Пму ұсн 18. 2/05 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Құрастырушы: аға оқытушы Нургазина Б.К.

аға оқытушы Бельгибаева С.А.

Информатика және ақпараттық жүйелер кафедрасы

Кафедраның отырысында қарастырылған «__»_______________________20____ж. №_____ хаттама

Кафедра меңгерушісі _____________ Ж.К.Нұрбекова

(қолы)
Факультеттің әдістемелік кеңесінде құпталған «___»___________200__ж. №__ хаттама

ӘК төрайымы _____________ А.Т.Кишубаева

(қолы)

Ақпараттық жұмыс сипаттамасы бойынша АӨҚ өндірушілері мынадай болады:

• 
  Бастапқы ақпараттар генераторы немесе бастапқы өндірушілер;
  
• 
  АӨҚ өндірушілері, немесе АӨҚ-ні құратын еінші өндірушілер.
  

• 
  Қажетті ақпараттарды сатып алу (басқаша айтқанда – анықталған атау бойынша ақпараттарды жинау);
  
• 
  Ақпараттар жинауын жүргізгендегі нәтижелерде жиналған мәліметтерді актуалдау және дайындау;
  
• 
  Ақпараттарды компьютерлеу.
  

• 
  Маркетингтік дайындық жүргізу (сұраныымды анықтау, ақпаратты тарату әдістерін анықтау, т.б.);
  
• 
  Егер АӨҚ өндірушісі бастапқы ақпараттың генераторы болмаса – онда оны генератордан алуға қажет және қажет болса –компьютерлеу;
  
• 
  Құнын көбейтетін жұмыстарды жүргізу, - құру, актуалдау, ақпараттардың аналитикалық қайта құрылуы, сонымен қатар, әр түрлі ақпараттық қызметтердің мүмкіндіктерін қарастыру бойынша жұмыстар.
  

Конфликтік маркетинг – ол ақпараттар тарату оптималдық технологиясының пайдалығы бойынша анықтама (дискеталарда, оптикалық дискілерде, жүйелер бойынша және т.б.). «Конфликтік» термині әр түрлі технологиялар арасында болған конфликтілерді шешуіді қажеттілігін көрсетеді.

Миграция эффектісіне сәйкес АӨҚ өндірушілерінің пайдасына зиян салттық технологиясына альтернативті технологияларда қарастырылады. Мұнда миграция туралы, өндірушілердің ынтасы бір технологиядан, одан әрі дамыған басқа технологияға ауысады.

Конфликтік маркетинг нәтижелері бойынша АӨҚ өндірушілері мына шешімдерді қабылдауға мүмкін:

• 
  Техникалық көтерушілерге ауытырылған АӨҚ-ды сату, интерактивті қызметтер;
  
• 
  Бір интерактивті қызметтерге ақпараттарды таратуға эксклюзивті құқықтар беру (осы жағдайда интерактивті қызмет жиісінде АӨҚ тапсырушылары ретінде болады, немесе АӨҚ ұйым-өндіруші филиалы болып табылады);
  
• 
  Егер АӨҚ өндірушісі бір уақытта интерактивті қызмет, яғни, интеграциялық өндіруші болса, онда мәліметтердің құрылған базасы меншікті арнайы мәліметтер базасының жүктенуі;
  
• 
  Қуаттары күшті жүйелер техникалық қаражаттарға мәліметтер базасын жүктеу.
  

АМБ (автоматталған мәліметтер базасы) тұтынушылар ынтасында әр түрлі ақпараттық мәселелер шешу үшін арналған техникалық, ақпараттық, бағдарламалық және басқа қаражаттар жүйесі болып табылады. АМБ құру және ұстау үшін негізгі шығындар мыналар:

• 
  Техникалық қаражаттарға инвестициялар (хост-компьютер, жүйелік жабдықтар және т.б.);
  
• 
  Бағдарламалық қамтуда инвестициялар;
  
• 
  МБ сатып алу;
  
• 
  МБ әкімшілеу бойынша жұмыстарға шығындар (МБ құрамын әзірлеу, конверттеу бағдармасын, іздеу бағдарламасын әзірлеу және тестілеу, файлдарды жүктеу (МБ және қосымша), МБ актуалдеу және қайта жүктеу және т.б.);
  
• 
  Мәліметтерді аудару бойынша қызметтерді төлеу;
  
• 
  Тұтынушыға қажетті құжаттарды дайындау;
  
• 
  АМБ бағдарламашылардың, операторлардың және әкімшіліктерінің еңбегін төлеу;
  
• 
  Маркетингке және АМБ дамуына қажетті шығындар.
  

Интерактивті қызметтер:

• 
  Сұранымды зерттейді, коммерциялық перспективті МБ тіздейді, АМБ қаражаттарын әзірлейді, тірейді;
  
• 
  Бағалы саясатты құрады;
  
• 
  МБ өндірушілерімен және тұтынушылармен контрактілер бекітеді және әр біреуімен өзара есептер жүргізеді;
  
• 
  нарыққа интерактивті қызмет көрсетуді алға қарай жылжиту бойынша жарнама –пропагандалық қызметті жүргізеді;
  
• 
  маркетинг бағдарламасының таралымын бақылайды және АМБ –ны дамытады.
  

МБ өндірушілері және интерактивті қызметтер арасында қарым-қатынастар өндірушіден алынған АМБ –на МБ жүктейтін шарттарда МБ коммерциялық пайдалану туралы шарттар негізінде құрылады. МБ өндірушісі ақпараттардың лицензиялық жиілігінде және оның растығын дәлелдейді, сонымен қатар, үнемі жаңғыртуына жауапты.

