Сабақтың тақырыбы: Тілім барда айтылар сыр ойдағы

Көрнекілігі: ұлағатты сөздер, ақын-жазушылардың портіреті, кітап бұрышы,интерактивті тақта.

Ұлағатты сөздер

1). "...Халық тілінің байлығын игеру- зор талғам, парасатты тілеитін жұмыс".

2). "Тіл- жүректіңайтқанына көнсе жалған шақпайды".

3). "Тіл дегеніміз- қай халықтың болмасын келешегі,.... тағдыры".

4). "Әр халықтың ана тілі- білімнің кілті. Біздің жастарымыз ана тіліне жетік, білімді, мәдениетті болсын".

5). " Тіл жоқ жерде ұлт жоқ".

Шыңғыс Айтыматов

Барысы.

1. 
   Ұйымдастыру. Әнұран орындалады.
   

2. 
   Негізгі бөлім.
   

3. Қортынды.

" Тіл тағдыры – барша қазақ халқының тағдыры".

1. Кіріспе сөз.

Мұғалім: Мағжан Жұмабаев атамыз "Тіл- адам жанының тілмашы, тілі кем болса, адамның қор болғаны" деген екен. Тіл- тарих тереңіне бойлатып, өнер бұлағына сусындататын рухани әлемімізлің сарқылмас бұлағы.

Тіл әрбір адамға ана сүтімен беріледі. Тіл- әрбір елдің, ұлттың мақтанышы.

Тәлім- тәрбие тілден басталады.

Олай болса, тіл- бөбектің үні, тіл- ананың әлдиі, тіл- бесік жыр. Ана тілін жырламаған ақын жоқ болар. Ана тілі- ар өлшемі. Тілді шұбарлау – арды шұбарлау, көңіл тұнығын лайлау.

Ән: "Анамның тілі" .

1-оқушы:

Тілім барда айтылар сыр ойдағы.

Өссе тілім, мен де бірге өсемін ,

Өшсе тілім, мен де бірге өшемін.

2-оқушы: Қазақ тілім - саялаған нұр бағым,

Қазақ тілім – ана тілім, ардағым.

Сен арқылы жетіп жатыр өмірге.

Жан сырларым, тілегім, бар арманым.

3-оқушы: Тілім менің,

Осы тілде шежірем,жырым менің.

Асан қайығы арманы,Қорқыт күйі,

Тағдырмен тамырлас мұңым менің.

Тілім меің,,

Жауға айбарым,ұраным,туым менің.

4-оқушы: Тіл дегенім-түсіністік қүрал,

Тіл арқылы адам бәрін ұғады.

Татулық та бірлік,достық,береке,

Бәрі-бәрі осы ұғыма сияды.

5-оқушы:Тіл-сарқырамас қазына.олхаықпен бірге дамып, күнделікті қарым-қатынас ісіне, қасиетіне қарай байып отырады. Тіл – бабаның көзі, атаның мұрасы.

6-оқушы: Жанбасам да, жансам да,

Туған тілде сайраймын.

Мылқау болып қалсам да,

Туған тілде ойлаймын.
7-оқушы: Туған тілде сыры терең жаным бар,

Туған тілде әнім менен сәнім бар.

Туған тілім тіл болудан қалса егер,

Жүрегімді суырып-ақ алыңдар.

(Интерактивті тақтадан хронология көрсетіледі.)

1989 жыл 22-қыркүйек

Қазақ ССР-інің “Тіл туралы” заңы қабылданды.

1989 жыл 22-қазан

Алматы қаласында өткізілген құрылтайда Халқаралық “Қазақ тілі” қоғамы құрылды.

ІІ. Негізгі бөлім: «Білекті бірді, білімді мыңды жығар»

→
→

Республикалық “Ана тілі” газеті жарыққа шықты.

1990 жыл 22-наурыз

→

Қазақстан Республикасының Конституциясы қабылданды. Онда қазақ тілі болып бекітілді.

1993 жыл 28- қаңтар

→

2001 жыл 7-ақпан

Қазақстан Республикасының Президенті “Тілдерді қолдау мен дамытудың 2001-2010 жылға арналған бағдарламасы” №550 жарлыққа қол қойды.

→

→

2008 жыл қыркүйек

Мемлекеттік тілді дамыту Президенттік қоры құрылды.

→

Сынып оқушыларын 3 топқа бөлемін.

І-топ."Балдырған".

ІІ-топ."Балдәурен".

ІІІ-топ"Балауса".

Кім жеңеді жеңіске, үміт алда,

Қобалжу бар, жүректе күдік бар да,

Әділқазы алқасы атыңды ақта,

Жүректерге арман мен бақыт жолда,-дей отырып сайыстың әділ бағасын беретін қазылар алқасын сайлап алайық.

(Математика,қазақ тілі,ағылшын тілі,орыс тілі,география,биология пәні мұғалімдері).

