Оңтүстік Қазақстан облысы Отырар ауданы Темір ауылы «С.Әлиев атындағы шағын жинақты жалпы орта мектеп» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің биология пәні мұғалімі Сара Жанатаева 6-сынып
Қысқа мерзімді жоспар
Сабақтың тақырыбы: Жуа тұқымдастар. Гүлі мен жемісінің құрылыс ерекшеліктері, тіршілік формалары.
Мақсаты: Жуа тұқымдас өсімдіктердің гүлдері мен жемісінің құрылысымен танысу.
Күтілетін нәтиже: 1. Оқушылар жуа тұқымдас өсімдіктердің түрлерін және құрылысын ажыратады;
2. Зертханалық жұмыс барысында гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып өмірде қолдана біледі.
3. Жуа тұқымдас өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызын біледі.
4. Бір - біріне сұрақтар қойып, қайта бағыттай алады.
5. Ой қорытып, пікірлерін айтады.
Әдіс-тәсілдер: Жеке, топтық жұмыс, сұрақ - жауап, қорыту, талдау, бекіту, бағалау. АКТ
Ресурстар: интерактивті тақта, стикерлер, маркерлер, флипчарттар, плакат, сурет, пияз, сарымсақ.
Сабақ жоспары:
1. Амандасу.
2. Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.
3. Үш топқа бөлінеді. Оқушыларға карточкада жазылған өткен тақырыпқа байланысты лалагүлділер тұқымдасы бойынша өсімдік аттары таратылады, өздері тауып топқа бөлінулері тиіс.
Кезеңдері
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушы іс-әрекеті
|
Топқа бөлу
21
|
«Ынтымастастық атмосферасын құру», салемдесу, оқушыларды түгелдеу.
|
Үш топқа бөлінеді. Оқушыларға карточкада жазылған өткен тақырыпқа байланысты лалагүлділер тұқымдасы бойынша өсімдік аттары таратылады, өздері тауып топқа бөлінулері тиіс.
|
Білу
51
|
Оқушылардың жай немесе күрделі сұрақ қоюларын бақылаймын. Лездемелік сұрақтар.
| -
Лалагүл тұқымдастарына қандай ерекшеліктер тән?
-
Лалагүл тұқымдастарына жапырақ құрылысы қандай?
-
Лалагүл тұқымдастар гүлінің құрылысы қандай?
-
Лалагүл тұқымдастарының жемісі?
-
Қызғалдақтың нақты атауы?
-
Лапыздың ауылшаруашылығындағы маңызы?
-
Қызғалдақ туралы не білесіздер?
|
Түсіну
71
|
Жуа тұқымдастар. Гүлі мен жемісінің құрылыс ерекшеліктері, тіршілік формалары.
|
Оқушылар өзбетінше оқулықтан оқып танысады.
|
Қолдану
71
|
Сәйкестендіру тесті.
| -
Алқа А. қызғалдақ,
құртқашаш, пияз
-
Орамжапырақ В. қарбыз,
қауын, қияр
-
Бұршақ С.қызанақ, картоп,
тәтті бұрыш
-
Асқабақ Д.күнбағыс, бақбақ,
түймедақ
-
Күрделігүл Е.шалған, шомыр,
орамжапырақ
-
Лалагүл Ж.асбұршақ, соя, мия
|
Талдау
131
|
Зертханалық жұмыс
|
Жуа тұқымдастар. Гүлі мен жемісінің құрылыс ерекшеліктері, тіршілік формалары. Постер құрады, топтастырады.
|
Жинақтау
51
|
Биологиялық диктант
«Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте»
Жұмбақ шешу. Қазақша, орысша, ағылшынша жауабын айту.
| -
Пиязтұқымдастарды «тұқымынан»
өсімді мүшесінен де көбейтуге болады.
-
Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ «түбіртекте»те орналасады.
-
Пиязшығынының құрамында
«14 % »қант «2», нәруыз болады.
-
Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан «тілшелерден»тұрады.
-
Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат «фитонцидтер»деп аталады.
|
Бағалау
21
|
Бағалау парақшалары.
|
Жеке, топтық бағалау
|
Рефлексия
21
|
«Б. Б. Ү.» әдісін қолдану.
|
Білемін, Білгім келеді, Үйрендім
|
Үйге
Тапсырма
21
|
Жуа тұқымдастар. Гүлі мен жемісінің құрылыс ерекшеліктері, тіршілік формалары.
|
Оқушылар түгел тыңдайды. Өздерің тұрған жерде пияз бен сарымсақ себілеме, себілсе қандай іріктемелері қолдалынаты жайлы хабарлама жазыңдар.
|
Биологиялық диктант
-
Пияз тұқымдастарды____________,өсімді мүшесінен де көбейтуге болады.
-
Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ__________те орналасады.
-
Пиязшығынының құрамында_______қант_____________, нәруыз болады.
-
Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан - ________________тұрады.
-
Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат____________деп аталады.
Биологиялық диктант
-
Пияз тұқымдастарды____________,өсімді мүшесінен де көбейтуге болады.
-
Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ__________те орналасады.
-
Пиязшығынының құрамында_______қант_____________, нәруыз болады.
-
Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан - ________________тұрады.
-
Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат____________деп аталады.
Биологиялық диктант
-
Пияз тұқымдастарды____________,өсімді мүшесінен де көбейтуге болады.
-
Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ__________те орналасады.
-
Пиязшығынының құрамында_______қант_____________, нәруыз болады.
-
Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан - ________________тұрады.
-
Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат____________деп аталады.
1. Оқушылар жуа тұқымдас өсімдіктердің түрлерін және құрылысын ажыратады;
2. Зертханалық жұмыс барысында гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып өмірде қолдана біледі.
3. Жуа тұқымдас өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызын біледі.
4. Бір - біріне сұрақтар қойып, қайта бағыттай алады.
5. Ой қорытып, пікірлерін айтады.
1. Оқушылар жуа тұқымдас өсімдіктердің түрлерін және құрылысын ажыратады;
2. Зертханалық жұмыс барысында гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып өмірде қолдана біледі.
3. Жуа тұқымдас өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызын біледі.
4. Бір - біріне сұрақтар қойып, қайта бағыттай алады.
5. Ой қорытып, пікірлерін айтады.
1. Оқушылар жуа тұқымдас өсімдіктердің түрлерін және құрылысын ажыратады;
2. Зертханалық жұмыс барысында гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып өмірде қолдана біледі.
3. Жуа тұқымдас өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызын біледі.
4. Бір - біріне сұрақтар қойып, қайта бағыттай алады.
5. Ой қорытып, пікірлерін айтады.
Кезеңдері
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушы іс-әрекеті
|
Топқа бөлу
|
«Ынтымастастық атмосферасын құру», салемдесу, оқушыларды түгелдеу.
|
Сандық әдіс бойынша топқа бөлу.
|
Білу
|
Үйтапсырмасын сұрау
«Өз жартыңды тап»
Карточкалар беріледі. Біреуінде –сұрақтар, екіншісінде- жауаптарға арналған тірек кестелер. Бір сұрақ пен оның жауабын алған карточкалардың түсі бірдей болады.
|
Оқушылар кез келген түсті карточканың біреуін таңдайды, өз серігін іздеп тауып, бірге отырып жұмыс жасайды.
|
Түсіну
|
♀ ̸ ♂
|
АВ
|
А
|
аВ
|
А
| |
|
АВ
|
ААВВ
|
ААВb
|
АаВВ
|
АаВ
|
Ab
|
ААВb
|
ААbb
|
АВb
|
Ааb
|
аВ
|
АaВВ
|
АаВb
|
ааВВ
|
ааВb
|
Ab
|
АаВb
|
Ааbb
|
ааВb
|
Ааbb
|
«Г. Мендельзаңдарына есептер шығару»
Пеннет торына салу
|
1-есеп
Берілгені түсі жасыл, терісі тегіс бақа мен түсі сарғыш, терісі бұжыр бақамен будандастырылған: а) егер бақаның жасыл түсі – доминантты, терісінің бұжырлығы –рецессивті екені белгілі болса; ә) бастапқы барлық бақалар гомозиготалы; белгілерді анықтайтын гендер әртүрлі хромосомаларды орналасса, нәтижесінде алынған будандардың белгілері қандай болады? Ондай гибридтерді өзара будандастырса, қандай нәтиже шығады?