Екі жақ арасындағы қаржылық есептер есептердің екі негізгі кестесімен анықталады: жарғылық және таратулық.

• 
  маркетинг бағдарламасының таралымын бақылайды және АМБ –ны дамытады.
  

МБ өндірушілері және интерактивті қызметтер арасында қарым-қатынастар өндірушіден алынған АМБ –на МБ жүктейтін шарттарда МБ коммерциялық пайдалану туралы шарттар негізінде құрылады. МБ өндірушісі ақпараттардың лицензиялық жиілігінде және оның растығын дәлелдейді, сонымен қатар, үнемі жаңғыртуына жауапты.

Екі жақ арасындағы қаржылық есептер есептердің екі негізгі кестесімен анықталады: жарғылық және таратулық.

Интерактивті қызметтермен жүзеге асырылатын маркетинг тұтынушы тиімді іздеу жүргізу үшін мәліметтерді қосымша әзірлеуді және сақтауды ұсынатын мәліметтер базасына еңуді қамтамасыз ету болып табылады. МБ өндірушісі осындайда дайын ақпараттық өнім дайындаушысы емес, ақпараттық шикізат қоюшы болып табылады Бірақ, “ақпараттық шикізатты” үнемі дайын түрінде ұстау өндірушіден маңызды шығын талап етеді. Ақпаратты аудару үшін өндіруші коммерциялық ақпараттық жүйе, сонымен қатар сәйкестелген бағдарламалық қамтытуды құруға қажет. Олар алысталған интерактивті іздеуді және сұранымдағы мәліметтерді аударуды жүзеге асыруға мүмкіндік беруге тиісті. Маркетингтік жұмыстар ақпараттың арнайы коммерциялық таралымын есептеуге қажет.

МБ өндірушісі осындайда дайын ақпараттық өнім дайындаушысы емес, ақпараттық шикізат қоюшы болып табылады Бірақ, “ақпараттық шикізатты” үнемі дайын түрінде ұстау өндірушіден маңызды шығын талап етеді. Ақпаратты аудару үшін өндіруші коммерциялық ақпараттық жүйе, сонымен қатар сәйкестелген бағдарламалық қамтытуды құруға қажет. Олар алысталған интерактивті іздеуді және сұранымдағы мәліметтерді аударуды жүзеге асыруға мүмкіндік беруге тиісті. Әрине, маркетингтік жұмыстар ақпараттың арнайы коммерциялық таралымын есептеуге қажет.

Мұнда, біріншіден, “конфликтік маркетинг” ұғымы, екінщіден, миграция эффекті туралы ұғымдарын қолданады.

Конфликтік маркетинг – ол ақпараттар тарату оптималдық технологиясының пайдалығы бойынша анықтама (дискеталарда, оптикалық дискілерде, жүйелер бойынша және т.б.). Әр түрлі технологиялар арасында болған конфликтілерді шешуіді қажеттілігін көрсетеді.

Миграция эффектісіне сәйкес АӨҚ өндірушілерінің пайдасына зиян салттық технологиясына альтернативті технологияларда қарастырылады. Мұнда миграция туралы, өндірушілердің ынтасы бір технологиядан, одан әрі дамыған басқа технологияға ауысады.

Әр жағдайда контрактілердің мына жайларын сызып қоюға қажет:

• 
  контракт заты – АМБ ресурстарына интерактивті кіруді қамтамасыз ету;
  
• 
  жақтар міндеттері: интерактивті қызметтер контракт шараларын орындау; тұтынушыларға парольдерді және басқа құжаттарды ұсыну;
  
• 
  есептер реті (жалпы қағаздық, инкассо, аккредиттелген және т.б.);
  
• 
  ақпараттар растығын кепілдеу;
  
• 
  ақпараттарға авторлық құқықтамр;
  
• 
  айтылатын форс-мажор;
  
• 
  тұтынушының аты-жөні, мекен-жайы, контрактілер жайы туралы конфиденциалдықты сақтау, сонымен қатар ол сұраған ақпараттар тізіміне конфиденциалдықты сақтау;
  
• 
  контрактілер жағдайларын, өзгерістерін, бұзылғанын конфиденциалдау;
  
• 
  мүмкін жақтар рұқсаттарының реті;
  
• 
  ақпараттық беттер, қызметтерге прайс-тара (негізінде шарттқа қосымша ретінде еңгізіледі).
  

Осы мәселелердің шешімі маңызы бойынша екі түрлі әдіспен шешіледі. Оның біріншісі –ол бар ақпараттар өнімдер талдауы. Екіншісі – сұраныс талдауы, осы талдаудың бас элементі нарық сегментациясы болып табылады.

АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

АӨҚ негізгі функционалды параметрлері олардың ішіндегі құрамы толық және формалды сипаттар болып саналады. Құрамы толық сипаттамалар оның нақты маңызын көрсететін және осы ақпаратқа арнайы болады.

Жалпы сипаттар мына топтарға бөлінеді:

• 
  салалық – ақпарата жататын затты салалар;
  
• 
  аумақтық – ақпарат шыққан жер (мысалы, нақты мемлекет). Егер АӨҚ немесе МБ көп аумақтар туралы ақпараттарға ие болса, онда ақпарат интернационалдық деп саналады;
  
• 
  уақытша (ретроспективаның тереңдігі) – мемлекет және ақпарат арасындағы уақыт кесіндісі;
  

• 
  актуализация (МБ жаңғырту) – жаңа ақпараттың МБ түсу жылдамдығы. Ол жиілікпен (күсайын, тәулік сайын, ай сайын), жылдамдықпен (жаңа ақпараттар көлемі) және жаңа ақпарат пайда болған уақытпен оны МБ еңгізу уақыты арасы;
  
• 
  тіл.
  

Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Сонымен қатар тұтиынушы үшін сұранымды тиімді құру әдістерін пайдалану үшін дайындық МБ болғандығы. Ол тұтынушыға өзінің сатқан жұмысын арзандатуға мүмкіндік береді, өйткені дайындық файлдармен жұмыс жасау коммерциялық МБ –мен салыстырғанда арзан.

АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Мына әдістер тұтынушы интерфайстың бейбітшілігін көрсетеді:

• 
  командалардың нақты аталуы, басқа МБ атаулармен ұқсас болуға тиісті;
  
• 
  интерактивті режимде қайталатудың жүйесін даму;
  
• 
  ақпараттар берудің ыңғайлы реті;
  
• 
  ақпараттар берудің ыңғайлы форматтары (мысалы, текст ақпараты үшін негізгі форматтар, толық немесе қысқартылған, ал санды немесе тексті-санды – кестелердің немесе графиктердің бірнеше түрі).
  

Сегменттеудің міндеттілігі мына себептермен түсіндіріледі:

• 
  әрбір нарық сегменті АӨҚ ұсыныстарына дейін талдауға қажет сұраныстар типтерімен сипатталады;
  
• 
  нарық сегменттері, ұсыныстағы АӨҚ үшін жеткілікті емес;
  
• 
  анықталған нарық сегменттеріне бағыттану перспективті, жалпы нарыққа қарағанда.
  

Сегментация аса тиімді, егер нақты нарықтың талдауына негізделсе, мысалы, АМБ нәтижелелір бойынша. Кейбір кезде талдау АМБ әзірлегенде мүмкін. АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Ақпараттар маркетингтің негізгі ережелері бар:

• 
  әр бір, мықты ақпараттық қажеттік. Сондықтан ақпараттар тұтынушылары АМБ пайдаланушылары болуға асықпайды;
  
• 
  егер тұтынушылар оны жинауға анықталған әдістері құрылса, онда оларды маркетингке маңызды шығын ұстаса да өзгермейді;
  
• 
  ұйымдарда интерактивті іздеу жүргізу үшін осы ақпарат кімге өажет екендігін білуге қажет;
  
• 
  әрбір нарық сегменті АӨҚ ұсыныстарына дейін талдауға қажет сұраныстар типтерімен сипатталады;
  
• 
  нарық сегменттері, ұсыныстағы АӨҚ үшін жеткілікті емес;
  
• 
  анықталған нарық сегменттеріне бағыттану перспективті, жалпы нарыққа қарағанда.
  

Нарық сегментация нәтижесінде мыналарға тиісті шешімдер шешіледі:

• 
  АӨҚ сипаттамасы;
  
• 
  тұтынушылық интерфейса;
  
• 
  бағалық саясат;
  
• 
  нарыққа қызметтер әдістерін жүргізу.
  

• 
  олардың мамандық қатусуы (салалық);
  
• 
  интерактивті кестеде жұмыс тәжірибесінің бары;
  
• 
  ақпараттық қызсеттер сипаты.
  

Сегментация аса тиімді, егер нақты нарықтың талдауына негізделсе, мысалы, АМБ нәтижелелір бойынша. Кейбір кезде талдау АМБ әзірлегенде мүмкін. АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Сонымен қатар тұтиынушы үшін сұранымды тиімді құру әдістерін пайдалану үшін дайындық МБ болғандығы. Ол тұтынушыға өзінің сатқан жұмысын арзандатуға мүмкіндік береді, өйткені дайындық файлдармен жұмыс жасау коммерциялық МБ –мен салыстырғанда арзан.

Сегментация аса тиімді, егер нақты нарықтың талдауына негізделсе, мысалы, АМБ нәтижелелір бойынша. Кейбір кезде талдау АМБ әзірлегенде мүмкін. АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Сұраныс және ақпараттық өнімдер және қызметтер арасындағы қарым-қатынас сұраныс көрсеткіштері арқылы бекітіледі. Ол бағаның бір пайызға өскенде қанша пайызға өсетінін анықтайды. Жоғары тиімділік бағаның көтерілуі АӨҚ пайдалануын шектейді.

Негізінде сегментация аса тиімді, егер нақты нарықтың талдауына негізделсе, мысалы, АМБ нәтижелелір бойынша. Кейбір кезде талдау АМБ әзірлегенде мүмкін. АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Осылай шамалы төмен сегментация құрылады. – мысалы, ірі және бай нарық сегменттерінде (коммерциялық құрамдар немесе ақпараттық делдалдар).

Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Осылай шамалы төмен сегментация құрылады. – мысалы, ірі және бай нарық сегменттерінде (коммерциялық құрамдар немесе ақпараттық делдалдар).

Сұраныстың сонды бағасы. Бағалардың құрамын таңдаудан санды бағалау тәуелді, ол АӨҚ коммерциялық пайдалану перспективасын талдау үшін және ақпараттық қызметтер үшін анықталады.

Бағалардың әр бір нақты құрамында өзінің көрсеткіштер сұранысы бар. Мысалы, егер жазылатын төлем ұсынылса, онда сұраным тұтынушылар санымен анықталады. Егер жалғыз тарифпен анықталса, онда сұраным тұтынушылардың жалпы санымен есептеледі. Әрі таралған құрылымда бірлікті ақпараттар алады.

