фармакологияда, шыны, керамика, металл, бояулар, тамақ өндірісінде және т.б.) пайдалана білу.

3.3 Пәнді оқып–білудің негізгі міндеті:

- студенттердің дүние танымының дамуына әсер ету ;

• 
  қоршаған ортаға көзқарастарын қалыптастыру;
  
• 
  химиялық құбылыстар арқылы материалдық философияның заңдарын түсіндіру;
  
• 
  бір заттың екінші затқа айналу механизмін түсіндіру.
  
• 
  химия адамзат іс-әрекетінің кез-келген саласымен тығыз байланыста екендігін көрсету;
  
• 
  химия ғылымының негіздерін меңгере отырып – күллі планетаны ластанудан сақтандыруды көрсету.
  

3.4 Оқыту нәтижелері:

- химиялық реакциялар теңдеулерін (молекулалық, иондық, ионды-молекулалық, тотығу-тотықсыздану реакцияларының ) құрастыра білуі;

• 
  негізгі стехиометриялық және фундаментальды заңдарды меңгеруі;
  
• 
  зертханалық құрал-жабдықтарды, аспаптарды игеруі;
  
• 
  зертханалық тәжірибелерді істей алуы;
  
• 
  концентрациялары дәл ерітінділер дайындай білуі;
  
• 
  зертханалық тәжірибелер нәтижелерін өңдей білуі, талдай білуі, графиктер мен диаграмалар сала білуі тиіс.
  
• 
  бейорганикалық элементтер мен олардың қосылыстарының химиясын меңгеруі;
  

- творчестволық ізденуді игеруі; - - бейорганикалық химияның теориялық қағидаларын элементтер және олардың қосылыстарын қарастырғанда қолдана алуы;

- заттар қасиеттерінің олардың құрамы мен құрылысына тәуелділігін аша білуі;

• 
  химиялық процестердің негізгі заңдылықтарын,маңызды заттардың реакциялар ерекшеліктерін,маңызды химиялық өндірістердің негізгі ғылыми принциптерін түсінуі;
  
• 
  бейорганикалық химияның негізгі тараулары бойынша есептер шығару үшін, өндірісте қолданылатын маңызды заттардың қасиеттерін білу үшін, заттар қасиетерінің олардың құрамы мен құрылысына байланыстылығын білу үшін теориялық білім болу қажет.
  

3.5 Курстың пререквизиттері:

- Математика.

6. 
   Курстың постреквизиттері:
   

Кесте 1

Курс	Семестр	Креди ттер	ДС сағ.	СПС сағ.	ЗХ сағ.	БОӨЖ сағ.	БӨЖ сағ.	Барлығы сағ.	Қорытынды бақылаудың нысаны
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
2	3	2	30	-	15	22,5	67,5	135	емтихан

