Сабақтың тақырыбы: Атом ядросының физикасы тарауын қайталау Мерзімі : 23. 02. 2015ж Орыны : 300 каб

Сабақтың тақырыбы:

1.Төменде келтірілген заттардың қайсыларын ядролық реакторларда нейтрондарды жұтқыш ретінде пайдаланылады:

1 – уран, 2 – графит, 3 – кадмий, 4 – ауыр су, 5 – бор, 6 – плутоний.

А) 3 және 5 В) 2 және 3 С) 2 және 6 Д) 3 және 4 Е) 2 және 4

2.Суретте келтірілген өтулердің қайсысында сәуле шығарылады?

5 4 3 2 1

А) 2 В) 4 С) 3 Д) 5 Е) 1

3.Атомдық ядросында 3 протон мен 4 нейтроны бар бейтарап атомның электрондық қабықшасындағы электрондар саны:

А) 4 В) 7 С) 6 Д) 3 Е) 1

4.Нейтронның протонға өздігінен айналу нетижесінде атом ядросында жүретін реакция:

А) позитрондық β ыдырау В) ядролық ыдырау С) α ыдырау

Д) электрондық β ыдырау Е) ядролық синтез

5.Неліктен радиоактивті препараттарды қалың қабырғалы қорғасын контейнерлерде сақтайды.

А) Қауіпті сәулелерден сақтану үшін ( қорғасын зарядталған бөлшектерді жұтады)

В) Жарылыстан сақтану үшін

С) Анық жауап беруге болмайды

Д) Дұрыс жауап жоқ

Е) Иістен сақтану үшін

6. реакциясындағы белгісіз бөлшек:

А) γ В) е С) р Д) Е)

7.Бір электронның жоғалтқан гелийдің бейтарап атомы:

А) оң ионға айналады В) теріс ионға айналады

С) топыраққа айналады Д) атом ядросы деп аталады

Е) дене деп аталады

8.Ядролық реакцияның энергетикалық шығуы дегеніміз:

А) ядроның байланыс энергиясы

В) ядролар мен бөлшектердің реакцияға дейінгі және реакциядан кейінгі тыныштық энергиясының айырмашылығы

С) бір нуклонға келетін байланыс энергиясы

Д) ядроның тыныштық энергиясы

Е) ядроның байланыс және тыныштық энергиясы

9.Екі протонның қосылу термоядролық реакциясы нәтижесінде дейтрон және нейтрино түзіледі. Тағы қандай бөлшек пайда болады?

А) позитрон В) электрон С) протон Д) нейтрон Е) атом

10.α бөлшектің жүгіріс ұзындығы қай кезде ұзағырақ. Жер бетінде ме, әлде атмосфераның жоғарғы қабаттарында ма?

А) Атмосфераның төменгі қабаттарында В) Атмосфераның орта қабаттарында

С) Атмосфераның жоғарғы қабаттарында Д) Анық жауап беруге болмайды

Е) Дұрыс жауап жоқ

11. Төменде келтірілген заттардың қайсыларын ядролық реакторларда көбінде нейтрондарды баяулатқыштар ретінде пайдаланылады:

1 – уран, 2 – графит, 3 – кадмий, 4 – ауыр су, 5 – бор, 6 – плутоний.

А) 3 және 5 В) 2 және 3 С) 2 және 6 Д) 3 және 4 Е) 2 және 4

12. Төменде келтірілген заттардың қайсыларын ядролық отын ретінде пайдаланылады:

1 – уран, 2 – графит, 3 – кадмий, 4 – ауыр су, 5 – бор, 6 – плутоний.

А) 3 және 5 В) 2 және 3 С) 1 және 6 Д) 3 және 4 Е) 2 және 4

13. Төменде келтірілген заттардың қайсыларын ядролық реакторларда көбінде жылу тасымалдаушылар ретінде пайдаланылады:

1 – уран, 2 – графит, 3 – кадмий, 4 – кәдімгі су, 5 – сұйық натрий, 6 – плутоний.

А) 3 және 5 В) 4 және 5 С) 2 және 6 Д) 3 және 4 Е) 2 және 4

Тест жұмыс жауаптары

1. Мына схемада берілген ыдырауларды толықтырып жазыңдар.Ыдыраудың аттары қандай?

Полоний ыдырағанда қорғасыннан басқа тағы бір бөлшек пайда болады, оны деп белгілейік.Сонда .

Зарядтар үшін 84 = 82 + Z, Z = 2, яғни .