Тұтынушылардың жалпы санын болжау сұраным бағасының күрделі элементі. Негізінде сегментация аса тиімді, егер нақты нарықтың талдауына негізделсе, мысалы, АМБ нәтижелелір бойынша. Кейбір кезде талдау АМБ әзірлегенде мүмкін. АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Ақпараттық маркетингтің келесі этаптары. Осындайға ақпараттық бағалар, жарнамалық-пропагандалық, маркетинг бағдарламасын бақылау жатады. Осы этаптар ақпараттың барлық коммерциялық таралымында және ақпараттық қызметтер көрсетуде орындалады.

Ақпараттық қызметтер бағасын формалау – ақпараттық маркетинг бағдарламасының ең маңызды этапы. Бағаларды дұрыс бекіту коммерциялық АӨҚ-ның ең басты мақсаты.

Ақпараттық қызметтер бағасының үш басты әдістері белгілі:

• 
  ұстау негізінде;
  
• 
  сұраным негізінде;
  
• 
  конкуренттер бағасы негізінде.
  

- олардың мамандық қатусуы (салалық);

- интерактивті кестеде жұмыс тәжірибесінің бары;

- ақпараттық қызсеттер сипаты.

Бағалардың әр бір нақты құрамында өзінің көрсеткіштер сұранысы бар. Мысалы, егер жазылатын төлем ұсынылса, онда сұраным тұтынушылар санымен анықталады. Егер жалғыз тарифпен анықталса, онда сұраным тұтынушылардың жалпы санымен есептеледі. Әрі таралған құрылымда бірлікті ақпараттар алады.

Тұтынушылардың жалпы санын болжау сұраным бағасының күрделі элементі. Негізінде сегментация аса тиімді, егер нақты нарықтың талдауына негізделсе, мысалы, АМБ нәтижелелір бойынша. Кейбір кезде талдау АМБ әзірлегенде мүмкін. АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Негізінде сегментация аса тиімді, егер нақты нарықтың талдауына негізделсе, мысалы, АМБ нәтижелелір бойынша. Кейбір кезде талдау АМБ әзірлегенде мүмкін. АМБ –на шығуды алу үшін тұтынушы интерактивті қызметтермен контрактілер бекітуге қажет, сонымен қатар телекоммуникациялық қызметтер көрсететін ұйымдармен контрактілер бекітуге қажет. Кейбір жағдайларда интерактивті қызметтер өздері мәліметтер ауыстыру үшін тұтынушылардан төлемақысын алады. Және, содан соң, телекоммуникация қызметтерімен өздері есептеседі.

Осылай шамалы төмен сегментация құрылады. – мысалы, ірі және бай нарық сегменттерінде (коммерциялық құрамдар немесе ақпараттық делдалдар).

Ақпараттық нарықта жұмыс істейтін және автоматтандырылған деректер банктері (АДБ) арқылы ақпарат тарататын фирма саясаты, ақпараттық қызмет көрсетудің негізгі бағаларын орнатудың және сұранысты көбейту мақсатымен негізгі бағадан жеңілдіктер жүйесін құру. Мұндай неізгі баға болып саналады:

• 
  АДБ-ға қосылудың бір сағатының бағасы;
  
• 
  Ақпараттық бірлікті алу бағасы;
  
• 
  АДБ-ға және жеке ДБ-ға жазылу бағасы.
  

• 
  АДБ-мен жұмыс істеу үшін минималды төлем:
  
• 
  әкімшілдік төлем;
  
• 
  сұранымдық ақпарат бағасы;
  
• 
  қосымша іздеу құралдары және ақпаратты өндеу бағасы;
  
• 
  хост-компьютер ресурстарының бағасы.
  

Ақпарат бірлігін алу бағасы екі негізгі құраушыдан тұрады – белгілі бір ДБ-не байланысты ақпарат бағасы (оны шығарған авторлық төлем ақысы) және іздеу, сараптау бойынша АДБ құралдары және бұл ақпаратты көрсету бағасы.

Жазылу бағасы белгілі бір ДБ және АДБ ресурстарына рұқсат беру үшін алынады. Бұл баға әдетте пайдаланушының белгілі бір жеңілдіктерге ие болуын қарастырады. АДБ-не жазылу міндетті түрде емес, бірақ ДБ-не жазылу міндетті түрде болады.

Мұндай баға нұсқасы АДБ иелеріне тиімді. Ол АДБ-ні қолдануды бақылауды жеңілдетіп, оның тәуекелін шектейді. Мұндай баға пайдаланушыға да тиімді. Өйткені олар АДБ-дан өзіне керекті ақпаратты алу мүмкіндігіне ие болады және бұл ақпарат оларға қандай бағамен берілетінің біліп отырады.

Жазылу нұсқасын жазылу бағасының негізінде белгіленген төлемдер түрінде көрсеткен тиімді болады. Бұл интерактивті іздеуге мүмкіндік береді, ал оның ақпаратқа төлеу ыңғайлығы жазылу нұсқасын бір келкі қылады. Бұл жағдайда АДБ иелері белгілі бір төлемді талап етеді( әдетте бір айға).

