Сабақтың мақсаттары
жүктеу/скачать 1.13 Mb.
|
Жаңа сабақты бекіту:
Қорытынды: Бүгінгі сабақта, оқушыларды Орталық және Шығыс Азия елдерімен таныстырып өттім. Сонымен қатар, оқушылардың бүгінгі сабақтан алған білімдерін тексеру мақсатында қызықты салыстырмалы, сандық кестелер арқылы анықтадым. Үйге тапсырма: §28- оқу, кескін картаға Орталық және Шығыс Азия елдерін түсіру. Тест құрау. Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Еуразия материгі. Сарамандық жұмыс № 2 Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларға өткен тақырып бойынша Еуразия материгінің теңіздерін, ағыстарын кескін картаға түсіріп, олардың ерекшеліктерімен маңызына тоқталу. 2.Дамытушылық: Оқушыларды пәнге деген қызығушылықтарын ояту және ойлау қабілеттерін шығармашылық белсенділігін дамыту. 3. Тәрбиелік: Оқушыларды өз бетімен жұмыс жасауға бір-бірінің пікірін тыңдауға, бағалауға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Сарамандық сабақ Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Еуразия материгінің атласы, кескін карта, атлас, оқулық Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, түгендеп, олардың назарын өзіме аударту Еуразия жағалауларын дүние жүзінің төрт мұхитының да сулары шайып жатыр. Оңтүстік батысы мен оңтүстік батыс жағалауын Атлант мұхиты мен оның теңіздерінің материктік табиғатына түстік Атлант жылы ағысының тропиктік белдеулерін алып келген жылы сулары әсерінен Солтүстік Мұзды мұхит пен оның теңіздері Еуразияның солтүстік жағалауларына ұласып жатыр. Солтүстік Мұзды мұхит ауданы жағынан ең кіші, ең суық, ең таяз мұхит. Теңіздердің барлығы дерлік материктік қайраңда орналасқан. Кейбір шеткі теңіздер аралдар арқылы байланысып жатыр. Мұхиттағы теңіздердің ең үлкені – Норвег теңізі, ең кішісі – Ақ теңіз. 1. Тапсырма. Еуразияның ірі өзендерін теріп жазыңдар 1. Макензи, 2. Еділ, 3. Янцзы, 4. Замбези, 5. Колорадо, 6. Амазонка, 7. Ганг, 8. Муррей, 9. Лена, 10. Енисей, 11. Парана, 12. Евфрат, 13. Ориноко, 14. Ніл, 15. Конго, 16. Хуанхэ, 17. Амур Жауабы: 2, 3, 7, 9, 10, 12, 16, 17 2.  Тапсырма.
1. Намиб, 2. Сахара, 3. Қызылқұм, 4. Атакама, 5. Қарақұм, 6. Виктория, 7. Калахари, 8. Гоби, 9. Такла-Макан, 10. Үлкен Құмды шөл. Жауабы: 3, 5, 8, 9. Қорытынды: Еуразия материгінің шеткі нүктелерін, шеткі теңіздерін, ағыстарын белгіледік Үйге тапсырма: Картамен жұмыс жасап үйрену. Кескін картаны шартты белгілері арқылы түсіріп үйрену Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Солтүстік Америка Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларды Солтүстік Америка мемлекеті жайлы ұғым беру. Ол елдің экономикасымен танысу. 2.Дамытушылық: Оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын ояту, картаны оқыту арқылы жұмыс істеу қабілеттерін әрі қарай дамыту және шығармашылықпен жұмыс істеуге дағдыландыру. 3. Тәрбиелік: Оқушыларды басқа мемлекеттермен таныстыра отырып, қоршаған ортаны қорғауға ондағы байлықтарға, табиғат ресурстарын білуге бірін-бірі сыйлауға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Жаңа сабақ Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, баяндау Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Карта, атлас карта, оқулық, суреттер, карточкалар Сабақтың жоспары:
Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу, оларды түгендеу. Оқушылар назарын өзіме аударту Жаңа сабақты түсіндіру: Солтүстік Америка – өзіміз тұратын Еуразиямен бірге солтүстік жарты шарда орналасқан материк. Үлкендігі жөнінен Еуразия мен Африкадан кейінгі 3-ші орынды алады, жерінің ауданы 24,2 млн.км². Табиғатының мынадай басты ерекшеліктері бар:
1492 жылы Х.Колумб бастаған испан экспедициясының материктің оңтүстік жағалауын ашқан. Мексика жерін басып алумен аяқталды. Ағылшын саяхатшылары Генри Гудзон (ХVІІ ғасыр) Александер Макези (ХVІІ ғасыр) материктің солтүстік және шығыс жағалауларындағы көптеген жаңа жерлерді ашты. 1741 жылы Витус Беринг пен Алексей Чириков екі желкенді кемемен Алеут аралдарын бойлап жүзіп, Аляска жағалауын зерттеді. Жаңа сабақты бекіту:
Қорытынды: Бүгінгі сабақта, Солтүстік Америка материгінің географиялық орны мен ашылуы және зерттелу тарихымен таныстық. Оқушылардың осы сабақтан алған білімін жетілдіру мақсатында сәйкестендіру кестесін қолдандым. Үйге тапсырма: §29 – оқу. Кескін картаға Солтүстік Америка материгін түсіру. Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Жер бедері мен пайдалы қазбалары Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларды Солтүстік Американың жер бедері мен пайдалы қазбаларымен таныстыру, олардың маңызына, ерекшеліктеріне тоқталу. 2.Дамытушылық: Оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын ояту, ой-өрісін, сауаттылығын арттыру арқылы талдау жүргізіп дамыту. 3. Тәрбиелік: Оқушыларды басқа мемлекеттердің жерімен таныстыра отырып, алатын орнына баға беру арқылы өз еліне, жеріне деген сүйіспеншілігін, қызығушылыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі. Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Солтүстік Американың физикалық картасы , атлас карта, оқулық, суреттер, карточкалар Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу, оларды түгендеу. Оқушылар назарын өзіме аударту Жаңа сабақты түсіндіру: Солтүстік Американың жер бедерінде жазықтар басым, таулар материктің 1/3 бөлігін алып жатыр. Материктің жазық жерлері ежелгі Солтүстік Америка платформасында орналасқан. Платформаның солтүстік бөлігі жаппай мұз басудың нәтижесінде майысып, төмен түскен. Кейіннен мұхит деңгейі көтерілген кезде бұл бөлікте Канаданың Арктикалық архипелагы, Гудзон шығанағы мен бұғаздар жүйесі қалыптасты. Оңтүстікке қарай жер бедері аласарып, қалың шөгінді жыныстармен жабылған Орталық жазыққа, одан Миссисипи ойпаты мен Мексика шығанағының жағалау жазықтарына ұласады. Платформаның батыс бөлігінде Кордильераға қарай баспалдақ тәрізді біртіндеп биіктейді, кең алқапты Ұлы жазық алып жатыр. Ірі қазаншұңқырларды алып жатқан мұздық-тектоникалық көлдер жүйесі бір-бірімен қысқа өзендер жүйесімен жалғасып жатыр. Орталық жазық түгелімен мұздықтар өңдеп, тасымалдаған жыныстар – монералармен жабылған. Миссисипи ойпатын өзен тасымалдап әкелген жыныстар жауып жатыр. Материк жағалауындағы жазықтар теңіздік шөгінділерден түзілген. Платформаның солтүстігі мен шығысында палеозойлық аласа және