Политология5

Басқарушы элита мен 
саяси көшбасшылық 
биліктің әлеуметтік 
субъектілері ретінде
Орындаған:Жармахан Шапағат
Мықтыбек Мөлдір
Қабылдаған:Махмутов Б.Л.
Алматы технологиялық университеті

Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
2.1.Саяси элита ұғымы, негізгі теориялар.
2.2.Саяси көсбасшылық,қызметтері мен 
жіктелуі.
2.3.Қазақстандағы саяси элитаның 
қалыптасуының құқықтық механизмі.
Қорытынды
Пайдаланылған əдебиеттер

«Элита» термині француз тілінен elite – іріктелген, 
таңдалған деп аударылады. 17 ғасырдан бастап, бұл 
термин таңдалған, атақты, жоғары мəртебелі адамдарды 
атауға қолданған.
Элита теориялары — əр əлеуметтік структураның 
қажетті бөлігі деп жоғарғы, ерекше құқықтары бар 
қатарды мойындаған əлеметтік-саяси 
концепцияларының жиынтығы.
Саясаттың сан алуан субьектілерінің оған ықпалы, əрине 
əр түрлі. Жеке азаматтар жəне əлеуметтік топтар 
күнделікті саяси өмірге тікелей қатынаса бермейді. 
Күнделікті саясатпен адамдардың ерекше қабаты 
айналысады , оларды ерекше басшы топ атайды. Саяси 
элита аталымын қалай түсінуге болады.

20ғ бастап саясаттану мен əлеуметтануда білімі , байлығы, 
беделі , билігі жоғары адамдардың азғантай əлеуметтік 
тобын білдіреді . Бұл аталымның этимологиялық 
маңызының екі аспектісі бар. Оның біріншісі элита өзіне 
белгілі бір сапалық қасиеттерді , айқын белгіленген 
интенсивті белгілерді жинақтайды. Екінші аспектісі , осы 
белгілерді кң жоғарғы өлшеммен бағалайды . Өзінің 
алғашқы этимологиялық маңызы бойынша элита 
түсінігінде ешқандай ізгіліктілікке, демократиялыққа 
қарсылық жоқ. Əдетте, жоғары сапалы жылқы тұқымы , 
дəннің тұқымы, спорт саласындағы элита т.б түсініктер 
пайдаланылады. Демек, адамзат қоғамында да адамдар 
арасында табиғи жəне əлеуметтік айырмашылықтар орын 
алып, бұл жағдайлар олардың басқару саласындағы 
мүмкіндіктерінің əр түрлілігінен, саяси жəне қоғамдық 
процестерге əр түрлі ықпалынан көрінеді. Осының өзі 
саяси элитаны айқын бейнелеген саяси- басқарушылық 
сапаны иеленуші ретінде сипттауға негіз болады.

«Элита» терминін ғылымға алғаш енгізген 
Вильфредо Парето (1848-1923). Ол 
бойынша элита билік басына алдыңғы 
қатарлы идеяны ұсынуның арқасында 
келеді. Ол идея жүзеге асқанда олардың 
энергиясы азайып, ізденісі баяулай 
бастайды. Олардың орнына жаңа идеямен 
жаңа элита билік басына келеді. Мұндай 
алмасу қоғамда əрқашан болмақ. Яғни, бір 
элита екіншіні алмастырып, жаңарып, 
қоғамды алға жылжытып оытрады.
Гаэтано Моска (1854-1941) 
элита теориясын негіздеді. Онда 
ол қоғам басқарушылар мен 
бағынушыларға бөлінеді деді. 
Оған ұйытқы болатын 
қасиеттерге əскери ерлікті, 
байлықты, діни дəрежені 
жатқызады.. Осы үш қасиет 
адамға басқарушылар қатарына 
енуге жол ашады.