АӨҚК-дың коммерциялық қолданудың бастапқы қадамында баға саясаты ең біріншіден нарықты жаулап алуға бағытталу керек. Бұл келесі көрсеткіштер арқылы жүзеге асады:

• 
  бірінші уақытта АӨҚК-ға кіруді тегін қылу;
  
• 
  жазылу бағасын алудан бас тарту;
  
• 
  керекті ақпаратты тегін қамтамасыз ету;
  
• 
  ақысыз оқыту және көмек көрсету.
  

• 
  жазылу бағасы алу;
  
• 
  сұранысқа байланысты бағаны өзгерту;
  
• 
  тізімге қосымша баға түрлерін қосу (мысалы, жоғарыда көрсетілген жеңілдіктер).
  

АӨҚК өндірушінің пайдасы ақпараттық өнімнің немесе қызмет көрсету сапасына тәуелді болады. Сондықтан белгісіздікті минимизациялау және болатын пайданы максимизациялау бірақ баға құру әдісісен ғана жүзеге асырылу мүмкін емес. Бірақ бағаны дұрыс орнату ақпараттық қызмет көрсету сұранысын ынталандыруға көмектеседі.

Ақпараттық өнімдердің және қызмет көрсетулерді н.арыққа шығарудың негізгі әдістері:

• 
  жарнамалық кәсіпкерлік;
  
• 
  керекті материалдарды тарату;
  
• 
  пайдаланушыларға баға жеңілдіктерін беру;
  
• 
  пайдаланушыларға кеңес беру.
  

Белгілі бір пайдаланушылар сегментіне бағытталу, жарнамалық материалдардың құрылымына ғана емес, сонымен бірге оларды тарату каналдарына да тиісті. Жалпы болып келетін, яғни потенциалды пайдаланушыларға арналған мынадай жарнамалар бағыттары бар:

• 
  бұқаралық ақпараттық құралдарда басып шығару;
  
• 
  белгілі бір бағыттары бар баспаларда шығару (мысалы, қаржылық – қаржы мамандарына, бухгалтерлік – бухгалтерлерге және т.с.с), және оларды сәйкес конференцияларда, жиындарда т.с тарату;
  
• 
  коммерциалық ДБ және АДБ арналған каталогтарға қосу;
  
• 
  потенциалды пайдаланушыларға жарнамалық материалдарды тура тарату;
  
• 
  өздерінің ақпараттық бюллетендерінде жарнамалық материалдарды басу және оларды потенциалды пайдаланушы АӨҚК иелеріне тарату;
  
• 
  Ақпараттық өнімнің мүмкіндіктерін көрсету үшін, оны пайдаланушыға жұмыс істеу үшін беру;
  
• 
  АДБ-мен шектелген уақытта тегін жұмыс істеу мүмкіндігін беру.
  

• 
  ДБ туралы мәліметтер – жалпы каталогтар және ақпараттық өнім құрамындағы деректер базасының сипаттамасы,
  
• 
  АӨҚК мен жұмыс істеу үшін пайдаланушыға көмек;
  
• 
  классификаторлар, рубрикаторлар, директориялар т.с.с туралы мәліметтер;
  
• 
  баға туралы мәлімет және жеңілдіктер алу мүмкіндігі туралы мәліметтер.
  

• 
  АӨҚК мүмкіндіктерімен пайдаланушыларды таныстыру;
  
• 
  Жаңа қызмет көрсетулер туралы хабарландыру;
  
• 
  АӨҚК мен жұмыс істеу кезіндегі туатын сұрақтарға жауап беру.
  

Тауарды дамыту кезінде интерактивті қызмет көрсету төрт деңгейден тұрады:

• 
  «пайда болу» - нарықта тауардың бірінші рет пайда болуы (оның пайдалануының дамуы, пайдаланушылар оны қалай білуіне байланысты);
  
• 
  «жылдам өсу» - тауар монопольді деңгейде, өйткені бәсекелестер оны білмейді;
  
• 
  «бәсекелестік және даму» - тауар сатылады, бірақ аз мөлшерде (дәл осы кезде сатуды бір деңгейде ұстау маркетингтің негізгі мақсаты болып саналады);
  
• 
  «батуы» - сұраныстың жаңа тауарға көшуі.
  

Мұндай деңгейлердің көп болуы, интерактивті қызмет көрсетуді нарыққа шығарудың бірнеше әдісін шығарды:

• 
  «таныстыру» маркетингі, дамудың ерте деңгейлерінде қолданылады, пайдаланушыны ақпаратты өнімді көрсету технологияларының негіздерімен таныстыру;
  
• 
  «қолданбалы» маркетинг, АӨҚК ұқсастықтары болған кезде қолданылады және белгілі ақпараттық өнімнің құрамындағы деректер базасымен жұмыс істеу әдістерімен таңыстыру;
  
• 
  «салыстырмалы» маркетинг, қолданбалы маркетингтің дамушысы болып саналады. Ол пайдаланушының деректер базасымен жұмыс істей білуінен басқа, солардың ішінде өзінің ақпараттық сұранысына және қаржылық жағдайына тиімдісін табу керек.
  

Бірінші сату – бұл пайдаланушымен келісім шарт жасау. Ол әдетте пайда алуға әкелмейді (тіркеу төлемдерінен басқа және алдын ала жазылу төлемі). Екінші сату пайдаланушымен сатып алынған АДБ-ғы ақпаратты алу, төлемдердің негізгі ағымдарының пайда болуы.