Сондықтан . Бұл ыдырау.

2. мына теңдеулерді жазамыз: 210 = A + 0, A = 210

Яғни

Толық схемасы .

Бұл Электрондық ыдырау.

3.

Белгісіз ядро

. Позитрондық ыдырау.

а. (Нейтрон )

b. (Тритий).

5. Азот атомын нейтронмен атқылағанда протон бөлініп шығады. Азот ядросы қандай изотоптың ядросына айналады?



6.Дейтрий атомы Берилий ядросымен өзара әсерлесуінен нейтрон бөлініп шығады. Ядролық реакцияны жазыңдар?



7. Бор ядросын ¹¹₅В протонмен атқылағанда бериллий ⁸₄Ве шығады. Осы реакция кезінде тағы да қандай ядро пайда болады?

8.Егер гелий изотопы ядросы үшін байланыс энергиясы 7,7МэВ, дейтрий ядросы үшін 2,2МэВ болса, мынадай реакция кезіндегі бөлініп шығатын энергияны табыңдар.

7,7Мэв=2*2,2МэВ+X

X=3.3Мэв
ІІ деңгейлік есептер
1. Радиоактивті үлгінің анализі ондағы Х элементінің 4 тәулікте 0,4г-нан 0,1гр-ға дейін азайғандығын көрсетті. Х элементінің жартылай ыдырау периоды:





2.Белгілі бір мөлшердегі күмістің радиоактивті изотопының массасы 810 тәулікте 8 есе кеміген. Радиоактивті күмістің жартылай ыдырау периоды?

Берілгені:

t=810 тәулік

m= m₀ /8 жауабы:

Т-?

3. Жартылай ыдырау периоды 27 жыл болатын, 8кг радиоактивті цезийден 135 жылдан кейінгі қалған атомдарының массасы.

Берілгені:

T=27жыл

m₀ =8 кг

m-?



4. Жартылай ыдырау периоды 10мин радиоактивті изотоптың 10⁶ атомы бар. 20 мин ішінде осы атомдардың ыдырауға ұшырағаны?


5. ¹³⁷₅₅Сs радиоактивті изотопта цезийдің 10⁹ атомы бар. Оның жартылай ыдырау периоды 26 жыл. 52 жылда осы изотоп ядроларының радиоактивтік

ыдырауға ұшырайтыны?



6. Радиоактивті кобальттің жартылай ыдырау периоды 72 тәулік. Массасы 4г кобальттің 216 тәулікте ыдырайтын бөлігі?



ІІІ деңгейлік есептер
1.

Ауыр сутегі дейтрон ядросының байланыс энергиясы неге тең ?

Дейтронның салыстырмалы атомдық массасы М_д = 2,01355м.а.б., протондыкі m_p =1,00783м.а.б., нейтрондыкі m_n = 1.00866м.а.б., көміртегі атомының массасы m_c =1.995.10^-26кг.



2.Табиғатта хлор элементінің екі изотопы кездеседі. Біреуінің атомдық массасы 34,97999, табиғаттағы кездесу үлесі 75,53%.; екіншісінің атомдық массасы 36,97754, табиғаттағы үлесі 24,47%. Сонда табиғатта кездесетін хлордың атомдық массасы неге тең?

Берілгені:

Жалпы масса

Орташа атомдық масса



3. Нейтронды қармап алып ядросының ыдырау нәтижесінде және ядролар, сондай-ақ үш еркін нейтрон пайда болады. Барий ядросының меншікті байланыс энергиясы 8,38Мэв/нуклон, криптондыкі 7,59Мэв/нуклон және урандыкі 7,59Мэв/нуклон. Уранның бір ядросы бөлігінде шығатын энергия неге тең?





4. Радиоактивті натрийдің жартылай ыдырау периоды 14,8сағ. 10 сағ-та радиоактивті препараттың 1мг-дағы ыдыраған атомдар саны қанша?

Берілгені:

Берілгені:

уранның бір ядросы екі жарықшаққа бөлінгенде, 220МэВ шамасында энергия алынады. Осы изотоптың 1г-ы ядролық реакторда «жанғанда» қандай мөлшерде энергия босайды? Нақ осындай энергия алу үшін қанша таскөмір жағу керек? (h = 6,63.10

Е - ?, m - ?

7. Мына реакцияда пайда болған - квантының энергиясы 19,7Мэв. Туынды гелий ядросының жылдамдығы неге тең?

т/к Е-?