4 ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛЬ) МАЗМҰНЫ

Кесте2

Тақырыптардың атауы және мазмұны	Сағат саны
1	2
Дәріс сабақтар
Кіріспе. Негізгі химиялық түсініктер. Химияның негізгі заңдары. Химия жаратылыстану бөлімі ретінде, химия пәні. Химия жаратылыстану ғылымдары жүйесінде. Химияның ғылым ретінде шығуы, оның даму этаптары. Атом және молекула, элемент және зат. Салыстырмалы атомдық және молекулалық массалар. Атомдық және молекулалық массаларды анықтау тәсілдері. Моль және эквивалент – зат мөлшері бірліктері. Химиялық белгі, химиялық формула, химиялық теңдеу.	2
Атом құрылысы Атом құрылысы. Ядро, электрондар, олардың заряды және массасы. Энергияның шығу және жұтылуының кванттық сипаттамасы. Планк теңдеуі. Атомные спектрлары электрондардың энергетикалық деңгейлерінің сипаттамасы ретінде. Паули принципі, Хунд ережесі. Клячковский ережесі. Атомдық радиус, иондану потенциалы. Электрон тартқыштық. Электртерістік туралы ұғым. Атом ядросының құрылысы. Элементарлы бөлшектер және ядролық реакциялар. Изотоптар. Изобарлар. Жасанды радиоактивтік.	2
Периодтық жүйе Элементтердің Д.И.Менделеев ашқан периодтық жүйесі және атомның электронды құрылысы. Периодтық жүйенің құрылымы: периодтар, топтар және топшалар. S-, p-, d-, f- элементтер. Типтік элементтер. Ауыспалы металдар.	2
Химиялық байланыс және молекула құрылысы Химиялық байланыстың сапалық сипаттамасы: байланыс ұзындығы, байланыс энергиясы, валенттік бұрыштар. Осы сипаттамалардың ұқсас заттар арасындағы өзгерістері. Коваленттік байланыс. Валенттік байланыс әдісінің негізгі қағидалары (ВБ).	2
Химиялық процестер энергетикасы Химиялық термодинамика элементтері. Ішкі энергия және энтальпия. Экзо- және эндотермиялық реакциялар. Термохимиялық теңдеулер. Гесс заңы және оның салдарлары. Химиялық қосылыстардың түзілу энтальпиясы. Стандартты энтропия, химиялық процестер барысындағы энтропияның өзгеруі. Гиббс энергиясы туралы түсінік.	2
Химиялық кинетика. Химиялық тепе-теңдік. Гомогенді және гетерогенді жүйелердегі химиялық реакциялар. Реакция жылдамдығына әсер етуші факторлар. Масса әсер ету заңы, реакция жылдамдығы константасының температураға тәуелділігі. Вант-Гофф ережесі. Гомогенді және гетерогенді катализ. Ферментативті катализ.	2
Ерітінділер Ерітінділердің түзілуі. Ерітінділер көпкомпонентті жүйе ретінде. Ерітінділер түзілуін жүргізуші процестер. Сольватация. Гидратная теория растворов Д.И.Менделеевтің ерітінділер гидратты теориясы. Гидраттар және сольваттар. Еру барысында энтальпия және энтропияның өзгеруі.	4
Бейэлектролиттер ерітінділері Ерітінді бетіндегі еріткіштің қанық буының қысымы. Сұйытылған ерітінділердің коллигативті қасиеттері. Ерітінділердің қайнау температурасының артуы және кристалдану температурасының төмендеуі. Рауль заңдары. Осмос. Осмостық қысым. Вант-Гофф заңы.	2
Электролиттер ерітінділері Электролиттік диссоциация. Аррениус теориясы. Судың еріткіш ретіндегі ерекшелігі. Электролиттік диссоциация процесінің механизмі. Аквакомплексы. Иондар гидратациясының биологиялық жүйелердегі рөлі. Электролиттер күші. Диссоциация дәрежесі. Диссоциация константасы. Оствальдтың сұйылту заңы.	2
Тотығу-тотықсыздану реакциялары. Электрохимиялық процестер. Тотығу-тотықсыздану реакциялары. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының жіктелуі. Маңызды тотықтырғыштар мен тотықсыздандырғыштар. Элементтердің Д.И. Менделеевтің периодтық жүйесінде орналасуына қарай тотығу-тотықсыздану қасиеттерінің өзгеруі. Ортаның тотығу-тотықсыздану реакцияларының жүруіне әсері: электронды баланс әдісі және ионды-электронды әдіс.	4
Комплексті қосылыстар Комплексті қосылыстар. Комплексті қосылыстар құрылысы. Комплекстүзуші, лигандтар.	2
Металдар және бейметалдар химиясы Металдардың жалпы қасиеттері. d-элементтер ерекшеліктері. Комплексті қосылыстар. Металл емес элементтер химиясы, IV топтың p-элементтері.	4
Зертханалық сабақтар
Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары. Оксидтерді, қышқылдарды, негіздерді және тұздарды алу және олардың химиялық қасиеттері.	1
Металдың эквиваленттік массасын анықтау	1
Нейтралдау энтальпиясын анықтау	1
Химиялық кинетика. Химиялық реакция жылдамдығының әрекеттесуші заттар концентрациясы мен температураға тәуелділігі. Әрекеттесуші және түзлген заттардың химиялық тепе-теңдікке әсері.	2
Ерітінділер. Әртүрлі концентрациядағы ерітінділерді дайындау.	2
I межелік бақылау	1
Тұздар ерітінділерінің рН анықтау. Тұздар гидролизі.	1
Электролит ерітінділерінің электрөткізгіштігі	1
Тотығу-тотықсыздану реакциялары	1
Электрохимиялық процестер. Гальваникалық элемент.	1
Комплексті қосылыстар	1
Металдардың жалпы қасиеттері	1
Бейметалдардың жалпы қасиеттері	1
II межелік бақылау	2

5. 
   БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ
   

5.2 Химиялық процестер энергетикасы;

5.3 Ерітінділер;

5.4 Тотығу-тотықсыздану реакциялары. Электрохимиялық процестер.

5. 
   ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ
   

1. 
   Омаров Т. Бейорганикалық химия. Алматы. Ассоциация вузов, 2008. -360б.
   
2. 
   Шрайвер Д. Неорганическая химия. В 2-х т. М.: Мир, 2009- 679 с. и 486 с.
   
3. 
   Неорганическая химия. Биогенные и абиогенные элементы / под ред Егорова В.В. М.: Лань, 2009 – 313б.
   
4. 
   Кабдулкаримова К.К., Омарова Н.М., Абекова Р.С. Жалпы химия курсы бойынша есептер мен жаттығулар. Семей, 2012 – 138 б.
   
5. 
   Яшкарова М.Г., Омарова Н.М., Кабдулкаримова К.К., Мусабаева Б.Х. Бейорганикалық химиядан зертханалық жұмыстар, Семей, 2007- 80 б.
   
6. 
   Бишімбаева Г.Қ. Жалпы химия. Алматы: Бастау, 2007 – 136б.
   

2. 
   Қосымша әдебиеттер
   
   1. 
      Ахметов Н.С. Общая и неорганическая химия. – М.: Высш.шк., 2001 – 743с.
      
   2. 
      Угай Я.А. Общая и неорганическая химия. М.: Высш.шк.1997 – 518б- 2 дана; 2000 – 527б.
      
   3. 
      Бірімжанов Б. Жалпы химия: оқулық. Алматы: Ана тілі. 1992 – 638б.
      
   4. 
      Аханбаев К. Жалпы және анарганикалық химия. Оқулық. Алматы. Санат,1999 – 560б.
      
   5. 
      Павлов Н.Н. Неорганическая химия. М.: Высш.шк.,1986. – 332б.
      
   6. 
      Хомченко Г.П. Неорганическая химия. М.:Высш.шк.,1986. – 464б.