Қызмет көрсетулерді бірінші сатылым кезінде, ақпараттық өнімнің пайдалы жақтарын пайдаланушыға көрсетіп, сендіру. Мұнда белгілі АӨҚК стратегиялық мүмкіндіктері туралы айтылады. Ал екінші сату кезінде жарнамалық және байлаушылық кәсіптердің ролі аса түседі. Бірінші сату деңгейіне қарағанда бұл деңгей пайдаланушы-фирмалар басшылығына емес, белгілі бір пайдаланушыларға бағытталған. Бұл қызметкерлер бағаға, шығындарға және т.с қызығушылық білдірмейді. Олар сервис мүмкіндіктеріне, жаңалықтарға, қызмет көрсету сапасына көп көңіл бөледі. Бірінші сату пайданың бекітушісі болып саналмайды. Ал екінші сату деңгейі пайдаланушылардың қызығушылығымен қатар жүру керек. Егер мұндай болмаса, АӨҚК иесі тез арада пайдаланушылармен сөйлесіп, төмен сұраным себептерін аңықтап, АӨҚК-ды жаңартып, түсіндірмелі жұмыстарды күшейту керек.

Маркетинг бағдарламасын жүзеге асырылуын қадағалау. АӨҚК-ды жасау деңгейі АӨҚК-ды сату деңгейіне қарағанда алдын ала болжанады және бақыланады. Шығарылған өнімді сату кезінде шығарушы күтпеген жағдайлармен кездеседі. Сондықтан маркетингтік жоспарды жүзеге асыруды бақылап отыру қажет. Маркетингтік бақылаудың үш деңгейі болады:

• 
  АӨҚК-ды жүзеге асыруды бақылау;
  
• 
  Пайданы бақылау;
  
• 
  Жоспарлық бақылау.
  

• 
  Сұранысты дәлелдеу (бұл кезде нарық сегменті аңықталады, төмен сұраныстарымен пайдаланушылар аңықталады- оларға жарнамалық, түсініктемелік жұмыстар жүргізіледі);
  
• 
  Нақты және жоспарланған сұраныс көрсеткіштерінің сәйкес келуін аңықтау;
  
• 
  ДБ пайдаланушылар арасында пайдалыларды аңықтау.
  

АДБ-ны коммерциялық пайдаланудың экономикалық көрсеткішінің негізі- пайда, яғни ақпараттық қызмет көрсетуден түскен пайда (сонын ішінде негізгі қызмет көрсетуден түскен негізгі пайда (оқыту, кеңес беру, аңықтамалық материалдар беру)) және пайда мен кеткен шығындар айырмасынан түскен пайда.

АӨҚК-ды жасау және оны пайдалануға кеткен шығындар бір мерзімді және негізгі (ИПУ-ды жасау мен дамыту) және қосымша қызмет көрсетуге кеткен ағымдағы (белгілі бір уақыт аралығындағы) шығындардан тұрады.

АӨҚК нәтижесін бақылау кезінде көрсеткіштер жетістіктермен салыстырылады. Егер біріншісі екіншіден жоғары болса, онда АДБ-ның жұмыс істеуі экономика жағынан пайдалы болып есептеледі. Көбінесе мұндай көрсеткіштер жүйесіне баға рентабельдігі енгізіледі.

Сондай жеке ДБ пайталылығының анализі енгізіледі. Мұндай анализдің мақсаты жеке ДБ арасынан рентабельдісін табу болып саналады.

АӨҚК-ды пайдалану шығындарын төмендету коммерциялық пайда келтірмейтін жеке ДБ қызмет көрсетуден бас тарту арқылы жүзеге асады. Бірақ мұндай шешімді қолданбай, мынадай әдістерді қолдануға болады:

• 
  Ақпаратты жинау, әзірлеу, сақтау және тарату технологиясын жаңарту;
  
• 
  Бағдаламалық қамтамасыз етуді дамытуға кеткен шығындарды төмендету (мысалы, стандартты құралдарды сатып алу нәтижесінде);
  
• 
  Белгілі бір нарық сегментіне бағытталу;
  
• 
  Қойылған бағаларды қайта қарастыру.
  

Бұл бақылау түрінің негізгі әдісі маркетинг ревизиясы болып табылады. Бұл – фирма кәсібінің стратегиясын, мақсатын, маркетингтік ортасын жалпы, жүйелі, тұрақты түрде зерттеу. Мақсаты – фирманың маркетингтік кәсібін жаңарту жолында іске асырылатын жоспарының мүмкіндіктерін қарастыру. Маркетингтік ревизия нәтижелері бойынша стратегиялық, тактикалық және жедел шешімдер қабылданады.

Стратегиялық шешімдер АӨҚК-ды дамытудың басты бағыттарын құру және ұзақ уақытты жоспарлаумен байланысты. Мысалы, белгілі ақпарат түріне тұрақты сұраныс болған кезде белгілі ДБ өндірушілермен ұзақ уақытты келісім шартқа отыру мүмкін.

Тактикалық шешімдер ақпараттық нарықтың конъюктурасына байланысты жеке ДБ-ның бағасын жоғарлауы мен төмендеуіне, қосымша жарнамалық жұмыстар жүргізу жатады.

Жедел шешімдер АӨҚК-дың күнделікті жұмыс істеуін бақылайды және төлемдерді төлемейтін пайдаланушыларға рұқсат бермеу сұрақтары қарастырылады.

Барлық бақылау түрлері деректерді күнделікті жинап және зерттеп маркетингтік шешім қабылдау үшін қолданылады.

