ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейдегі СМК құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-39.1.14/03-2013
|
«PHP дағы Web программалау» пәні бойынша оқу-әдістемелік материалдар
|
№1 басылым 18.09.2013ж
|
«PHP дағы Web программалау»
пәнін оқыту-әдістемелік кешен
6М060200 - «Информатика» мамандығына арналған
Оқу-әдістемелік материалдар
Семей
2014
МАЗМҰНЫ
-
-
|
Глоссарий
|
-
|
Дәрістер
|
-
|
Зертханалық жұмыстар
|
-
|
Магистрантың өздік жұмыстарының жоспары
|
1. Глоссарий
1.1. Желі арендасы (англ. dedicated) – Сіздердің жобаларыңыздың тапсырмаларында сконфигурирленген, арендада физикалық желілер арасындағы қызмет .
1.2. Администратор домена – доменнің аты тіркелген түр.
1.3. Веб-сайт (веб-сервер, Web-сайт, Сайт; англ. Web site; Site) – Мағынасымен біріктірілген, сілтемелермен қосылған және бір веб-желіде орналасқан қайталанатын дизайнерлермен веб - беттердің жиынтығы.
1.4. Веб-страница (web-page) – Веб-сайтта Интернет желісінде орналасқан ақпараттан тұратын бет.
1.5. Домен (Domain) – Internet желісінің құрылымдық бірлігі.
1.6. Интернет (сеть интернет, internet) - TCP/IP протоколында |негізделген бір адрестік кеңістікте бір бірімен өзара байланысқан бүкіл әлемдік ақпарат желісі .
1.7. Протокол - мәліметтердің берілуінде функционалдық блогтардың мінезін анықтайтын стандарт .
1.8. Протокол Интернет - интернет үшін жасалған протоколдардың (стандарттардың) жинағы :
HTTP- өз компьютерлеріңіздің браузерінің көмегімен веб - сайтты қараған кезде, сілтемелермен жұмсайтын немесе іздеу кезінде осы протоколды қолданасыз.
SMTP,POP,IMAP – Бұл протоколдар электронды поштаны жіберу, кабылдау және карап шығу үшін арналған FTP – Интернетте файлдармен алмасу үшін арналған мәліметтерді жіберетін протокол (File Transfer Protocol).
1.9. Желінің орналасуы (колокейшн; англ. colocation) – тұрақты электрмен қоректендіру, үйлесімді температура сияқты, техниклық жабдықтарды функционерлеу шарттарын камтамассыз ету ,Интернет желісінде жоғары жылдамдығы бар телекоммуникациялық түйіндерде, сіздердің желі жабдықтарыңыздың орналастыру қызметі.
1.10. Интернет желі (Интернет-желі; анғл. Internet Server) - Желігеқосылған мықты сенімді компьютер, онда клиенттерге ортақ ресурстарға және осы ресурстарды басқарушыларға рұқсат беруді орындайтын программа.
1.11. Хостинг (веб-хостинг: анғл. hosting, web-hosting) – қолданушыға желінің кеңістігінің бір бөлігін арендаға беру және функционалдылықты, қауіпсіздікті пайдаланушыларға өзінің веб-сайтын құру мақсатында хакерлерден қорғауды қамтамассыз етілген программалық қамтамассыз етуді аредаға беру.
1.12. BBS – Хабарландырудың электронды тақтасы (Bulletin board system)
1.13. Bit – бит. Ақпараттың минималды бірлігі. Биттардың сәйкестігі әріппен , санмен, сигнал берумен, қайта қосылуды орындаумен немесе басқа функциялармен берілген.
1.14. BPS - бит/с. 1 секундта бит немесе «бод». Мәліметтердің берілу жылдамдығының өлшемі. Мысалға модем әдетте 56000 BPS жылдамдықта жіберіледі.
1.15. Browser (броузер, браузер) – программалық қамтамассыз ету, желіде интерактивті іздеу , қарау, табу және мәліметтерді өңдеу үшін мүмкіндік беретін грнафикалық интерфейс . Мысал үшін мынандай программалар клтіріледі Netscape Navigator, Mozilla, Opera, MS Internet Explorer және т.б.
