Сабақ тақырыбы: Қазақстанда капиталистік қатынастардың дамуы



Дата01.03.2024
өлшемі7.29 Mb.
#493577
түріСабақ
13-сабақ. Қазақстанда капиталистік қатынастардың дамуы

Бөлім тақырыбы :

Қазақстан Ресей империясының құрамында

Сабақ тақырыбы:

Қазақстанда капиталистік қатынастардың дамуы

Зерттеу сұрағы: Қазақстанның өнеркәсіптік дамуы қалай басталды?

Оқу мақсаты: 7.4.2.1 капиталистік қатынастар дамуының Қазақстанның экономикасына ықпалын анықтау

Қазақстан тарихы

7- сынып


Қазақстанда темір жолдар қандай мақсатта қолданды
Өнеркәсіптердің салыну себептері мен қазақ жұмысшыларының ауыр жағдайын талдау
Қазақстандағы капиталистік қатынастардың даму себептері


Қазақстанда теміржолдардың салынуы
Қазақстанда өндірілген шикізаттарды басқа аймақтарға тасып әкету үшін қажет болды
Ресейдің батыс бөлігіндегі шаруаларды қазақ жеріне көптеп қоныстандыру мақсатынды
Ташкенттен шыққан түйе керуені Орынборға 100 күн дегенде әрең жетті
Мұндай жағдай сауда-саттық пен өнеркәсіптің жедел дамуына көп кедергі келтірді
XIX ғасырдың екінші жартысында қазақ даласында теміржол магистральдары салына бастады
1892 ж
Транссібір теміржолының құрылысы басталды. Ол Қазақстанның солтүстігі өңірін басып өтті
1891-1893 ж.ж
Покровская слобода- Орал теміржол желісі тартылды
1894 жылдан бастап
Челябі мен Омбы арасында теміржол қатыасы орнады

Қазақстандағы теміржол


Қазақ халқының арасында теміржол құрылысында жұмыс істеп, табыс тауып қайту кеңінен өрістеді
Кейде қазақтар өздерінің туған өлкелерінен тыс жерлерде де теміржолда жұмыс істеді
Орынбор-Ташкент теміржолын салуда 40-мыңға жуық қазақтар жұмыс істеді
1895 жылы Семей облысы мен Павлодар уезінде
2 мыңға жуық қазақтар Тайга бекетіндегі теміржол құрылысында жұмыс істеді
Теміржол арқылы тасмалданған шикізаттар
Мақта
Жеміс-жидектер
Мал өнімдері, тері, жүн
Егіншілікк қажетті машиналар мен еңбек құралдар жеткізілдң
Қант және шай
Құрылыс материалдары, ағаш бөренелер
Мануфактура өнімдері
Жұмысшылардың тұрмысы бiрқатар факторға байланысты едi
Олардың кәсiби бiлiмi, мамандығы болған жоқ
Жұмысшылардың жарақаттануы мен өлімге ұшырау оқиғалары жиі кездесті
Тұрғын үй тапшылығынан қатты қиналды
Кәсiпорындарда еңбек қауіпсіздігі сақталмады
Қазақстанда XIX ғасырдың аяқ кезінде өнеркәсіп өндірісінің теникалық жабдықтану деңгейі тым төмен болды. Соның салдарынан негізінен қол еңбегі көп қолданды.
Зауыт, фабрикалардағы жұмысшылардың жағдайы өте ауыр болды. Фабрика инспекциясы туралы заң, Қазақстан аумағында болған жоқ
Жұмыс күнінің ұзақтығы мұнай кәсіпшіліктерінде 12 сағат, ал алтын өндірілетін кәсіп орындарда 10-12 сағатқа созылды. Жұмысшылар қарапайым еңбек құралдарын пайдаланды
Кәсіпорындарда қарапайым қауіпсіздік сақталмады, ол туралы сөз ету мүмкін емес еді. Жұмысшылардың тұрақты баспанасыда болған жоқ. Олар лашықтар мен киіз үйлерде тұрды.
Олар еңбекақыны ер адамның еңбекақысынан салыстырғанда әлдеқайда аз алды
Соның салдарынан кәсіпорындарда әйелдер мен балалардың еңбегі кеңінен пайдаланды
Қазақ жұмысшыларын ашықтан-ашық кемсітті
Бұл жөнiнде округтiк инженер М. Красовский былай деп жазды: «Қырғыздармен (қазақтармен) бiрдей жұмыс көлемiн атқарған орыс жұмысшылары жалақыны олардан екi не үш есе артық алады». Олардың орташа жалақысы күнiне 30 – 40 тиын ғана болды.
Қазақ жұмысшылары мен орыс шаруалары бірдей еңбек ете тұра оларға жалақы әлде қайда кем төленді
Тау-кен өнеркәсібінің тез дамуы жұмыс қолының тапшылығын туғызды

1-тапсырма


1892 жылы
1894 жылы

Жауабы:

2-тапсырма Тұжырымдардың ақиқат немесе жалған екенін анықта


Тұжырымдама

Ақиқат/Жалған

Кәсіпорындарда әйелдер мен балалардың еңбегі кеңінен пайдаланды



Жұмысшылардың кәсіби білімі, мамандығы болды

Жұмыс күнінің ұзақтығы 10-12 сағат болды

Жұмысшылардың қауіпсіздігі қамтамассыз етілді

Жауабы:

Қорытынды:

Капиталистік қатынастар дамуының Қазақстанның экономикасына ықпалын анықтадыңыздар



Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет