Презентация Тақырыбы: Діни түсініктердің дамуы Тобы: 1511-12 Дайындады: Каримбаева Мухлиса Тасполат Жнерке Қабылдады: Алдабергенова Мөлдір Меншік - Қоғам өмірінде меншікке байланысты қатынастар әрқашан маңызды роль атқарған. “Меншік” белгілі бір затты жеке мүлік адамның иеленуінен шыққан. Меншік қоғамдық негізгі бастауларға жатады. Сондықтан әрбір мемлекет меншік туралы заңдар қабылдап, оны қорғайды.
Меншік ұғымы - Меншік ұғымы тарихы категория ретінде алдымен, жермен содан соң өніріс құрал- жабдықтарын иемденумен, пайдаланумен және оларды жалға берумен байланыстырады. Осы тұрғыда, меншік молайтуда өндіруші адамның еңбегіне және оның пайда табудың қайнар көзіретінде саналады.
меншік - Меншік теориясы сүбелі үлесті У. Петти. Ф. Смит, Д. Рикардо, П. Прудон, К. Маркс, Р. Коуз және Алчиан сияқты ғалымдар қосты.
- Маркс бойынша, меншік – бұл өндіріс құрал-жабдықтарын иемденумен байланысты қатынастар деп қарастырылады. Ал Коуздың пікірінше, кез келген ресурстар өздігінен меншікке айнала алмайды, тек ресурстарды қолдану арқылы ғана меншіктің кешенді құқықтарын анықтауға болады. Бұл меншіктің мазмұнын білдіре отырып, осы меншік құқығына қатысты екенін және өзара пайдалы іс-әрекетті орындауға қол жеткізу үшін сол адамдардаң бір-бірімен қалайша келісе алатындығын сипаттайды.
Меншікті екі мағынада қарастыруға болады: құқықтық мағынада және экономикалық категория ретінде. құқықтық мағынада - Меншік құқықтық мағынада мүліктік қатынастарды білдіреді. Меншік иесі заңмен анықталған мүліктерге ие болады. Және ол қолындағы мүліктерге: иемдену, пайдалану және оған иелік жасау өкілеттігін алады.
Экономикалық мағынада - Экономикалық мағынасында меншік бүкіл шаруашылық процесін қамтып, пайдалы игіліктер мен қызметтерді өндіру, бөлу, айырбастау мен тұтыну қатынастарын білдіреді.
Жалпы меншік дегеніміз не? - Меншік дегеніміз — өндіріс құрал – жабдықтарын және өндірілген өнімдерді иемденуге байланысты адамдар арасындағы туындайтын қоғамдық қатынастар. Меншік дегеніміз – материалдық және рухани игіліктерді пайдаланумен, оларды өндіру шарттары туралы адамдар арасындағы қатынастарды білдіреді. Басқаша айтсақ, меншік бұл адамдар арасындағы өндіріс факторлары мен нәтижелерін иемденуге байланысты объективті қатынастар жүйесі. Меншік – бұл зат емес, заттарға байланысты туындайтын қатынас. Меншік қатынастары иемдену, пайдалану, айналыс, тұтынудан тұрады.
Иемдену - Иемдену – бұл нақты қоғамдық затты иелену әдісі. Қандай да бір материалдық игілікті өндіру – адамдардың өз қажетіне қарай табиғат байлығы мен энергияны иемдену болып табылады. Қоғамның дамуының әр түрлі кезеңдерінде затты иелену, яғни иемдену әдістері өзгеріп отырған. Өзінің ең қарапайым формасында иемдену адамдар материалдық игіліктерді өндіруді үйренбестен бұрын пайда болды. Осылайша, адамзат қоғамының әу басында адамдар табиғат өнімдерін өндірместен иеленді.
Меншік құқығы, субъектілері және объектілері Объективті - Объективті мағына тұрғысынан алғанда, меншік құқығы осы институтты реттеуге бағытталған нормативті актілердің жиынтығы болып табылады.
субъективті - Меншік құқығы субъективті мағынада белгілі тұлғаның нақты мүлікке байланысты құқықтық қатынасын анықтайды.
Меншік құқығы - Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 188 бабында меншік құқығының ұғымы мен мазмуны берілген. Нақтырақ айтқанда, оның 1-ші тармағында былай делінеді: “Меншік құқығы – субъектінің өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иемдену, пайдалану және иелік құқығын заң актілерінің мойындауы және қорғауы”.
Меншік құқығы былай жіктелінеді: - иемдену құқығы
- пайдалану құқығы
- басқару құқығы
- табысқа құқығы
- егемен құқығы
- қауіпсіздікке құқығы
- игілікті мұрагерлікке беру құқығы
- игілікті мәңгілік иемдену құқығы
Меншік түрлері - Меншіктің 3 түрі ажыратылады: жеке меншік, мемлекеттік меншік және жалпы меншік. Олардың әрқайсысының бірнеше нысандары бар.
- Советтік кезеңде мемлекет меншігінің үлесі шамамен 90 прроцентке дейін жетті, ал одан басқа колхоздардың, кооперацияның, жеке азаматтардың үлесі өте аз мөлшерде болғаны ақиқат.
Меншік түрлері меншік Меншік түрлері Ұжымдық меншіктің мысалына кооперативтік меншік және акционерлік меншік жатады. 1) Кооперативтік - Кооперативтік меншік деп бірігіп қызмет істеуі үшін сол кооператив иелерінің еңбегі мен өндіріс құрал жабдықтарын біріктіру жолмен қалыптасатын ұжымдық меншіктің бір түрін айтады.
- Акционерлік меншік – бұл акцияларды сату нәтижесінде қалыптасатын меншік.
Жеке меншік түрлері
Назарларыңызға рахмет!
Достарыңызбен бөлісу: |