1.16. Cern – ЦЕРН. Европейлік лобараторияда түиінде функцияның бөлімдері бойынша World Wide Web - тің бірінші конференциясы өткізілген.Сондықтан оны World Wide Web – тің туған жері деп есептейді. Технологиямен және WWW стандартымен жұмыс World Wide Web (W3O, www.w3.org түйін) организациясына берілді. http://www.cern.ch/
1.17. Chat – чат. Бұл термин интерактивті конференциялар үшін арналған көптеген жүйелерді сипаттайды.Сондай жүйелерге мысал: IRC, ICQ, WebChat, prodigy.
1.18. CGI - Common Gateway Interface веб-сервермен қолданбалы программалардың сыртқы стандарттарының байланысы болып табылады 1.19. Communication Link – байланыс каналы.Екі соңғы пайдаланушылар байланысы үшін арналған программалық қамтамассыз ету және жабдықау.
1.20. Compression/Decompression – орама/түйінді шешу. Жіберу немесе сақтау үшін мәліметтерді қысуға мүмкіндік беретін сигналдарды кодтау/кодтан шығару әдісі.
1.21. Connection – байланыстыру. Белгіленген түйіндердің немесе комутация жасаушы тізбектердің арасындағы байланыс.
1.22. Cyberspace – киберкеңістік. Бірінші рет "Neuromancer" Вильям Гибсонның (William Gibson) жасанды интелекттің тікелей желі организациясы туралы романында қолданылған термин және компьютерлік коммуникцияның коллективті сферасына (коллективной сфере) жатады
1.23. Download – жүктеу. Мәліметтердің немесе программалардың бір құрылғыдан екінші құрылғыға жібереілуі.
1.24. FAQ - Frequently Asked Question. Көінесе жиі қойылатын сұрақтар мен оларға жауаптар ЧоВо термині қолданылады.
1.25. File Server – файлдық желі. Жойылған қолданушылар үшін фаелдарға кіруді қамтамассыз ететін компьютер.
1.26. Finger – берілген түйінде желіні қолданушылар туралы керекті мағлұматтарды тауып беретін протокол.
1.27. Flame – флейм. Форумда немесе чатта ережелердін бұзылыуымен эмомоционалды таластар (споры).
1.28. Gateway – шлюз. Желілерді біріктіретиін түйін. Интернетке қосылуды орнатқан кезде шлюздың адресын дұрыс көрсету керек.
1.29. GIF – графикалық формат (Graphics Interchange Format). Интернетте сонымен қатар веб-серверде фаелдардың бейнелері үшін арналған стандартты формат.
1.30. GUI - графикалық интерфейс (Graphical User Interface). Графикалық пайдаланушылық интерфейс.
1.31. Home – Үй беті. Сайттын бастапқы беті, әдетте сипатталатын мінездемелер туралы мағлұматтардан тұрады.
1.32. HTML (Hyper Text Markup Language). Веб-сайттар үшін жазылған беттердің "негізгі" тілі.
1.33. HTTP (hypertext transfer protocol). Қарап шығуға және жеке пайдаланушыларға Бас компьютермен немесе желімен құжаттарды жіберуге көмектесетін протокол
1.34. Hyperlink – сілтеме. Веб-сайтта әртүрлі беттер арасындағы байланыс.
1.35. Hypermedia – гиперорталық. Түйндерде сілтемелердің көмегімен біріктіретін ақпараттарды дискретті көрсету әдісі. Мәліметтер мәтіндік, графикалық, бейнежазбалық, үнтаспалық, мультипликациялық, фотосурет немесе құжатнаманың орындалуы түрде көрсетілуі мүмкін.
1.36. Hypertext – гипермәтін. Басқа беттерге сілтеме жасаудан тұратын мәтін, ауысулар орындалуы мүмкін ресурстары немесе серверлері.
1.37. JPEG, JPG - графикалық формат (Joint Photographic Experts Group) – сапасын жғалту мен көріністердің жинағы үшін пайдаланатын әйгілі әдіс. Көбінесе фотосуреттер үшін қолданылады.
1.38. Modem - модем (MODulator-DEModulator). Аналогтық жүйелердің комігімен сандық мәліметтерді орындайтын құрылғы. Мысалға, телефон линиялары арқылы.
1.39. Multimedia – мультимедиа. Бейнежазбалар мен үнтаспалардың қолдауымен, Компьютерлік жүйелер.
1.40. Page – страница. Веб-сайтта жариаланған құжат.
1.41. PHP - Ашық бастапқы кодпен кең қолданылатын жалпы тағайындалған тілі болып табылады. PHP Web- тің кіріспесін жасау және HTML- кодында қолданылуы ушін құрылған.
1.42. PPP (Point to Point Protocol). Әдетте модемді қолданумен, жойылған пайдаланушылар желісіне қосылу, үшін арналған протокол.
1.43. Site - сайт, түйін. HTTP протоколының көмегімен көру үшін ашық виртуальді немесе шынайы интернет желісі.
1.44. SSL (Secure Socket Layer) – интернет желілері және компьютермен колданушылар арасында берілетін ақпараттарды шифрлеу үшін қолданылатын протокол.
1.45. URL – Интернет адресі (Uniform Resource Locator) – Протокол, желі аты, файл каталогының жолы және файлдың аты көрсетілетін Интернет бетінің адресінің жазба түрі. Мысалы ушін: http://www.plusweb.ru/index.shtml
1.46. VRML – үш өлшемді графиктермен интерактивті кеңістікті ауысуда үшін Web бетін форматтауға арналған вертуальді шынайы модельденген тіл (Virtual Reality Modeling Language).
1.47. Webmaster - Web-мастер. Веб – сервердің жүйелік администраторы, кейде Веб-мастер деп Веб-сайтта қызмет ететін дизайнерді немесе програмисті айтады.
1.48. WWW (World Wide Web)- Бір құжаттан екінші құжатқа жылдам ауысу үшін жүйелік сілтемелерден тұратын мәтіндік , графикалық және ақпарат мультимедиясын қарастыруға арналған Internet қызметі.
2. Дәрістер
1–Дәріс. Гипермәтіндік белгілеулердің принциптері.
Дәріс мазмұны:
-
Құжаттардың құрылымы.
-
НТМL тегінің топтары.
Гипермәтіндік белгілеулердің принциптері. Құжаттардың құрылымы.
HTML –да тегтік модельдер құжаттың белгілеулері болыпе табылады Тегтік модель құжатты тегпен басталып және аяқталатын контейнерлердің жиынтығы сияқты сипаттайды. Яғни НТМL құжаты қарапайым АSСII-файлы сияқты көрсетіледі .
Көбінесе НТМL құжаттарының тегтерін түсіну және қолдану оңай , өиткені олар ағылшын тілінің сөздерімен пайдаланылған қысқартуларды және белгіленулерді түсінеді. НТМL – тегі қажет емес тегтің атрибуттар тізімінен кейін болатын аттан құралады. Тегтің мәтіні бұрышты жақшалардан тұрады (< және >).Тегтің ең қарапайым оңай вариянты – бұрыштық жақшаларға негізделген аты. Мысалға:
немесе . Қиын тегтер үшін, функцияның тегтерін видео өзгерту үшін автормен анықталған дәл мағынасы бар болатын атрибуттардың айырмашылығы сипатталады.
Тегтердің атрибуттары атымен жүреді және бір немесе бірнеше табуляциялардың белгілерімен біріншісі екіншісінен бөлінеді. Тегте атрибуттардың жазылу реті қажет емес. Атрибуттардың мағынасы, егер ондай бар болса ,атрибуттардың атынан кейін тұратын теңдік белгісінен кейін тұрады. Егер атрибуттың мағынасы бір сөз немесе сан болса,,онда оны қосымша белгілемей – ақ теңдік белгісінен кейін көрсетуге болады. Барлық қалған белгілеулерді бір (‘) немесе екі (“) тырнақшалармен аяқтау керек, әсіресе егер олар бірнеше пробелдармен бөлінген сөздерден тұрса. Атрибуттың ұзындығының мағынасы 1024 таңбамен шектелген. Атрибуттардың мағынасын айтуға болмайтын, тегтердің және атрибуттардың аттарында таңбалардың регисті саналмайды. Мысалы, HREF атрибутының мағынасы ретінде басқа құжаттарда URL- ді енгізу кезінде керекті регистрді қолдану қажет.
