Семинарлық сабақтарға арналған әдістемелік ұсыныс Тақырыбы: Уақыт және адам. Менің жұмыс күнім. Пәні: Қазақ тілі

1.Аудармасын табыңыз. Цивилизация –

1. 
   мәдениет
   
2. 
   өркениет
   
3. 
   мәлімет
   
4. 
   әдебиет
   
5. 
   дерек
   

2.Сұраққа жауап беріңіз: Механикалық сағаттар туралы деректер нешінші ғасырда белгілі болды?

1. 
   Y ғасырда
   
2. 
   YI ғасырда
   
3. 
   IY ғасырда
   
4. 
   YIІ ғасырда
   
5. 
   YIІІ ғасырда
   

3.Жыл мезгілдерін көрсетіңіз

a) кеш, күндіз, түнде

b) қыркүйек, қазан, сәуір

c) күз, көктем, қыс

d) таңертең, кеше, бүгін

e) қыс, жазғытұры, ертең

4.Сұраққа жауап беріңіз: Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері қандай түрлерге бөлінеді?

a) баяндауыш, бастауыш

b) бастауыш, толықтауыш, пысықтауыш

c) толықтауыш, баяндауыш, анықтауыш

d) пысықтауыш, бастауыш, толықтауыш

e) толықтауыш, пысықтауыш, анықтауыш

5.Қарсылықты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемнің сұрақтарын көрсетіңіз

a) қайтпейінше? не етпейінше?

b) қашаннан бері? қайтіп?

c) не етпек болып? қалай?

d) қайтсе де? қайткенмен?

e) қайтсе? не еткенде?

6.Шартты бағыныңқы сабақтасты табыңыз

a) Ол қалаға келгенмен, жұмысын бітіре алмады.

b) Студенттер түгел келмегендіктен, сабақ басталмады.

c) Біз оқу үшін, Қарағандыға алыстан келдік.

d) Жаз шықса, жер көктейді.

e) Ол кеткелі, біз оны көргеніміз жоқ.

7.Атаулы сөйлем қандай сөз табынан жасалғанын көрсетіңіз . Түн. Аспан бұлт.

a) есімдік

b) етістік

c) есім

d) зат есім

e) есімше

8.Сұраққа жауап беріңіз: ХХ ғасырдың 70 жылдары қандай сағат кеңінен тарады?

1. 
   Электронды сағат
   
2. 
   Маятникті сағат
   
3. 
   Кварцты сағат
   
4. 
   Механикалық сағат
   
5. 
   Атомдық сағат
   

9.Синонимнің анықтамасын белгілеңіз
a) мағыналары әр түрлі
b) жазылуы, дыбысталуы бір, мағынасы әр түрлі сөздер
c) сөз бен сөзді байланыстыратын сөздер

1. 
   жазылуы әр түрлі, мағыналары бір-біріне жақын сөздер
   

e) мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер

10.Сөздердің аудармасын табыңыз. Самозаводящийся –

1. 
   өздігінен істейтін
   
2. 
   өздігінен жүретін
   
3. 
   өздігінен қозғалатын
   
4. 
   өздігінен бұралатын
   
5. 
   өздігіген жүрмейтін
   

11.Мақал-мәтелді толықтырыңыз. «Уақыт алтыннан да ..... .»

1. 
   арзан
   
2. 
   қымбат
   
3. 
   ерекше
   
4. 
   маңызды
   
5. 
   үлкен
   

12.Ең алғашқы қол сағатын 1910 жылы ...... компаниясы жасап шығарды.

1. 
   Мир
   
2. 
   Роллекс
   
3. 
   Луч
   
4. 
   Омакс
   
5. 
   Юпитер
   

13.Синоним сөздерді табыңыз
a) нәресте , сәби
b) адам, қоғам

c) ата-ана

d) ата, әке, бала.

e) нәтиже, дерек

14.Дұрыс жазылған сөз тіркесін табыңыз
a) болады пайда
b) сүретін орта өмір
c) қоршаған орта
d) асырылады жүзеге
e) мәселесі отбасы

15.Бұйрықты сөйлемді көрсетіңіз

a) Күн қандай тамаша

b) Көктем келді, бірақ жерде қалың қар жатыр

c) Сен әжеңе көмектес

d) Демалыс күні серуенге шығамыз

e) Ертең С. Сейфуллиннің театрына барайық

16.Сұраққа жауап беріңіз: Омоним дегеніміз не?

a) мағыналары бір-біріне қарама қарсы сөздер.

b) жазылуы бірдей, мағыналары әртүрлі сөздер.

c) ауыспалы мағынада қолданылатын сқздер
d) айтылуы бірдей, жазылуы бірдей сөздер.
e) жазылуы әртүрлі, мағыналары бір-біріне жақын сөздер.

