В) Ларвалды түрлері
Ларвалды тениидтер
(ларвациста)
|
Аралық иесі мен мекендеу орны
|
Пішіні мен тұрқы
|
Көпіршіктегі сколекс саны
|
Ларвацис-таның қабығы-ның құрылысы
|
Тудыра-тын ауруы
|
Ересегі мен ақтық иесі
|
Эхинококк
Echinococcus unilocularis
|
|
|
|
|
|
|
Альвеококк
Alveococcus
multilocularis
larva
|
|
|
|
|
|
|
Тенуиколді цистицерк
(қылмойынды)
Cycticercus
tenuicollis
|
|
|
|
|
|
.
|
Ценур
Coenurus cere-bralis
|
|
|
|
|
|
|
Шошқа цистицеркі (финна)
Cysticercus
cellulosae
|
|
|
|
|
|
|
Cиыр цисти-церкі (финна)
Cysticercus bovis
|
|
|
|
|
|
|
Тапсырма 2. Ларвоцисталардың құрылысының нобайын салыңыз:
Эхинококк Ценур Цистицерк
Тапсырма 3. Төмендегі цестодоздарға диагноз қалай қойылады:
1. Имагиналды -
2. Ларвалды -
Тапсырма 4. Ит тениидоздарында қолданылатын препараттар:
Тапсырма 5. Аталған тениидтердің даму биологиясын келтіріңіз:
Бақылау сұрақтары:
1 Ит ішегінде тоғышарлық күнелтетін тениидтерді атаңыз.
2 Ми, гидатигенді, сиыр және шошқа цепеньдерінің құрылысын сипаттаңыз және олардың айырмашылықтарын көрсетіңіз.
3 Эхинококк пен альвеококк көпіршіктерінің айырмашылықтары неде және олар қандай мүшеде кездеседі?
4 Тениидтердің жұмыртқаларына қандай ортақ белгілер тән?
5 Аралық иелерінде ларвалды цестодоздарды қандай әдістермен анықтайды?
6 Қандай препараттармен етқоректілердің тениидоздарын емдейді?
Әдебиет:
Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000 – Б.16-22.
Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 2 бөлімі. Ақмола, 1997 – Б.10-26.
Тақырып № 12. Фасциолез бен парамфистомозды балау және ветеринариялық – санитариялық шаралары
Ұзақтығы - 1 сағат.
Сабақтың мақсаты: студенттерді трематодтардың: фасциола, парамфистома морфологиясымен танысу. Фасциолез бен парамфистомозды зертханалық әдістермен балау жолдарын игеру.
Сабақтың мазмұны:
1 Трематодтардың жалпы құрылысымен танысу (сыртқы жабылымы, бекіну органдары, асқорыту және жыныс жүйелері).
2 Фасциоланың морфологиялық ерекшеліктерін игеру (тұрқы, емізіктерінің пішіні мен орналасуы, өңеш, ішек, уыздық, аналық бездері).
3 Парамфистоманың морфологиялық ерекшеліктерін игеру (тұрқы, емізіктерінің пішіні мен орналасуы, өңеш, ішек, уыздық, аналық бездері).
4 Аралық және қосымша иелерін демонстрациялау.
5 Фасциола мен парамфистома жұмыртқаларымен танысу (тұрқы, пішіні, түсі, басқа жұмыртқалардан айырмашылықтары).
6 Фасциолез бен парамфистомозды малдың тірі кезінде балау.
7 Қолданылатын антгельминтиктер мен беру жолдарын игеру.
Тапсырма 1. Трематодтардың жақсы дамыған жүйелерін көрсетіңіз:
Асқорыту жүйесі –
Жыныс жүйесі –
Тапсырма 2. Трематоданың құрылысының суретін салыңыз (марита, мирацидий, редия, спороциста, церкарий).
Тапсырма 3. Трематод сатылары қайда дамиды?
Марита - Жұмыртқа - Мирацидий -
Спороциста - Редия - Церкарий -
Адолескарий - Метацеркарий –
Тапсырма 4. Фасциоланың морфологиялық ерекшелігі
Белгілері
|
Fasciola hеpatica
|
Fasciola gigantica
|
Paramhistomum
spp.
|
Биологиялық тұғырығы
|
|
|
|
Дене ұзындығы
|
|
|
|
Денесінің ені
|
|
|
|
Жатырдың орналасуы
|
|
|
|
Құрсақ емізігінің орналасуы
|
|
|
|
Дефинитивтік иесі
|
|
|
|
Аралық иесі
|
|
|
|
Қосымша иесі
|
|
|
|
Инвазиялық личинкасы
|
|
|
|
Балау әдістері
|
|
|
|
Жұмыртқасының құрылысы
|
|
|
|
Тапсырма 5. Фасциолезге қарсы қолданылатын антгельминтиктер ……
Тапсырма 6. Фасциола мен парамфистоманың даму биологиясы суретін салыңыз.
Бақылау сұрақтары:
1 Трематодтардың асқорыту мен жыныс жүйелерін сипаттаңыз.
2 Трематод личинкалары қайда дамиды?
3 F.hepatica мен F.gigantica морфологиялық ерекшеліктері?
4 Фасциоланың дефинитивтік, аралық және қосымша иелерін атаңыз?
5 Фасциолезді қандай әдістермен анықтайды?
6 Фасциолез бен дикроцелиозда қандай препараттар тиімді?
Әдебиет:
Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000 – Б.3-6.
Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 2 бөлімі. Ақмола, 1997 – Б.52-58, 65-68.
Тақырып № 13. Дикроцелиоз бен описторхозды балау және ветеринариялық – санитариялық шаралары
Ұзақтығы - 2 сағат.