Семестр бойы тәжірибелік жұмыс істеу кезінде студент өзі таңдап алған ақпараттық өнімнің маркетингтік жоспарын жасау керек. Ақпараттық өнімдердің тізімі төменде көрсетілген:

1. 
   1С: Предприятие 8.0;
   
2. 
   «Галактика»;
   
3. 
   Sales Expert – сатуды бақылайтын бағдарлама, маркетингтік ақпаратты жинап және зерттеп, сатып алушылармен жұмыс істеу үрдістерін бақылау;
   
4. 
   Audit Expert - өнеркәсіптің қаржылық жағдайын зерттеуге арналған бағдарлама;
   
5. 
   Project Expert – бизнес-жоспарды әзірлеу және инвестициялық жобаны зерттеуге арналған бағдарлама;
   
6. 
   SAP Business One - өнеркәсіп ресурстарын бақылау жүйесі
   
7. 
   «Юрист» электронды аңықтамалық жүйесі;
   
8. 
   Forecast Expert – экономикалық көрсеткіштерді болжауға арналған бағдарлама;
   
9. 
   SunSystems - өнеркәсіпті басқарудың жалпы жүйесі. Қаржылық есепті, шаруашылық өнеркәсіпті анализ жасауға, бухгалтерлік есепті, сатуды, қойманы, сатып алуды автоматтандыруға арналған бағдарлама;
   
10. 
    ДА-система – маркетингтік, әлеуметтік және басқа көрсеткіштерді әзірлеп, зерттеуге арналған бағдарлама;
    
11. 
    АиТ: Управление персоналом – қызметкерлер құрамын басқаруға арналған бағдарламалық комплекс. Ол көп қызметкерлері бар кәсіпорындарға және күрделі деңгейлі есептерді автоматизациялауға арналған;
    
12. 
    Macromedia Authorware 6.5 – электронды оқытуға арналған интерактивті мультимедиалық құралдарды жасау құралы;
    
13. 
    eLearning Server 3000 – Интернетта оқыту орталықтарын және сырттай оқудың жалпы циклын ұйымдастыратын бағдарламалық комплекс.
    
14. 
    ePublisher 3000 – кәсіби кітаптардың, каталогтардың, құжаттардың электронды түрлерін жасау үшін арналған;
    
15. 
    HyperMethod 3.5 – мультимедиа құралдарының конструкторы. Ол ақпараттық жүйелерді, презентациялық дисктерді, электронды кітаптарды, аңықтамаларды, энциклопедияларды жасауға арналған;
    
16. 
    AutoCAD – конструкторлық жұмыстарды жобалау және автоматтандыруға арналған бағдарлама;
    
17. 
    ArchiCAD – үш өлшемді құрылыстық жобаларға арналған құрал;
    
18. 
    MathCAD – математикалық зерттеуге арналған бағдарлама (қаржылық менеджментте тәуекелді зертеуге арналған);
    
19. 
    MetaStock – қаржылық ақпараттты техникалық зерттеуге арналған бағдарлама;
    
20. 
    SPSS – қаржылық үрдістерді жобалауға арналған статистикалық зерттеу бағдарламасы;
    
21. 
    Forecast Expert Sales System – тауарды сатуды жобалау және тауар бағасын белгілеуге арналған құрал. Одан басқа әртүрлі уақыттық қатарларды болжау мүмкін (фирманың экономикалық көрсеткіштері, акция курстары, валюттық курс және т.с.);
    
22. 
    Price Benchmarking – маркетингтік бағдарлама, ол валюта курсына және көп деңгейлі тауарлар классификациясына қарамай, әртүрлі сауда нүктелерінде бағаны зерттеуге арналған;
    
23. 
    Геоинформациялық жүйе (ГИЖ) (студенттің таңдауына байланысты) – белгілі территорияда бөлінген бизнес-структураларды кеңістікті зерттеу (жүйелер, әртүрлі сауда нүктелері, филиалдар) және олардың жұмыс істеуіне әсер ететін факторларды зерттеу (халық тығыздығы және бай халық тұратын жерден метроның алыстығын қарастыру және басқалары). Сауда нүктелері болатын жерлердің маркетингтік анализін жасау үшін қолданылады;
    
24. 
    Медициналық сараптау жүйесі (студенттің таңдауы бойынша);
    
25. 
    Банктік ақпараттық жүйе (студенттің таңдауы бойынша);
    
26. 
    Салықтық ақпараттық жүйе (студенттің таңдауы бойынша).
    

Маркетингтік жоспар келесі бөлімдерден тұруы керек:

а) фирма туралы ақпарат:

1) АӨҚК-ды өндіруші фирманың қысқаша мінездемесі, негізгі мақсаттары және даму қиындықтары;

2) АӨҚК-ды өндіруші фирманың кәсіптік саласы, оның мінездемелік ерекшеліктері;

3) фирма мақсаты;

б) ақпаратты тауардың (қызмет көрсетудің)мінездемесі:

1) бағыты;

2) ерекше қасиеттері;

3) өнімнің анализі (қолдану аймағы, бәсекелестердің өнімдерімен салыстырғанда артықшылығы мен кемшіліктері);

4) пайдаланушы интерфейсі;

5) жаңа функциялар қосу туралы ұсыныстар беру;

в) нарықты сегменттеу:

1) пайдаланушылар топтарын классификациялау;

2) сұраныс иілгіштігін көрсету;

3) сұраныстың сандық бағасы;

4) пайдаланушылардың жалпы санын жобалау.

