Сабақтың тақырыбы: Әдепті болам десең, арлы бол! Сабақтың мақсаты

1. 
   Оқушыларды адамгершілікке, қарапайымдылыққа, кішіпейілділікке, әдептілікке, еңбексүйгіштікке, өз халқының салт-дәстүрін үйрене отырып, жаман әдеттерден аулақ болуға үйрету.
   

әліппесін бойына дарыту, тіл байлығын, таным белсенділігін арттыру.

б) Оқушыларды әдептілікке, сыпайылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың өтілу әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: суреттер, сызбалар, нақыл сөздер жазылған плакаттар.

Сабақ барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   

-Бүгінгі болатын 1 «Б» сынып оқушыларының ашық тәрбие сағатына қош

келдіңіздер!

-Тәрбие сағатымызды ашық деп жариялауға рұқсат етіңіздер.

(ән ұран орындау)

2. 
   Психологиялық дайындық.
   

(тілектер айтылады. )

-Денің сау болсын!

-Ұқыпты бол!

-Батыл бол!

-Кішіпейіл бол!

-Ізетті бол!

-Әдепті бол!

-Ақылды бол!

-Білімді бол!

-Сүйкімді бол!

-Қазақтың баласы бол!

-Отаныңның баласы бол!

-Еліңе қорған бол!

-Арманшыл бол!

-Әжеңнің шуағы бол!

-Атаңның ұрпағы бол!

–Өнерлі бол!

-Биші бол!

-Әнші бол!

-Өнерің өрге жүзсін!

-Нұр жаусын!

-Мерейің үстем болсын!

-Білім беріп, жақсылыққа тәрбиелегеніңіз үшін рахмет!

-Рахмет!

-Міне, балалар, бір-бірімізге денсаулық тілеп, жақсылық жасасақ, ол өзімізге жақсылық болып оралады екен.

-Ал енді балалар бәріміз тақтаға қарайықшы.

Ситуациялық жағдай. (тақтадан сурет көрсету)



Әдеп

Арман мен Аян қалада тұрады. Екеуі де бір мектепте, бір сыныпта оқиды. Бүгін автобустың алдыңғы орындығына жайғасқан екеуі мектепке келе жатты. Алдыңғы есіктен қолындағы сөмкесін әзер көтеріп әжей кірді.

Аян орнынан тұрып, әжейге орын берді. Ал Арман болса көрмегенсіп, теріс қарап отыра берді.

Бір уақытта әжей, орнынан тұрып, түсуге ыңғайланды да, сөмкесінен екі алма алып, Аянға берді. Әжей Аянның әдептілігіне сүйсініп, алғысын білдірді.

-Ал балалар сендер не істер едіңдер?

-Арманның істеген ісі дұрыс па?

- Әдептілікке жата ма?

Демек, адам бойында жақсы-жаман қасиеттер болады екен. Бізге ақылдылықты, адалдықты, қарапайымдылық пен кішіпейілділікті инабаттылықты, шыншылдықты ата-аналарымыз, ұстаздарымыз үйретеді екен.

-Ал біз, осындай жақсы қасиеттерді ананың ақ сүтімен , бал тілінен бойымызға сіңіреміз.

-Жақсы бала осы қасиеттерді үйреніп, жаман мінез, әдеттерден, ұнамсыз қылықтардан аулақ болуға тырысуларың керек.

-Ал ,балалар, өздерің ойланыңдаршы әдепті бала қандай болады?

-Әдепсіз бала қандай болады? Өздерің айтыңдаршы?

-Демек, бүгінгі тәрбие сағаты жақсылыққа жол бастап, жамандықтан арылуға бағыттайды. Мектеп жасынан жақсы әдеттерге тәрбиеленіп, жаман әдеттерден бойымызды аулақ ұстағанымыз жөн екен.

-Олай болса, бүгінгі ашық тәрбие сағатының тақырыбы «Әдепті болам десең, арлы бол!» Ал енді, адам бойындағы жақсы-жаман қасиеттерді топтастырайық.

-Сендер қалай ойлайсыңдар? Жарқырап тұрған күнге қандай баланы жатқызуға болады?

-Ал, мына бұлтқа қандай баланы жатқызуға болады?

-Олай болса, мына тақтада жақсы және жаман қасиеттер жазылған сөздер берілген. Сол сөздерден жақсы және жаман қасиеттерді бөліп алып, күннің шуағы мен бұлттан жауған жаңбырды көрсетейік.

Әдепті шыншыл

тәртіпті білімді

мейірімді

Әдепті бала

Әдепсіз бала

тіл алмайды нашар оқиды

өтірікші еріншек

әдепсіз

-Балалар, өздерің де білесіңдер, кеше ғана біздің елімізде үлкен спорт жарысы өтті.