Сабақтың мақсаты: студенттерді дикроцелиоз, описторхозды малдың тірі және өлгеннен кейін балау әдістеріне, қоздырушылардың морфологиялық ерекшеліктеріне, жүргізілетін ветсаншараларға үйрету.
Сабақтың мазмұны:
1 Дикроцелий мен описторхтардың ақтық иелеріндегі биологиялық тұғырықтарымен танысу;
2 Дикроцелий мен описторхтардың құрылыстарымен танысу (тұрқы, емізіктерінің пішіні мен орналасуы, өңеш, ішек, уыздық, аналық бездері).
3 Дикроцелий мен описторхтардың аралық және қосымша иелерімен танысу;
4 Дикроцелиоз бен описторхозды зертханалық және өлген малда анықтау жолдарына үйрету;
5 Дикроцелий мен описторхтардың жұмыртқаларының морфологиялық ерекшеліктерін зерттеу, олардың фасциола жұмыртқаларынан айыру;
6 Антгельминтті препараттармен және оларды қолдану әдістерімен танысу.
Тапсырма 1. Ажырата балау кестесі
Белгілері
|
Dicrocoelium lanceatum
|
Opisthorchis fеlineus
|
Биологиялық тұғырығы
|
|
|
Дене ұзындығы
|
|
|
Денесінің ені
|
|
|
Жатырдың орналасуы
|
|
|
Құрсақ емізігінің орналасуы
|
|
|
Дефинитивтік иесі
|
|
|
Аралық иесі
|
|
|
Қосымша иесі
|
|
|
Инвазиялық личинкасы
|
|
|
Балау әдістері
|
|
|
Жұмыртқасының құрылысы
|
|
|
Тапсырма 2. Қолданылатын антгельминтиктерді атаңыз ........
Тапсырма 3. Описторхоздағы қосымша иесін зерттеу әдістемесін сипаттаңыз.
Бақылау сұрақтары:
1 Dicrocoelium lanceatum мен Opisthorchis fеlineus қоздырушыларының морфологиялық ерекшеліктерін атаңыз және олардың биологиялық тұғырықтарын көрсетіңіз.
2 Дикроцелиоз бен описторхозда дефинитивтік иелері балаңқұрттың қандай сатысымен залалданады?
3 Дикроцелиоз бен описторхозда аралық және қосымша иелері кімдер?
4 Дикроцелиоз бен описторхозды балау үшін қандай әдістер қолданылады?
5 Описторхозға қосымша иесін қалай зерттейді?
6 Дикроцелиоз бен описторхозға қарсы қандай препараттар тиімді болып табылады?
Әдебиет:
Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000 – Б.6-8, 9-10.
Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 1 және 2 бөлімдері. Ақмола, 1997 – Б.58-61, 68-70.
Тақырып № 14. Құстардың негізгі гельминтоздары. Оларды балау және ветеринариялық – санитариялық шаралары
Ұзақтығы - 1 сағат.
Сабақтың мақсаты: студенттерді құстардың негізгі гельминтоздарының морфологиясымен және оларды зертханалық балау әдістерімен таныстыру.
Сабақтың мазмұны:
1 Аскаридиа, гетеракида, райетин, дрепанидотениа, тетрамерес, простогонимдердің негізгі морфологиялық ерекшеліктерін игеру.
2 Осы гельминттердің құрылысымен танысу.
3 Осы көрсетілген гельминттердің резервуарлық, аралық иелері (циклоп, гаммарус) атаңыз.
4 Құс гельминтоздарын балауға қолданылатын әдіс-амалдарды атаңыз және олар қалай жүргізілетіндігін меңгеру.
5 Антгельминтті заттар, оларды қолдану жолдарымен танысу.
Тапсырма 1. Құс гельминтоздарын айыру кестесі
|
Дефинитив-тік иесі
|
Мекен орны
|
Морфологиялық ерекшеліктер
|
Диагностикалау
|
Аралық иесі
|
Қосымша иесі
|
Ascaridia galli
|
|
|
|
|
|
|
Heterakisgallinarum
|
|
|
|
|
|
|
Drepanido-taenia lanceolata
|
|
|
|
|
|
|
Raillietina
|
|
|
|
|
|
|
Prosthogo-nimus ovatus
|
|
|
|
|
|
|
Тапсырма 2. Аскаридийлердің жұмыртқаларын және дрепанидотениялардың бунақтарының суреттерін салыңыз.
Тапсырма 3. Құс гельминтоздарындағы қолданылатын антгельминтиктер мен жүргізілетін ветсаншараларды құрастырыңыз.
Бақылау сұрақтары:
1 Ascaridia galli, Heterakis gallinarum, Drepanidоtaenia lanceolata, Raillietina, Prosthogonimus түрлерінің морфологиялық ерекшеліктерін атаңыз және олар қандай мүшелерде орын тепкен?
2 Аскаридиоз, гетеракидоз, простогонимоз, райетиноз және дрепанидотениозда резервуарлық, аралық және қосымша иелерін атаңыз.
3 Аскаридиоз, гетеракидоз, простогонимоз, райетиноз бен дрепанидотениозды балау тәсілдерін атаңыз.
4 Аскаридиоз, гетеракидоз, простогонимоз, райетиноз бен дрепанидотениозға қарсы қолданылатын антгельминтті препараттарды көрсетіңіз.
Әдебиет:
Есімбеков Ж.М. және басқалары. Жануарлардың инвазиялық ауруларын анықтау практикумы – Алматы, 2000 – Б.33.
Қарамендин Ө.С., Тоқпан С.С., Ыбраев Б.К. Жануарлардың гельминтоздарын анықтау. 1 бөлім – б,16-19, 61-63, 2 бөлім -43-48, 70-73. Ақмола, 1997.
Достарыңызбен бөлісу: |