Көбінесе НТМL-тегі арасында мәтін және құжаттардың басқа элементтері орнласатын бастапқы және соңғы компанеттерден тұрады.
Соңғы тегтің аты бастапқы тегтің атымен бірдей, соңғы тегтің алдына қисық сызық (/) таңбасы қолданылады. Мысалы : шрифт тегінің – курсив түрі үшін , оны жабатын қос былай белгіленеді - , ал тақырып тегі үшін <ТIТLЕ>, оны жабатын қос былай болады - ТIТLЕ> . Соңғы тегтер ешқашан атрибуттардан тұрмайды. Тегтер мағынасы әмбебап программалау тіліндегі тырнақшалардағы "begin/end" түсінігіне жақын.
Жазылған тегті қолдану кезінде құжатта ерекше назар аударып отыру керек. Соңынан бастап біріншісіне дейін жазылған тетерді жауып отыру керек. Кейбіреуі автономды элементтер болғандықтан НТМL-тегтері соңы элементтерден тұрмайды.Мысалы графикалық бейне құжатына қою үшін, бейне тегі қолданылады.Сондай-ақ автономды тегтерде жолдарды бөлу (
), көлденең сызық (
) және қөрініс мазмұнына әсер етпейтін құжат туралы ақпараттан тұратын тегтер, мысалға: және .
Кейбір жағдайларда құжаттарда соңғы тегтерді жіберуге болады. Браузердің көпшілігі құжаттағы мәтінді Большинство браузеров реализованы так, что при обработке текста документа начальный тег воспринимается как конечный тег предыдущего. <Р>.
Ең көп таралған тег абзац тегі -
өйткені оны құжаттарда өте жиі қолданады, кейде оны әр абзацтын басына қояды. Бір абзац біткен кезде, келесі тег
браузерге: «Алдындағы абзацты аяқтап келесіні бастау керек» деп сигнал береді. Афторлардың көбі абзацтың соңғы тегін қолданбайды.
Басқада соңғы тегтер бар, браузерлер жақсы жұмыс істейтін. Мысалы НТМL-дың соңғы тегі . Денгн менде құжатты құруда шатаспау және қате кетірмес үшін соңғы тектерді мүмкіндігінше қолданып отыру керек.
Жалпы HTML форматында контейнерлерді құрау схемасының жазылу түрі:
"контейнер" := <"тегтің аты" "атрибуттардың тізімі">
контейнер мазмұны " тегтің аты ">
НТМL тегтерінің топтары.
Барлық НТМL тегтернің тағайындалуы мен әрекеттесу орталарын келесі негізгі түрлерге бөліп көрсетуге болады;
-
Құжаттың құрлымын анықтайтындар;
-
Гипермәтін блоктарын өңдеу (параграфтар, тізімдер, кестелер, суреттер);
-
Гипермәтіндік сілтемелер немесе закладки;
-
Диалог ұйымдарыүшін формалар;
-
Программаны шақыру.
Гипермәтіндік желінің құрлымы гипермәтіндік сілтемелермен беріледі. Гипермәтіндік сілтеме - бұл сілтемесі анықталған тематикалық, логикалық немесе құжатпен қандайда бір басқа тәсілмен байланысқан HTML құжатының басқа адресі немесе Internet – тің ақпараттық ресурсы.
WWW жүйесінде гипермәтіндік сілтемелерді жазу үшін, Universe Resource Locator.деп аталатын арнайы форма өңделіп шығарылған. Бұл өңделген форманы қолдануды келесі мысалда көруге болады:
Бұл мәтін
Гипермәтіндік сілтеме - дан тұрады.