-Қысқы спорт ойындарының қандай түрлерінен жарыстар болды?

-Хоккей, шаңғы, коньки, тұғырдан секіру т.б.

-Ия, дұрыс және бұларға қоса тағы басқа да түрлерінен сынға түсті. Олай болса, сол қалғандарымен бүгінгі тәрбие сағатында танысатын боламыз.

-Ол үшін біз сендермен мынау өздерің көріп тұрғандай таудың биік шыңына шығуға тырысайық. Бірақ бұл шыңға біз бірден шыға алмаймыз. Шыңға шығу үшін біз тапсырмаларды орындауымыз керек.Әр тапсырманы дұрыс орындасаңдар, шыңға шығасыңдар, әрі Азиададағы қысқы спорт ойындарының түрлерімен танысасыңдар.
1-ші тапсырма

Әдепті және әдепсіз бала туралы тақпақтар айтыңдар.

Кім үлкенді сыйласа,

Кім үлкенді тыңдаса,

Сыйлы болмақ өзі де,

Үлкен болған кезінде.

Қамқорлыққа ал кішіні

Сақтап көше тәртібін,

Бағдаршамның ал тілін.

Әдет қыл бұл ісіңді,

Тазалап жүр тісіңді.

-Мені үлкендер әдепті деп мақтайды,

Мінезімнен теріс қылық таппайды.

Ал егер сен жалқау болсаң тілазар,

Ондай әдет жақсылыққа жатпайды.

Айтқан жерге барамын.

Мен әдепті,

Мен әдепті баламын!

Қашан да мен үлкендерге жол берем.

Абайсызда қалса біреу сүрініп,

Сол заматта сүйеніш боп қол берем.

Көңілінен шығып жүрмін бәрінің,

Ата-ананың айтқан сөзін тыңдауды,

Әдептілік белгісі деп таныдым.

Әдеп сақтар ізгі өрен.

Сыпайылық белгісі,

Үлкендерге «сіз» деген.

Кішіпейіл бол деген.

Ата сөзі санамда,

Мақтанбауды жөн көрем.

Атам менің әманда,

Әдепті жан бол деген,

Ата сөзі санамда,

Жасы үлкенге жол берем.

Кесіп өтпей көлденең,

Ізетімен кішінің,

Сәлемдесіп, қол берем.

Боламыз біз жақсы адам.

Үлгі аламыз жақсыдан.

Әрқашан да керегің.

Әсемпаздық дегенің,

Әуре сарсаң әлегің.

Әдептілік, батылдық ұранымыз.

Әдептілік – адамдардың өзара жақсы қарым-қатынасының, жүріс-тұрысының ережесі. Осы әдептілік ережесін сақтау керек.
Әдепсіз балаға тән қасиеттерді бойына жинаған балалар қандай болады екен, осы жайлы сынып оқушыларына сөз берейік.
Етек кетер салақтап,

Бос жүріспен далақтап.

Ұқыпсыз сабақ ұқпайды,

Өз бетімен алақтап.

Өміртайдың түймесі.

Орнында жоқ апырай,

Қайда кеткен,бұл несі?

Кешке дейін алысар,

Әркімге бір ұрынар,

Құспен, малмен жарысар.

Түсінбей ақыл сөзіне

Мұғаліммен таласар

Дәлел тауып өзіне.

Дал-дұл болып жыртылып.

Сия төгіп бәріне,

Шимай салған сыртына.

Оқушылар тарады.

Бір тентек бір тентекпен

Дабырласып барады.

-Ал, балалар, сендер бірінші тапсырманы дұрыс орындадыңдар. Қысқы Азиадада ойналған ойынның бір түрі «Шайбалы хоккей»

Өздерің білетін тыйым сөздерді айтыңдар.

-Ал, енді балалар, өздерің білетін тыйым сөздерді айтыңдаршы?

-Қандай тыйым сөздерді білесіңдер?

-Аталарың, әжелерің айта ма?

Әбес іс жасама.

Әкені ренжітпе.

Босағада отырма.

Босағаны керме.

Үйге қарай жүгірме.

Бетіңді баспа.

Бас киіміңді аяғыңа киме.

Бос бесікті тербетпе.

Білмесең айтпа.

Бейуақытта жылама,ұйықтама.

Баланы басқа ұрма.

Баланы алдама.

Бетіңе сызба.

Баланы шошытпа.

Бөтен үйге рұқсатсыз кірме.

Басыңды шайқама.

Досыңды өкпелетпе.

Дөрекі сөйлеме.

Дастарханды аттама.

Үлкеннің алдын кесіп өтпе.

Үлкеннің сөзін бөлме.
-Дұрыс. Сендер екінші тапсырманы да дұрыс орындадыңдар. Тыйым сөздерді жақсы біледі екенсіңдер. Қысқы Азиадада ойналған ойынның келесі түрі «Допты хоккей»
3-ші тапсырма

Жаман әдет туралы қандай мақал білесіңдер?

-Ұрлық – түбі қорлық.

-Атақты ұры аштан өледі.

-Ұры қарының серігі.
-Міне, балалар, бұл жерден біздің білгеніміз кісі сыйлық жасаса рахмет, біреуді ренжітсең міндетті түрде кешірім сұрау керек екен. Біреудің затын ешуақытта да рұқсатсыз алмау керек екен, бір рет рұқсатсыз алсаң соған әдеттеніп кетесің де, біртіндеп ол әдетті бойыңа сіңіресің. Түбі ол сені үлкен ұрлыққа жетелейді. Ал өздерің білесіңдер «Ұрлық- түбі қорлық» екенін, ұрлық жасасаң заң алдында жауап беруге тура келеді.

-Балалар, біздің Мемлекетіміздің Ата заңы 1995 жылы 30 тамызда қабылданды.

Осы күн «Конституция күні» болып белгіленді. Биылғы жылы Ата заңның қабылданғанына 15 жыл толып отыр.

-Ал, енді, балалар осы Ата заң туралы тақпақ білеміз бе?

-Қане, кім айтып жібереді?

Ата заңым,

Ата заңым ардағым,

Аялаған адамзаттың арманын

Жол бастайды болашаққа жасампаз,

Әрбір бабың, тарауларың, тармағың.

Тәуелсіз таң,нұрлы үміт

Ортақ бізге қоғамдағы игілік

Ақиқаттың аппақ жолын аттаймын

Алтын заңым,сені ғана ту қылып.
-Ал, балалар, өркениетті Қазақстан елінің тәртіпті, әдепті, мәдениетті азаматы болу үшін үлкенге ілтипатты, кішіге үлгілі болып заңды сақтауымыз керек.

Дұрыс, балалар, сендер бұл тапсырманы да дұрыс орындадыңдар. Бұл ойынның аты «Коньки тебу спорты» екен.

Музыкалық үзіліс

-Балалар , бәріміз қосылып хормен ән орындайық

-Қандай ән айтамыз?

-Олай болса И.Нүсіпбаев ағамыздың «Жас дәуірдің түлегіміз» әнін бәріміз орындайық.

Жас дәуірдің түлегіміз

Сөзі: Е:Өтетілеуов

Әні: И.Нүсіпбаев

-Бау-бақша белдер,

Орман тау көлдер-

Көрікті шексіз даламыз.

Дәулеті тасқан,

Сәулеті асқан-

Көңілді ауыл, қаламыз.

Қайырмасы:

Жадырап күндей,-

Жайнаған гүлдей

Бақытты біздер баламыз.

Көбелек қуған

Өлкеде өсіп, толамыз

Жалықпай оқып,

Көңілге тоқып

Білімді адам боламыз

Қайырмасы:
-Дұрыс , балалар , сендер бұл тапсырманы өте жақсы орындадыңдар. Әнді жақсы айттыңдар. Бұл тапсырмадағы ойынның түрі «Мәнерлеп сырғанау» екен.
5-ші тапсырма

-Ойын : «Жалғасын тап»

- Балалар, мен , мақалдың бірінші жолын оқимын, сендер жалғасын табасыңдар.

(экраннан көрсету)

-Ұқыптының тоны тозбас

............................................

(ұқыпсыздың ісі оңбас)

-Әдептілік белгісі

..............................

(Иіліп сәлем бергені)

-Сәлем түзелмей,

............................

(Әлем түзелмейді)

-Аға әдепті болса

................................ (іні әдепті)

-Әдепті бала ата-анасын мақтатар

........................................................

(Әдепсіз бала ата-анасын қақсатар)

-Ана әдепті болса

...............................

(қызы әдепті)

Бұл 5-ші тапсырманы да дұрыс орындадыңдар. Бұл ойынның түрі «Шорт трек» екен.

Сиқырлы сөздер айтыңдар.

-Сәлеметсіз бе?

-Аман-есенсіз бе?

-Армысың!

-Айналайын!

-Өркенің өссін!

-Көп жаса!

-Денің сау болсын!

-Спортпен дос бол

-Рахмет!

-Қайырлы таң!

-Кеш жарық!

-Кешіріңіз!

-Сау болыңыз!
-Ал, балалар, өздерің айтқан сиқырлы сөздерден не пайда болды?

-Дұрыс, өздерің айтқан сиқырлы сөздерден көңілімізді көтеретін әдемі гүл шықты.

Бұл тапсырманы да дұрыс орындадыңдар. Бұл ойын «Биатлон» екен.