орташа биіктіктегі таулар орналасқан, оларға Канаданың Арктикалық архипелагының солтүстігі мен Гренландия аралының шығысындағы және Аппалач таулары жатады. Материктің батыс бөлігін бойлай Жер шарындағы ұзын тау жүйесі болып есептелетін Кордильера тау жүйесі созылып жатыр. Кордильера испан тілінен аударғанда «тау жотасы, тау тізбегі» деген мағынаны білдіреді. Себебі Кордильера бір-бірімен жалғасқан тау жоталарының бірнеше қатар тізбектерінен тұрады. Мұндағы үшкір шыңдар тізбегінен тұратын тау жоталары сьерралар деп аталады. «Сьерра» испан тілінен аударғанда «ара» деген мағынаны білдіреді. Шындығында да Сьерра-Невада, Сьерра-Мадре жатоларындағы қатар тізіле орналасқан шыңдар ара тістеріне ұқсайды. Кейбір тау тізбектерінің аралығын өте көлемді, кең алқапты қамтитын көтеріңкі жазықтар мен үстірттер алып жатыр. Кордильераның ішкі бөліктерінде жанартаулар атқылауынан түзілген Йеллоустон үстірті орналасқан. Мұнда 3000-нан астам гейзерлер мен ыстық бұлақтар бар. Солтүстік Американың ең биік нүктесі (Мак-Кинли, 6193 м)оның солтүстігінде орналасқан, мұндағы тауларды қалың мұз басып жатыр. Пайдалы қазбалары. Солтүстік Америка пайдалы қазбаларға бай. Материктің солтүстігіндегі жазықтарда металдардың (темір, мыс, никель және т.б.) кен орындары кең таралған. Орталық жазық пен Ұлы жазықтың шөгінді жыныстарында және Миссисипи ойпатында мұнай мен газ, тас көмір көп. Кордильера тау жүйесінің қойнауы шөгінді жолмен қалыптасқан мұнай, газ, тас көмірмен қатар, магмалық жолмен түзілген түсті металдарға, алтын мен уранға бай болып келеді. ХІХ ғасырда Кордильера қойнауынан өзендер ағызып әкелген шөгінді жыныстардан алтынды шайып алу кең етек алды. Мол алтынға кенеліп, тезірек баюды ойлаған мыңдаған адамдар материктің батысына қарай ағылды. 1849 жылы алтын іздеушілердің осындай бір тобы аптап ыстық пен шөлге шыдамай қаза болған, жер кейіннен «Өлім аңғары» деген атқа ие болды. Тарихта бұл кезең «алтын дүрбелең» деп аталады. Ж    аңа сабақты бекіту:
  
1-темір,2-мұнай, 3-тас көмір, 4-мыс, 5-никель, 6-газ Қорытынды: Бүгінгі сабақта, Солтүстік Американың жер бедері мен пайдалы қазбалары жайлы жалпы түсінік бердім. Үйге тапсырма: §30-оқу, мазмұндау. Кескін картаға жер дері мен пайдалы қазбаларын түсіріп келу. Сыныбы: 7 Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы Тақырыбы: Климаты Сабақтың мақсаттары: 1. Білімділік: Оқушыларды Солтүстік Американың климат жағдайына түсінік бере отырып, олардың маңызы мен ерекшеліктеріне тоқталу. 2.Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын ояту, картамен жұмысты, шығармашылықтармен жұмыс істеуге дағдыландыру. 3. Тәрбиелік: Оқушыларды басқа мемлекеттермен таныстыра отырып, өз елінің, жерінің баға жетпес байлығын айта отырып, еліне, жеріне деген сүйіспеншілікке мтәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі. Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Солтүстік Американың климат картасы, атлас карта, оқулық, суреттер, қосымша материалдар. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу, оларды түгендеу. Оқушылар назарын өзіме аударту Жаңа сабақты түсіндіру: Солтүстік Америка солтүстік жарты шарда Еуразиямен қатар орналасқандықтан, климаттық жағдайлары ұқсас болып келеді. Материк солтүстік жарты шардағы экваторлық белдеуден басқа барлық климаттық белдеулерді кесіп өтеді. Материк ауданының Еуразияға қарағанда шағын болуы; солтүстік полюске неғұрлым жақын орналасуы; оңтүстігіне қарай сүйірленуі; батысы биік баулы, ал шығысының аласа болуы; ендік бағыттағы таулардың болмауы – міне осының барлығы климаттың өзіндік ерекшеліктерін қалыптастырады. Материктің солтүстігіндегі мәңгі мұз құрсап, қар жамылғысы қалың жататын аудандарда күн сәулесінің кері шағылысуы күшейеді. Сондықтан ауа температурасы төмен болады, осында қалыптасқан суық ауа массалары еш кедергісіз оңтүстігіндегі Мексика шығанағына дейін өтіп кетеді. Оның нәтижесінде субтропиктік белдеуде де қар жауады. Солтүстік Американың шығысындағы Атлант мұхитынан келетін жылы, ылғалды ауа массалары Арктикадан келетін суық ауа массаларының әсерін шектеп отырады. Материктің батысында орналасқан Кордильераның биік жоталары Тынық мұхиттан келетін ауа массаларының құрлыққа тереңдеп енуіне кедергі келтіреді. Сондықтан оңтүстікте Мексика шығанағы үстінде қалыптасатын тропиктік ауа массалары солтүстікке қарай емін-еркін өте алады. Сондықтан күшті желдер мен құйын тәрізді қозғалатын дауылдар – торнадо жиі байқалады. Жылдамдығы сағатына 800 км-ге жететін кенеттен пайда болатын торнадо көп апат әкеледі: жүріп өткен жолында алып ағаштарды тамырымен қопарып, үйлерді қиратып, ірі заттарды да көтеріп әкетеді. Орталық жазықта аңызақтар мен құрғақшылық, топырақтың құнарлы қабатын ұшырып әкететін шаңды дауылдар жиі байқалады. Ал Атлант мұхиты жағалауындағы тропиктік ендіктерде жаздың аяғы мен күздің басында мұхиттан соғатын өте күшті, апатты дауылдар – ураган жиі болып тұрады. «Ураган» майя тілінде «дауыл құдайы» дегенді білдіреді. Солтүстік Американың климаты алуан түрлі. Канаданың Арктикалық архипелагында, Гренландия қаңтардың орташа температурасы -40ºС, ал материктің оңтүстігінде +20ºС болады. Шілденің орташа температурасы солтүстік жағалық бөліктерінде +8ºС-қа әрең жетсе, оңтүстігіндегі кейбір жерлерде +30ºС-тан асады. Жауын-шашынның жылдық мөлшері де әркелкі. Материктің оңтүстік-шығысы мен Кариб теңізінің аралдарында жауын-шашын көп түседі, солтүстікке және батысқа қарай жауын-шашын біртіндеп кемиді. Тек Кордильераның солтүстік-батыс жағалауындағы тау беткейлерінде жауын-шашын мөлшері қайта артады. Оған батыс желдері ықпал етеді.
1. Материктің климаттық картасын пайдаланып, қаңтар мен шілде изотермаларының жүру бағыттары мен көрсеткіштерін, маусым бойынша желдердің басым бағыттарын, жылдық жауын-шашынның таралу мөлшерін анықтап, себептерін анықтаңдар. 2. климаттық белдеулер картасын пайдаланып, материктегі климаттық белдеулер мен олардағы климат жағдайларын анықты; Еуразияны осындай белдеулермен салыстырып, ұқсастығы мен айырмашылығын сипаттаңдар. Нәтижелерін қысқаша дәптерлеріңе жазыңдар.
жүктеу/скачать 1.13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
ңтүстік-Батыс Азия
ңтүстік Азия
ңтүстік-Шығыс Азия
рталық 
ңтүстік-Батыс Азия
ңтүстік Азия
ңтүстік-Шығыс Азия
рталық және Шығыс Азия