Жоғарыда көрсетілген мысалда HTML – де якарь (anchor) деп аталатын "A" тегін URL формасында бұл сілтемені жазу үшін, гипермәтіндік сілтемені (Hypertext Reference) білдіретін "HREF" атрибутын қолданады. Берілген сілтеме "polyn.net.kiae.su" желіде "http" протоколымен жүзеге асырылатын рұқсат "altai" директориясында "index.html" атпен жазылған құжатты көрсетеді.
HTML – гипермәтіндік сілтеме екі класқа болінеді: жалпы және контексті гиперметіндік сілтеме. Жалпы сілтемелер толықтай барлық құжаттармен байланысқан және құжатың кез келген фрагментің көру кезінде қолдану мүмкін уақытта, жоғардағы мысалда корсетілгендей, контекісті сілтемелер құжат денесінде вмантированый. Стандартты тілде, оның пайда болған кезінен бастап екі класс сілтемелері бар, бірақ алғашқы кезден бастап әйгілілік контекістік сілтемелерді қолданған. Бұл әйгілілік пайдалану механизімі жалпы сілтемелерді түгелдей "атрофирлеуге" әкеп соқты.
HTML-құжатының құрлымы бірін-біріне қойған контейнерлерді қолдануға мүмкіндік береді. Құжаттың өзі – бұл тегінен басталатын және тегімен аяқталатын үлкен бір контейнер:
құжаттың мазмұны
HTML контейнері немесе гипермәтіндік құжат екі қойылған контейнерден тұрады: құжаттың тақырыбы (HEAD) құжаттың денесі (BODY):
Класикалық құжаттың қарапаймы түрін қарастырайық:
Netscape Communication компаниясы фрейм оргонизациясының мүмкіншілігімен құжаттың класикалық формасын кеңейтті, онда жұмыс терезесін бірнеше бағынышсыз фреймдерге болуге болады. Әр фреймда өзінің HTML беті жазылған.
Өзін тексеруге арналған сұрақтар:
1. Интернетте адрисация: ip-адресі және URL.
2. HTML тілі. Таңбалар, тегтер, элементтер, атрибуттар.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Веб-дизайн/Дмитрий Кирсанов - СПб: Символ-Плюс, 2004-376 стр.
2. HTML 4.0 в подлиннике/Матросов, Сергеев, Чаунин – СПб: BHV, 2000 – 672 стр.
2–Дәріс. HTML-құжатының контейнері.
Дәріс мазмұны:
-
Құжат бетінің тегі
-
Белгілеуді басқару тегі
-
Символдарды бейнелеуді басқару тегі
-
Бейнелеу формасын басқару тегі
-
Табуляция
-
Тізім
-
Гипермәтіндік сілтеме
HTML-құжатының контейнері.
Әрбір құжаттың құрама бөліктерінде оның ішінде қолданылатын өзінің контейнер жинағы болады. Құжат денесінің контейнерлері тақырыпта немесе FRAMSET контейнерінде қолданылмайды. Контейнерлердің әрбір тобын толықтай қарастырайық.
HTML-HEAD құжатының тақырыбының контейнерлері
Құжат тақырыбы атрибут қажет етпейді. Тақырып тегінің басты тағайындалуы – бұа барлық құжаттардың бейнелеу параметрлерін түгелдей сипаттау. Бұндай параметрлерге құжаттарды бейнелеу стилін, гипермәтіндік сілтеменің жалпы базалық адресін, жалпы гипермәтіндік сілтеме, идентификатор және құжат атын және т.б. жатқызуға болады. Біз тек қана жиі кездесетін контейнерлерді қарастырамыз.
TITLE
Такырып тегінде жиі қолданылатын құжат аты болып табылады.
TITLE келесі синтаксисті алады
Құжат аты
TITLE тегінің мазмұны құжат атының алаңында бейнеленеді.