Сайысымыз 5 кезеңнен тұрады.

1-кезең: "Бәрін білгім келеді?".

2-кезең: "Өзге тілдің бәрін біл,өз тіліңді құрметте".

3-кезең "Жалғасын тап".

4-кезең."Ырыс алды - ынтымақ".

5-кезең."Сөз тапқанға қолқа жоқ".

Жарыста озып шығар жүйріктері,

Әрқайсысы бақтарынан көрер енді,- дей келе оқушыларға сәттілік тілеп сайысымызды бастайық

Бұл кезеңде әр пән бойынша сұрақтар беріледі. Берілген сұраққа бірінші болып қол көтерген топ мүшесі дұрыс және нақты жауап беруі керек.

Сұрақтар:

1).Сөз табының неше түрі бар? (9түрі).

2).Абайдың неше қарасөзі бар?(45 сөз).

3).Ішің ауырса тиым салатын асқорыту мүшесі. (Ауыз).

4).Қазақстан Республикасының тұңғыш Конституциясы қай жылы қабылданды ? (1993 жылы 28-қаңтар).

5).Дүниенің неше бұрышы бар? (4 бұрышы ).

6).1 жұмыртқа 4 минутта піседі ,ал 5 жұмыртқа неше минутта піседі? (4 минутта).

7). Қазақстан Республикасының рәміздерін ата. (Ту,Елтаңба,Әнүрән)

8)Бейжің олимпиадасының жеңімпазы ? (Илъя Илъин )

9) Сөйлем айтылу мақсатына қарай нешеге бөлінеді және ата.(4. Хабарлы сөйлем,Лепті сөйлем,Бұйрықты сөйлем,Сұраулы сөйлем.)

10) "Бидай мен қаңбақ" мысалының авторы кім? (Асқар Тоқмағамбетов)

2-кезең.

Бұл кезеңде жұмбақ жасырылады.Жауабы 3 тілде айтылуы керек.

1. 
   Үндемес серік, ақылы берік. (кітап-книга-book)
   
2. 
   Бесікте тентек бала шырылдайды,
   

3. 
   Толып келіп бос кетеді (қасық-ложка-spoon)
   
4. 
   Жемге ауыз салса – ұтылғаны,
   

5. 
   Екі бала үстінде,
   

Бара жатыр ерні жырық қояндай.(түйе-верблюд-саmеl)

6. 
   Тұмсығымен қозғалар,
   

1. 
   Оқу-білім бұлағы... (Білім-өмір шырағы)
   
2. 
   Тілтас жарады ... (Тас жармаса ,бас жарады)
   
3. 
   Батаменен ер көгерер... (Жаңбырменен жер көгерер)
   
4. 
   Атадан ұл туса игі... (Ата жолын қуса игі )
   
5. 
   Ел даусыз болмас... (Ер жаусыз болмас )
   
6. 
   Ашу- дұшпан, ақыл дос... (Ақылыңа ақыл қос )
   
7. 
   Еріншекке іс тапсырсаң... (Өзіңе ақыл айтады )
   
8. 
   Тіліңмен жүгірме... (Біліммен жүгір )
   
9. 
   Отан-елдің...(анасы)
   
10. 
    Ел іші-...(алтын бесік)
    

Бұл кезеңде әр топ (яғни үйден дайындап келген)

2 жаңылтпаштан бір-біріне қояды.

5-кезең“Сөз тапқанға қолқа жоқ”

Бұл кезеңде әр топ басшысы әріп таңдайды. Бізге берілген мына

әріптер: А,Ш,С

Сұрақтар беріледі, жауабы алған әріптерінен басталуы керек.

1. 
   Қай қалада тұрасың?
   
2. 
   Сенің сүйікті әншің?
   
3. 
   Қандай тағамды ұнатасың?
   
4. 
   Сыныптағы досыңның аты .
   
5. 
   Мінез-құлқың қандай?
   
6. 
   Қандай мамандықты қалайсың?
   
7. 
   Кімге ұқсағың келеді?
   
8. 
   Соңғы оқыған шығарманың аты.
   
9. 
   Жазғы демалысыңды қайда өткіздің?
   

11)Мектепке немен келесің?

12)Күзде ауа райы қандай?
Қортынды.

“Тіл тағдыры-барша қазақ халқының тағдыры”.

Қазақ тілім-өз тілім,ана тілім,

Абай,Мұқтар сөйлеген дана тілім.

Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені,

Болашағым, бақытым дара тілім.

Тіл – ата-бабамыздың аманаты. Ендеше ата-баба мұрасын жалғастыру, оның мәртебесін көтеру –баршамыздың парызымыз. Тіл тағдыры-барша қазақ халқының тағдыры. Туған тіл жас нәрестеге құндағында ана сүтімен бірге, бесік жыры арқылы сіңетін болса, ол ана тілі ешқашан жойылмайды.

Табылар білім болса бар асыл да,