Берілгені: жасыл түсті
Бақа -А
Терісінің тегістігі-В
Сарғыш түсті бақа-а
Терісі бұжыр-b
Шешуі: P ♂ ААВВ х ааbb♀
AВ ab
F1 AaВb
А) бақалардың барлығы жасыл түсті, терісі тегіс
Ә) Шешуі: P ♂ АаВb х АаВb♀
Г AВ Аb аВ аb AВ Ab aВ ab
F2: 9 жасыл, тегіс, 3 жасыл бұжыр, 3 сарғыш тегіс: 1 сарғыш бұжыр. Екінші буданда төрт түрлі фенотип түзіледі. Белгілердің ара қатынасы: 9:3:3:1
|
Қолдану
|
2-есеп
Адамда қой көзді белгі,көк көзге қарағанда басым,ал оңқайлық, солақайлыққа қарағанда доминантты белгі ретінде тұқым қуалайды. Бұ аталған жұп гендер әр түрлі хромосомада орналасқан. Көк көзді оңқай қыз, көк көзді солақай жігітке тұрмысқа шығады. Олардың екі баласы болған, біреуі көк көзді оңқай, екіншісі көк көзді солақай солақай. Шешесінің генотипін қандай ?
|
3-есеп
Шабдалыда түкті В жемісі, тегіске b қарғанда доминатты. Ал жұсмақ жемісінің ақ түсі D сарыдан d доминантты. Шабдалының екң гомозиготалы өсімідіктерін будандас-тырады: біреуінде жұмсақ жемісі, ақ түсті тегіс, екінші-сінде түкті сары жемісті, бірінші және екінші ұрпақ фенотипін қандай болады ?
|
Талдау
|
|
Фенотибі,генотибі бойынша есептеп тап.
|
Жинақтау
|
Тест
1.Генетика ғылымы зерттейді?
А) сұрыптауды; Б) эволюцияны;
с) тұқымқалаушылық пен өзгергішлтікті.
2.Мендельдің үшінші заңы қалай аталады?
А) Тәуелсіз ажырау заңы;
Б) Біркелкілік заңы; С) Ажырау заңы.
3.Басым гендер қалай аталады?
А) рецессивті; Б) доминантты;
С) аллельді.
4.Гендердің жиынтығы қалай аталады ?
А) генотип; Б) фенотип;
С) кроссинговер.
5. Дигибридті будандастыруды тап?
А) Аа ; Б) AaBbCc; С) AaBb.
6. Дигибридті будандастыруды ашқан
ғалым?
А) Морган; Б) Мендель;
С) Вавилов.
7. Мендельдің бірінші заңы қалай аталады?
А) Тәуелсіз ажырау заңы;
Б) Біркелкілік заңы; С) Ажырау заңы.
8. Бірдей гендер қалай аталады?
А) гетерогизоталы ; Б) эпистаз;
С) гомозигота.
9. Мендель қандай өсімдікке тәжірибе жүргізді?
А) бұршақ; Б) қызан;
С) намазшамгүл
10. Организдердің ішкі-сыртқы белгілерінің жиынтығы қалай аталады?
А) генотип; Б) фенотип;
С) кроссинговер.
|
Оқушылар ойланып жауап береді.
|
Бағалау
|
Бағалау парақшалары
|
Топбасшылары бағалайды
|
Рефлексия
|
«Б. Б. Ү.» әдісін қолдану.
|
Білемін, Білгім келеді, Үйрендім стратегиясы.
Сын тұрғысынан бағалау.
|
Үйге
Тапсырма
|
Мендель заңдарына есептер шығару.
1, 3, 4 есептерді шығару, 248-249 беттер.
|
Оқушылар түгел тыңдайды
|
Достарыңызбен бөлісу: |