BASE
BASE тегі URL формасында гипермәтіндік сілтеме көрсету формасымен байланысты. URL спецификациясы құжат адресатының екі формасын анықтайды: толық және толық емес. HTML URL адресінің толықтай формасын қолдануға рұқсат етеді. Сонымен спецификацияның екінші формасын қолдану үшін, оны бірдемемен негіздеу керек, базалық адресті сурау толық еместен URL-дің толық формасын қалыптастыруда қолдануға болады. BASE тегі осы базаны анықтауға мүмкіндік береді.
ISINDEX
HTML-құжатын кілттік сөз бойынша іздеу мүмкіндігі құжат тақырыбының ISINDEX тегі арқылы анықталады. Тілдің алғашқы версиясында берілген тег қосымша атрибут қабылдамады. Егер сервер кілттік сөз бойынша сұраныс жасайтын болса, онда ол автоматты түрде тақырыпқа ISINDEX тегін қояды. Кілттік сөз тізімін клиент құжат адресіне “?” символдан кейін жазады. Түсінікті, сұранысты сервер атқарады, “?” символдар түгел болған кезде іздеу машинасына айналды. HTML-құжаты “жазғы” программасымен, сонда кілттік сөз “?”-кейін осы программаның адресіне жазылады. Тілдің алғашқы версиясында өңдеу программасын көрсету және “SEARCH ISINDEX” стандартының орнына сөйлемді сұрау мүмкіндігі туды.
http://polyn.net.kiae.su/cgi-bin/search
PROMPT=”Enter Keywords:”>
Көрсетілген мысалда HREF атрибуты сұранысты өңдеу программасының адресін анықтайды, ал атрибут PROMPT – шақыру мазмұнын анықтайды.
META
META тегі HTML спецификациясында жоқ құжат тақырыбының конструкциясын анықтау үшін қажет. Ол үш атрибут қабылдайды: NAME, CONTENT, HTTP-EQUIV. Берілген текті қолдану қиындығы, осы тег арқылы еңгізілетін конструкцияны интерпретациялау үшін, сервис немесе интерфейс қолданушылар осы конструкцияны кеңейтуі және қолдануы керек. Осындай жұмыс түрі үшін программа SGML конструкциясын түсіндіріп беру(интерпретировать) керек. Берілген тегті тәжірибеде қолданудың бірден-бір түрі тақырыпқа анықталған HTTP-EQUIV атрибуты арқылы протокол бойынша HTTP ақпаратын қосу.
< META HTTP-EQUIV=”Keywords”
CONTENT=”Plasma, Nuclear Physics”>
Осындай қолдану кезінде почтаны жіберуге ыңғайлы болу үшін, HTTP-пакет тақырыбында мынадай жолдар қосылады: Keywords: Plasma, Nuclear Physics.
Құжат денесінің тегі.
Құжат денесінің тегі интерфейстік қолданушы программасында ақпаратты көрсетуді басқарады. Олар мәтінде тізілген контекстік гипермәтіндік сілтеме көмегімен деректер базасының гипермәтіндік құрылымын бейнелейді. Құжат денесі тұрады:
-иерархиялық контейнер және заставка;
-тақырыптар (Н1-Р6 дейін);
-блоктар(параграфтар, тізімдер, формалар, кестелер, суреттер және т.б.);
-көлденеңінен белгілеп алу және адрестер;
-мәтіндер, стильдерді жүргізу облыстарына бөлінген(сызылған, белгіленген, курсивті);
-математикалық бейнелеу, графиктер және гипермәтіндік сілтеме;
BODY
Құжат денесінің тегін бейнелеу BODY тегі арқылы бастап жазылады. HEAD тегінен айырмашылығы, BODY тегі атрибут қабылдайды:
ID-тег идентификаторы. Тегті атау үшін, сол сияқты гипермәтіндік сілтеме бойынша нүктелік ауысу түрінде қолданылады. Берілген атрибут құжат бетінің барлық тегінде бар.
LANG-екісандық ISO-639 код түрінде құжат тілін анықтайды, нүктеден кейін міндетті емес ISO-3166 форматында қала коды алынады. Тіл стандартын құраушылардың ниеті бойынша берілген атрибут түсіндіру программасын тану және көптілді мәтінді бейнелеуді басқару керек. Сонымен қатар Arena да, арнайы HTML 3.0 иллюстрациялау үшін арналған, ол осы мүмкіндікті іске асырмайды.
CLASS-“ADDITION.FIRST” типті иерархиялық құрылған ат. Мәтін тегін, анықталған бейнелеу стилімен байланыстыруға арналған. Қазіргі кезде қолданылмайды.
Жоғарыда көрсетілген үш атрибут дене тегіне жалпы болып табылады және алдағы уақытта оларды қарастырмаймыз. Егер атрибут құжат мәтіннің дене тегінде кеңейтілмесе, онда ол арнайы көрсетіледі.
BACKGROUND-құжат мәтінін бейнелейтін фонды анықтайды, мысалы, HTML-құжатында фон ретінде үлкен емес графикалық кескін ”bgr.gif” қолданылады.
< BODY BACKGROUND =”bgr.gif”>
Осы мысалда көрсетілгендей, берілген атрибуттың мәні ретінде URL формасында қысқартылған адрес қолданылады. Бұл локальдық файл адресі.
Белгілеу тегін басқару.
Тақырыптар.
Тақырыптар құжаттың бастапқы бөлімін қарастырады. Стандартта тақырыптың алты деңгейі анықталған: Н1-ден Н6-ға дейін. Мәтін, <Н1>Н1> тегімен қоршалған, үлкен көлемде болады-бұл басты тақырып. Егер мәтін <Н2>Н2> тегімен қоршалса, онда ол бірнеше есе кішірек көрінеді; ішкі мәтін <Н3>Н3> одан да кішірек және ары қарай <Н6>Н6> дейін. Кейбір программалар тақырыптың көп санын қолдануға мүмкіндік береді, бірақ та үш деңгейден көбі сирек кездеседі, ал бестен көбі тіпті сирек кездеседі.
ALIGN атрибуты.
ALIGN атрибуты мәтінді сол жақ шетке, оң жақ шетке, ортаға және ені бойынша теңестіруге арналған. Үнсіздік бойынша мәтін сол жақ шетке қарай теңестіріледі. Берілген атрибутты сол сияқты кестеге және графикке қолданамыз.
Келесі кесте ALIGN атрибутының мүмкін мәнін анықтайды.
Мән
|
Қолданылуын сипаттау
|
Left
Right
Justify
Center
|
Сол жақ шетке теңестіру
Оң жақ шетке теңестіру
Сол және оң жақ шетке теңестіру
Ені бойынша теңестіру
|
Justify мәні интерпрпетацияның барлық программаларында іске асырылмаған.
Айналдыру (оборачивание)
ALIGN атрибутының көмегімен сіз мәтінді графикалық объектінің айналасында <орап қою> болады. Ол үшін тегін графикалық объект тұратын жерге апарып қою керек және ALIGN=LEFT, ALIGN=RIGHT және ALIGN=CENTER атрибутын қосу қажет. Одан басқа HSPACE= және VSPACE= атрибутының (олар төменде сипатталады) көмегімен бейнені мәтіннен айыратын тік және көлденең алаң ұзындығы сұралады. Сонымен қатар бейненің айналасына рамка құруға және кестені мәтінмен жиектеуге болады.
Жалпы айтқанда, CLEAR барлық блоктық тегтер үшін жалпы болып табылады, бірақ та барлығына да іске асырылған жоқ.. CLEAR келесі мәндерді қабылдайды:
Мәні
|
Тағайындалуы
|
Left
|
Беттің сол жақ шетінде орналасқан суретті өткізу
|
Right
|
Беттің оң жақ шетінде орналасқан суретті немесе кестені өткізу
|
All
|
Суреттің немесе кестенің алдында тұрған мәтінді үзу және төменде жалғастыру
|
CLEAR атрибутында сандық мәнді де көрсетуге болады:
тегі
Жолдың аударылымы мәтінді бейнелеудің стандарттар ретін бұзу үшін қолданылады. Интерпретацияның қарапайым режимінде қолданушының интерфейс программасы мәтінді автоматты түрде жолдарға бөлу арқылы жұмыс терезесінде көрсетеді. Бұл режимде мәтінде бар болған соңғы жол ескерілмейді. Кей-кезде үлкен айқындық үшін басуды жаңа жолдан бастау керек. Ол мақсатта
тегі қолданылады.
тегіндегі CLEAR атрибуты көрсетілген нүктеде объектіні мәтінмен сүйірлеу(обтекание) үшін қолданылады және содан кейін мәтінді объекттің ар жағында бос областа жалғастыру үшін. Объекттің ар жағында жалғасып жатқан мәтін CLEAR атрибутында LEFT, RIGHT және ALL мәндеріне сәйкес тегістеледі
|
Мәтін сол жақтағы жақын арадағы бос алаңнан бастап жалғастырылады
|
|
Мәтін оң жақтағы жақын арадағы бос алаңнан бастап жалғастырылады
|
|
Мәтін сол және оң жақтағы алаң бос болғанда жалғастырылады
|
тегі
тегі (No Break, үзіліссіз) браузерге барлық мәтінді бір жолда үзіліссіз бейнелеуге нұсқау береді. Егер тегінде бекітілген мәтін экранға сыймаса, браузер құжат терезесінің төменгі бөлігіне горизонтальды айналдыру жолағын қосады. Егер сіз айкын жерден жолды алып тастағыңыз келсе, сол жерге
тегін қойыңыз.
Символдарды бейнелеуді басқару тегі
Бұл тегтерді екі классқа бөлуге болады: бейнелеу формасын басқару тегі (font style) және ақпарат типін сипаттайтын тегтер (information type). Әртүрлі тегтер бейнелеу кезінде бірдей нәтиже көрсетеді. Ол басты жағдайда програманы түсіндірушінің жөндеуіне және қолданушының ұнатуына байланысты.
Бейнелеу формасын басқару тегі
Курсив, күшейту, асты сызылған, жоғарғы индекс, төменгі индекс, үлкен шрифт, кіші шрифт, қызыл, көк, әртүрлі комбинациялар – бетті көркемдеуге және функциональдауға мүмкіндік береді. Internet Explorer және Netscape Navigator Face= атрибутының көмегімен шрифты анықтауға болады. Енді бір бетке бірнеше шрифт түрлерін біріктіруге болады.
SIZE=атрибуты
тегіндегі SIZE=атрибуты берілген областа мәтін мөлшерін сұрауға мүмкіндік береді. Егер сіз барлық беттің шрифт мөлшерін беру үшін тегін қолданбасаңыз, онда үніздік бойынша 3 алынады.
және тегтері
және тегтері арасында орналасқан мәтін сәйкес келеді.
COLOR=xx атрибуты
Егер сіз өзіңіздің бетіңізді одан әрі әдемілегіңіз келсе, онда тегіндегі COLOR= атрибутын қолдануыңызға болады және басты шектеу компьютердегі қолданушылардың түстер палитрасы болады. Әзірше тек қана танымал браузерлер шрифт түсін бейнелейді.
тегін шрифт түсін ауыстыруға қолданады.
Бейнелеу формасын басқару тегітері
Тегтер
|
Мәні
|
…..
|
Курсив (Italic)
|
…
|
Усиление (BOLD)
|
…
|
Телетайп
|
…
|
Асты сызылған
|
…
|
Сызылған текст
|
…
|
Үлкейтілген фонт
|
…
|
Кішірейтілген фонт
|
…
|
Жолма-жол символдар
|
…
|
Жол үсті символдар
|
Ақпарат типін сипаттайтын тегтер
Тегтер
|
Мәні
|
…
|
Типографиялық күшейту
|
…
|
Цитирование
|
…
|
Усиление
|
…
|
Мысал кодын көрсетеді (мысалы, программа коды)
|
…
|
Литералықтардың жүйелілігі
|
…
|
Клавиатура арқылы символдарды еңгізу мысалы
|
…
|
Айнымалылар
|
…
|
Анықтау
|
…
|
Жақшаға алынған мәтін
|