17.Сөз тіркесін табыңыз

a) Қой аузынан шөп алмайды

b) Көзді ашып-жұмғанша

c) Төбе шашы тік тұрды

d) Әдемі табиғат

e) Ойлы

18.Лепті сөйлемді табыңыз

a) Сіз қазақша сөйлей білесіз бе

b) Ауа қандай таза

c) Біз сабаққа бардық

d) Сен қашан тұрдың

e) Қазақстанның жері үлкен

19.Сөйлемді аяқтаңыз. Мен Қарағанды мемлекеттік медицина университетінде ...

a) өмір сүремін

b) оқиды

c) оқимын

d) жаңалық ашылды

e) күн суытты

20.Шартты бағыныңқы сабақтасты көрсетіңіз

a) Сабағыңды жақсы оқы.

b) Жақсы оқысаң, «бес» аласың.

c) Олар келгенде, біз кеттік.

d) Олар кете берсін.

e) Жақсы студент жақсы оқиды
Мәтінге арналған сұрақтар:

1. 
   Уақытсыз адам өмір сүруі мүмкін бе?
   
2. 
   Бос уақытыңызды қалай пайдаланасыз?
   
3. 
   Уақыт өлшемдеріне не жатады?
   
4. 
   Алғаш уақыт санауда қандай құрал қолданылған?
   
5. 
   Алғаш қолданылған сағаттар қалай аталды?
   
6. 
   Механикалық сағаттар туралы не білесіз?
   
7. 
   Голландиялық ғалым қандай сағат ойлап тапты?
   
8. 
   Сағаттың адам өмірінде алатын орны қандай?
   
9. 
   «Уақыт алтыннан да қымбат» тақырыбына эссе жазыңыз.
   

Деңгейлік тапсырмалар:
«В1» (қарапайым) деңгей

1-тапсырма. Мәтінді мәнерлеп оқып, аударыңыздар. Сөздікті жаттап алыңыз.

Мәтін бойынша келесі сұрақтарға жауап беріңіз.

10. 
    Уақытсыз адам өмір сүруі мүмкін бе?
    
11. 
    Бос уақытыңызды қалай пайдаланасыз?
    
12. 
    Уақыт өлшемдеріне не жатады?
    
13. 
    Алғаш уақыт санауда қандай құрал қолданылған?
    
14. 
    Алғаш қолданылған сағаттар қалай аталды?
    
15. 
    Механикалық сағаттар туралы не білесіз?
    
16. 
    Голландиялық ғалым қандай сағат ойлап тапты?
    
17. 
    Сағаттың адам өмірінде алатын орны қандай?
    

2-тапсырма. Мәтінге берілген сөздікті пайдаланып сөз тіркестерін құрастырыңыз.

3-тапсырма. Төмендегі сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз.

1910 жылы шықты.

ХХ ғасырда кеңінен тарады.

1404 жылы Мәскеуде орнатылды.

бұдан 3500 жыл бұрын пайда болды.

соңғы кезде пайда бола бастады.

күн сағатынан кейін шықты.

киімнің қалтасына салынатын болған.

1929 жылдары пайда бола бастады.

«В2» (орташа) деңгей
1-тапсырма. Тақырыпқа сәйкес сұхбат құрастырыңыз. Мәтін бойынша (бірнеше) сұрақ құрастырыңыз және оған (кітаптың көмегісіз) жауап әзірлеңіз.

2-тапсырма. Мәтінді аударып, етістікті тіркестерді табыңыз.

ХХ ғасырдың 70 жылдары электронды сағат кеңінен тарады. Соңғы кезде өздігінен жүретін сағаттар да пайда бола бастады. Ең алғашқы сағаттар қалта сағаты деп аталған, өйткені олар киімнің қалтасына салынатын болған. Қазіргі кезде қалта сағаты сәннен шыға бастады. Кейіннен қол сағаттары пайда болды. Ең алғашқы қол сағатын 1910 жылы Роллекс компаниясы жасап шығарды. Сағаттың адам өмірінде алатын орны ерекше: жүректің соғуы, күннің шығуы мен батуы, жыл мезгілінің алмасуы – бәрі белгілі бір уақытпен өлшеніп, анықталып отырады.

3-тапсырма. «Бір аптаға жоспарлаған күн тәртібіңізді» жазыңыз.



«С1» (жоғары) деңгей
1-тапсырма. Мәтінді (қазақ тілінде) өз сөзіңізбен әңгімелеп беріңіздер.

а)Уақыт, адам, үнемдеу, өмір сүру сөздерімен сөз тіркестерін жасап, 5 сөйлем құрастырыңыз.

2-тапсырма. а) «Уақыт және адам» тақырыбында қосымша ақпарат жинаңыз. Газет, журнал материалдарын пайдаланыңыз. ә)«Уақыт алтыннан да қымбат» тақырыбына эссе жазыңыз.

3-тапсырма. Жағдаят бойынша топпен жұмыс жасаңыз. Уақыттың адам өміріндегі рөлі қандай? Сіз уақытыңызды бағалай білесіз бе? Егер сізде бос уақыт болса, қалай өткізер едіңіз? немен шұғылданатын едіңіз? Сіздің және топтың пікірі. Пікірталасқа айналдырыңыз.