Поэзия минуты

(мәнерлеп өлең оқу)

-Тоғжан , өзің білетін бір өлеңді жатқа оқып бере қойшы.

А.Шамкенов

Жұп жазбастан жүреміз.

Біздің сынып -мақтаулы

Өйткені біз сүйеміз

Дәйім тәртіп сақтауды

Біздің сынып –мақтаулы
Оқуда да алдамыз,

Біздің сынып өнерлі

Жақсы үйреніп алғанбыз

Талай би мен өлеңді

Біздің сынып - өнерлі
Еңбекке де қолы епті

Ынтымақты дос ыңғай

Біздің сынып әдепті

Біздің сынып осындай

Біздің сынып осындай.
-Бұл тапсырмадан да сүрінбей өттік.

-Ойынның аты «Фристайл» екен.

Көрініс

-Тақсыр,осынша жұрттың әкімісіз, осы бір мұжыққа неге сонша бас ұрасыз?-деп айтты

Сонда әкім:

-Ешбір ілім-білім үйренбеген мұжық сонша иіліп, әдептілік көрсеткенде, мен одан әдепсіз болып қалайын ба?-депті.

Бұл ойынның түрі «Шаңғымен бағдарлау» екен.

Ай, қуыршақ, қуыршақ

Жуынбайсың жуынсақ.

Беті-қолдың батпағын,

Елең етпей жатқаның

Қашан адам боласың? 2рет

Біз қуырдақ қуырсақ,

Шікірейіп, шыртиып,

Отырасың бұртиып.

«Су,әкел»-деп қиылсақ.

Бетті теріс бұрасың.

Бедірейіп тұрасың.

Келесі ойынның түрі «Тау шаңғысы спорты». .

Абай атамыздың жақсы-жаман әдет туралы қандай өлеңін білесің?

-Абай Құнанбаев қазақтың ұлы ақыны.

-Біздің мектебіміз кімнің атында?

-Ұлы Абай атында.

-Әсемай өлеңді айта қойшы.
«Адам болам десеңіз»

-Ғылым таппай мақтанба,

Орын таппай баптанба

Құмарланып шаттанба,

Ойнап босқа күлуге,

Бес нәрседен қашық бол,

Бес нәрсеге асық бол

Адам болам десеңіз.

Өсек, өтірік, мақтаншақ

Еріншек, бекер мал шашпақ-

Бес дұшпаның білсеңіз.

Талап, еңбек, терең ой,

Қанағат, рахым ойлап қой-

Бес асыл іс көнсеңіз. Бұл ойынның түрі «Шаңғымен трамплиннен секіру»

Бес асыл іс бес дұшпан іс

Талап Өсек

Еңбек Өтірік

Терең ой Мақтаншақ

Қанағат Еріншек

Рахым Мал шашпақ
-Бұл тапсырма да дұрыс. Бұл ойынның түрі «Шаңғымен трамплиннен секіру»
11-ші тапсырма

Музыкалық үзіліс

«Қара жорға биі»
-Қазіргі таңда біздің қоғамға дені сау, салауатты өмір салтын ұстанатын, әдепті, тәртіпті адам керек. Ата-бабаларымыз билеген бұл би бүгінгі күні қайта жаңғыруда.

Бұл бидегі қимыл-қозғалыстар сендердің дене бітімдеріңнің дұрыс қалыптасуына септігін тигізеді.

Қытай елінде осы биді 13 мыңнан астам адам бір мезгілде билеп, Гиннестің рекордтар кітабына енген.

(Би биленеді )

-Бұл тапсырмадағы ойын «Шаңғы жарыстары»

Кеше Азиада ойынында өздерің көргендей біздің еліміз алтын, күміс, қола медальдарды қоржынымызға салып, спортшыларымыз еліміздің даңқын аспанға көтерді. Ал, енді сендер еліміздің болашақ чемпиондары болатындарыңа сенемін. Бүгінгі тәрбие сағатындағы көрсеткен өнерлерің мен білімдеріңді мен де қысқы Азиада медальдарымен марапаттаймын.

-Әдептілік, тәрбиелілік-асыл қасиеттер. Адамдарды бір-бірінен осындай жақсы қасиеттері арқылы бағалайды.

Қазақтың мынадай жақсы мақалы бар. «Жақсы бала ата-анасының есіктегі басын төрге, жаман бала төрдегі басын есікке сүйрейді» деген халық нақылын естеріңде ұстаңдар.

Мен сендерді бүгінгі тәрбие сағатынан үйренген, білгендеріңді өмірде пайдаланып , әдепті, жақсы адам болады деп сенемін.

-Біз Отанның балдырған ұлдарымыз,

Әдептілік, батылдық ұранымыз.