5) нарықта фирманың жағдайы (бақыланатын мөлшер, сегменттер көлемі, лидерға қатысты жағдайы);

6) зерттелінетін нарықта табыстың негізгі факторларын, стратегиялық басымдылығын жасау;

г) АӨҚК-ды өндірушінің макро- және микроорталары туралы ақпарат:

1) мақсаттық нарық құрылымы, оның әрекет ету механизмі және басқа ақпараттық нарықтармен байланысы;

2) макроорта факторларының жағдайы мен динамикасы (экономикалық, технологиялық, саясаттық, ғылыми-техникалық және басқалары);

3) сатуға әсер ететін маңызды факторлар және олардың жұмыс істеу механизмі;

4) жалпы нарықтық жағдайдың даму тенденциясы және нарықты дамуын аңықтау;

5) нарықтық потенциал;

6) пайдаланушылардың құрамы мен құрылымы, АӨҚК-ды сатып алу құрылымы мен мөлшері, пайдалану мінездемесі;

7) АӨҚК-ды сатып алудан күтетін пайда, ерекше сұраныстар, пайдаланушылардың өндіруші фирма туралы пікірі;

8) негізгі бәсекелестердің құрамы және кәсібі, сонымен бірге нарық бөлімдерін тарату, бәсекелестіктің деңгейін бағалау, маркетингтік әдістерді және бәсеке стратегиясын қолдану;

9) нарықта жетістікке жету және оларды өзгертудің бағыттары;

д) баға:

2) әртүрлі нарық сегменттеріне баға құру;

3) бәсекелестік баға құру жағдайындағы шешімдер жасау;

е) тарату:

1) ақпаратты таратудың пайдалы технологиясының аңықтау және таңдау;

2) ақпаратты өнімді нарыққа шығару әдістері

3) делдалдардың құрамы мен құрылымы, олардың АӨҚК-ды шығарушылармен байланысы;

4) пайдаланушылардың сервис деңгейіне байланысты шешім қабылдау.

Жасалған зерттеулердің нәтижелерін web-бет немесе Flash фильм түрінде көрсетіледі.

Web-беттері тілінде, Flash фильм Macromedia Flash ортасында құрылады.

Интернеттің дамуның жаңа кезеңі 90 жылдардан басталды. Бұл протакол HTTP – гипермәтінді жіберу протоколы деп аталады. Бұл протоколмен бірге Worid Wide Web – WWW қызметі (HTPP серверлерінің кеңейтілген желісі). Осы протоколмен бірге www пайда болды. WWW файылдарды интернетпен жібереді.

Бұл файылдардың негізгі бөлігі HTML (Hyper Text Markup Language– гипермәтінді белгілеу тілі) тілінде жазылған web беттері Web беттері осындай файылдарды HTPP серверлерінде орналастыру арқылы интернетте жарияланады. Web беттрі HTML тілінде құрылады. HTML құжаттарының кеңейтілуі htm немесе html.

Гиппермәтін - бұл форматтау, иллюстрациялау, мультимедиялық кірістірулер және басқа құжаттарға гипперсілтемелер сияқты қосымша элементтерді басқаруға арналған арнайы кодтары бар текст.

Белгілеу дегеніміз гипертекстік құжатта браузер програмасында көрінетіндей етіп осы кодтарды қою. Бұл сипаттамалардағы ең маңызды сөз бұл – тіл. HTML тілі бұл басқа программалау тіліне ұқсас, өзіндік ережелері бар тіл. HTML тілі құжаты жункцианалдық белгілеуге арналған, яғни текст фрагменттерінің тақырып екендігін білдіреді.

Браузер програма бұл кодты кездестірген соң, тақырыпты не істеу керегін білдіреді(үлкен шрифтпен немесе экран ортасына шығарады).

Берілген мәтінді белгілеуге мүмкіндік беретін HTML тілінің кодтары типтері деп аталады. Ти – бұл символдар жиыны <басталып> аяқталады. Бұл символдардың жұбы бұрыштық жақшалар.

Ашылған бұрыштық жақшалардан соң, типті анықтайтын кілт сөз жазылады.

Бір ти құжаттың бір бөлігіне ғана. Мысалы, абзацқа нен етеді. Бұл жағдайда типтер жұбын ашылған және жабылған п-ды. Ашылған және эффект жасайды, ал жабылғаны тоқтатады.

Атрибут - бұл бір-бірінен және бос орынмен ажыратылған қосымша кілт сөздер. Кейбір атрибуттарда оның мәні көрсетілуі керек. Бұл мән кілт сөзден = белгісімен ажыратылады.

HTML жұп типтерінің мысалдары:

< HTML> < /HTML>

< /B>

< HEAD>

< ADDRESS>

Ескерту - бұл програмаға түсініктеме ретінде жазылатын мәтін

HTML құжатының құрылымы

HTML құжатты негізгі мәтіннен және белгілеу тегтерінен тұрады. Бұл құжат Блокнот редакторында жасалынады.

1. 
   HTML құжат < HTML> тегінен басталады. Жабылуы тегімен аяқталады. Тегтің бұл жұбы браузерге оның алдындағы HTML құжаты екендігін білдіреді.
   
2. 
   HTML құжаттар тақырыптар бөлігімен тақырыптар денесінен тұрады. Тақырып денесі және тегтер арасында жазылады. Бұл бөлімде және тегтерінің арасында орналасқан құжаттың тақырыбы болуы керек.
   
3. 
   Құжат тегті құжат денесінде орналасады. Құжат денесі және < /BODY> тегтері арасында жазылады.
   

HTML құжатының қарапайым құрылымы

1. 
   < HTML >
   
2. 
   
   

жүктеу/скачать 376.06 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: