Сүйіктім менің, электра (пьеса) Ласло Даркодан
жүктеу/скачать 74.92 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АЛТЫНШЫ КӨРІНІС
| БЕСІНШІ КӨРІНІС
Электра, Орест, Хор, Мылқау, күзет бастығы. КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Сендер мұнда неғып тұрсыңдар? ОРЕСТ. Бізді айтасың ба? КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Сендерге айтпай, кімге айтып тұр деп ең? ОРЕСТ. Біз мұнда екеу емес, үшеуміз ғой. Қайсымызға айтқаныңды қайдан білейік. КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Сен өйтіп қылжақтама. Менің қылжақбастарды көкелеріне көрістіре қоятыным бар. ОРЕСТ. Қызық халық. Мына шаһарда қалжың түсінетін бір адам көрсем көзім шықсын. КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Менің сұрағымды естідің ғой? ОРЕСТ. Жарайды, қоқаңдай берме. Маған Эгаст патша керек. Әкелген маңызды хабарым бар. КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Сен өзің кімсің? Документтерің бар ма? ОРЕСТ. Бар болғанда қандай. КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Ендеше алдыма түс. Музыка. АЛТЫНШЫ КӨРІНІС Орест, Эгаст, Хор, Мылқау, күзет бастығы. ОРЕСТ. Армысыз, падиша? ЭГИСТ. Менің падиша екенімді қайдан білдің? ОРЕСТ. Оның білмейтіндей несі бар. Ең алдымен, қаладағы ең сән-салтанаты асқан сарай падишаныкі болмағанда, кімдікі болады деп ойладық. Екіншіден, омырауын толтыра орден қадап тастаған мына еркек тап үй сыпырушы бола қоймас деп ойладық. Үшіншіден, мына бір кердеңдеген еркекке патшаға бастап бар дегенбіз. Осының бәрінен келіп шығатын қорытынды дәу де болса Эгист шығарсың. ЭГИСТ. Тал бойында сүйреңдеген тіліңнен басқа тағы бір қасиет болса, сен өзі болайын деп тұрған жігіт екенсің. Дұрыстап іштің бе өзің? КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Ол сізге маңызды хабар әкелдім деді, мәртебелі тақсыр. ЭГИСТ. Сүй деді деп, тінтімедің бе? О тоба, бұ қалада менен басқа ешкім шөп басын сындырғысы келмейді. Бол, неғып тұрсың! Шетелдік жігіт, айып ете көрмеңіз!.. ОРЕСТ. Сенің орнында болсам, мен де сүйткен болар ем. ЭГИСТ. Жас ұлан, сен маған әзір ұнап тұрсың. Ал, арты қалай боларын әкелген хабарыңды айтқанда білерміз. ОРЕСТ. Мен жаман хабар әкелетін миғұла ғой деп пе едің. Түс жоритын кітаптың айтуынша, патшаға жаман хабар әкелудің арты ауыртпалық деп жазылған ғой. ЭГИСТ. Ендеше, құлағым сенде. ОРЕСТ. Мен әкелген хабар сенің құлағыңа жағатын хабар. Жүрегің жарыла қуанатыныңа имандай сенем. ЭГИСТ. Осынша ақылды бола тұрып, патшаны аңтарылтып қоюдың арты өз басыңа қауіп екенін неғып білмейсің. ОРЕСТ. Ендеше айтайын: Орест марқұм боп кетті. ЭГИСТ. Не дейсің? ОРЕСТ. Не дегенімді естідің ғой: Орест марқұм боп кетті. ЭГИСТ. Оны анық білесің бе? ОРЕСТ. Көз алдымда көз жұмды. Мүрдесін өртегенде отты өзім жақтым. ЭГИСТ. Сүйтіп марқұм боп кетті де. Кісі қолынан қаза тапты ма? ОРЕСТ. Тірі шыбынға қиянаты жоқ адам еді. Оған кім өшіге қойсын. Өзі менің ең жақын досым, адал жолдасым еді. ЭГИСТ. Ендеше, сен бұл хабарға мені неге қуанады деп ойлайсың? ОРЕСТ. Ол көз жұмып бара жатып: Эгист патшаға айт, енді ол ештеңеден қорықпайтын болды деп еді. ЭГИСТ. Ол сонда менен қорқатын еді дегені ме? ОРЕСТ. Оның және де айтқаны: Эгист менен қауіптенбесе де болатын еді деді. Сұлу қыздардың құшағындағы өмір тәж киген өмірден мың есе артық екен, жүйрік жылқының тізгінін ұстау ел тізгінін ұстаудан әлдеқайда көңілді екен деді. ЭГИСТ. Қалай өліп жүр өзі? ОРЕСТ. Ипподромда. Жасыратын несі бар. Байғұстық бір күн басы айығып жүрмейтін еді ғой. Таң алдында бір бикешпен төсекте жатқан екен. Сол ұйқысы қанбаған күйі ипподромға көп, делбеге жармасқаны. Байғұстық есіл-дерті ат еді ғой. Ипподромның патшазадасы сол-тұғын. Сабаз өле-өлгенше ат жақсы ма, шарап жақсы ма – әйел жақсы ма сол үшеуінің айырмасын біле алмай өтті. ЭГИСТ. Бейшараның ойын қарашы. Одан шайтаным да шошымайтынын қайдан білсін! ОРЕСТ. Бірақ, өзі сіз сүйтіп ойлай ма деп ішінен қуыстанатын шығар. ЭГИСТ. Егер, Эгистің менен қорқатынын білсем, мен де қуыстанған болар ем. Ал, балақай, сен, шынында да, сый тартуға лайық екенсің. ОРЕСТ. Өзім де солаймын ғой деп ойлаймын. ЭГИСТ. Шын айтасың ба? ОРЕСТ. Шын айтпағанда ше? Жол әрі ұзақ кедір-бұдыр жайсыз боп шықты. Бекеттердің де берекесі кеткен екен. Бірақ, мұндай алыс жолға аттануыма себеп болған нәрсе де тап онша оңай емес-тұғын. ЭГИСТ. Маған осы ағынан жарылған адалдығың ұнайды. ОРЕСТ. Жұрт саған жасырмай шындықты айтады деседі ғой. ЭГИСТ. Халық айтса қалп айтпайды демей ме? ОРЕСТ. Менің сенен жалғыз-ақ өтінішім бар – сарайыңда қалғым келеді. ЭГИСТ. Өзің бұны оңай қолқа деп есептейсің бе? Мен қасымда жат елдің адамы болғаннан жек көретін нәрсем жоқ. Біздің қалада қалуға сонша неге құмар болдың? ОРЕСТ. Жаңсақ түсініп қалып жүрме. Сенің сарайыңның сән салтанаты мен қолыңдағы билікке қызығып тұрған жоқпын. Жұрттық айтуынша, сіздің қаланың әйелдеріндей сұлу әйелдер басқа ешқайда таптырмайтын көрінеді. ЭГИСТ. Мен ол жағынан шорқақтаумын. Орест байғұс әйелдердің соңына түсерін, не ат баптаудың жолына түсерін біле алмай дәндәнай жүргенде, марқұм боп кетті деп жаңа өзің айтпадың ба? Ал, мен өз қалауымды әлдеқашан тапқан адаммын. Соның арқасында, міне, патша болып тақта отырмын. ОРЕСТ. Ендеше, мына жауынгерден сұрасаң қайтеді. Әдетте екі нәрсеге қаруды қалай ұстап-күту мен әйелдердің бөксе жағына солдаттардан асқан жетік кісі болмайтын. ЭГИСТ. Менің солдаттарым сол әйелдердің бөксе жағынан басқа ештеңе білмей ме деп қорқам. Ал, кәні айта ғой. КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Тақсыр ием, мынау жат елдік біздің жай-жапсарымызды түгел біліп алған. Сіздің қол астыңызда жақсы емес нәрсе бар ма, тәйірі! Дүние жүзіндегі ең адал, ең сенімді бағыныштылар сіздің қол астыңызда. Дүние жүзіндегі өз өмірлеріне өлердей риза халық сіздің қол астыңызда. Өйткені, қой үстіне боз торғай жұмыртқалап тұрған мұндай рахат дәурен басқа еш жерде жоқ. Ендеше, дүние жүзіндегі ең сұлу әйелдер осында болмағанда қайда болады! ОРЕСТ. Сырымды түгел айтсам: әзір маған өз қалама қайтпай тұра тұрғаным дұрыс болар еді. ЭГИСТ. Бірдеңе істеп қойып па едің? ОРЕСТ. Істеп қойсаң арманың не? Бәрінен де құр бекерге шөре-шөре болғаның жаман екен. Бір сұлу қолымнан жетектеп апарын шіркеуге некемізді қиғыз деп талақтай жабысып, қыр соңымнан қалмай жүргені. Құдай куә, менің оған титтей де зауқым жоқ. ЭГИСТ. Ендеше, қыр соңыңнан қалмай жүрген қырсық әйелден құтқаратын бас сауға сұраймын де. ОРЕСТ. Солай десеңіз солай-ақ болсын. ЭГИСТ. Інішегім, өзің ғашық боп көрдің бе, сірә? ОРЕСТ. Маған айтасың ба? Ойбай-ау, онан да ғашық болмай жүретін күнің бар ма деп сұрасайшы. Көгершін төс, көркем балтыр көрсем болғаны, есімнен танып, ғашық боп құлап түсем. Құдай солай жаратқасын, амалың қайсы! ЭГИСТ. Жоға, менің білгім көп тұрғаным ол емес. Сұлу балтырлардың төсекке сүйрелейтіні кім-кімге де белгілі. Ол түсінікті. Бірақ, әлгі ғашықтық деген пәле басқа нәрсе деседі ғой. Ол адамды ақыл-есінен айыратын көрінеді. ОРЕСТ. Падиша, махаббат деген тәтті нәрсе, артынан дәмі аузыңнан кетпей, тамсанасың да жүресің. ЭГИСТ. Ендеше, мен сол ғашықтардан айырықша сезіктенем. Олардан шықпайтын пәле жоқ. Ғашықтық жолында жандарын пидаға шалуға бар. Заң атаулыны белшеден басып, бір-ақ аттап етеді. ОРЕСТ. Міне, ғажап! ЭГИСТ. Мен қол астымдағы бағыныштыларым бақытты болса екен деймін. Олардың тынышын қашыратын нәрсенің ешқайсысына жол бергім келмейді. Ал, кез-келген өзгерістің соңынан ере келер кесір аз ба! Шын бақытты адам дегеніміз, таңертең ұйқыдан тұрғанда, бүгін алдында не күтіп тұрғанын, тіпті, қажет десеңіз, бұдан жиырма жылдан кейін алдында не күтіп тұрғанын анық білегін адам. ХОР. Халайық, естеріңде болсын: кез-келген өзгеріс-кесапат. Егер бақылы болғыларыңыз келсе, осыны ұмытпаңыз. Падишамыз, қандай кемеңгер едіңіз! ЭГИСТ. Мен, көсем билеушімін. Барлық нәрсенің негізі – тәртіп. Жұрт не істеуге болатынын, не істеуге болмайтынын жақсы білуге тиісті. Сонда олар істеуге болатын нәрсенің бәрі олар үшін пайда, ал істеуге болмайтын нәрсенің бәрі олар үшін қып-қызыл зиян екенін мықтап ұғатын болады. ХОР. Тағы да бір тамаша дәріс, дұрыстап ден қойып тыңдап алыңыздар. Халайық, сендерге не істеу керек болатын болса, оның бәрі қып-қызыл пайдаларыңыз, ал не істемеу керек болатын болса, оның бәрі қып-қызыл зияндарыңыз. Тек сен екі арасын шатастырып ала көрмеңіздер. Онда су түбіне шым батқандарыңыз. ЭГИСТ. Ғашықтарды ұнатпаймын. Олардың қолынан келмейтін пәле жоқ. Олар тіпті тәртіп екеш тәртіпті де белден басып кете барады. КҮЗЕТ БАСТЫҒЫ. Тақсыр ием, ендеше, абыржымасаңыз да болады. Сіз махаббатқа тыйым салғалы бері, бұл қалада ғашықтардың көзін біржола құртқанбыз. Ең соңғы екеуін жақында ғана кескілеп өлтірдік. ОРЕСТ. Уа, кемеңгер билеуші. ЭГИСТ. Ертең ақиқат мейрамына кел. Қол астымдағы халықтың маған қаншалықты риза екенін өз көзіңмен көресің. ОРЕСТ. Мен ол мейрамды да естігем. ЭГИСТ. Ендеше тіптен жақсы. Мұндай нәрсені бұрын-соңды көрмеген шығарсың. Темірдей тәртіптің адамдарды қандай бақытқа бөлейтіне одан артық айғақ табу мүмкін емес. Олардың темірдей тәртіпті мадақтаудан басқа ештеңеге құлқы соқпайды. ОРЕСТ. Ендеше, бұл шынында да, көз көріп, құлақ естімеген нәрсе екен. ЭГИСТ. Көрдің ғой, жігітім, менің өз қолымдағы өкіметке сенімім сонша, тіпті ақиқаттан да қорықпаймын. Ақиқат деген менің қолымдағы билік. ОРЕСТ. Сен өзіңе сенесің бе, жоқ қол астыңдағы халыққа сенесің бе? ЭГИСТ. Билеушінің тек өзіне ғана сенетініне есейе келе өзің де түсінерсің, жігітім. ОРЕСТ. Ендеше, мен сенен рахым дәмете алам ғой? ЭГИСТ. Маған қызмет еткен адамдардың бәрі де менің рахымымнан дәмете алады. ОРЕСТ. Сіздің ордаңызда қала алам ба? ЭГИСТ. Маған қызмет еткен кісінің бәрі де менің рахымымнан дәмете алады деп жаңа ғана айтпадым ба, жігітім. жүктеу/скачать 74.92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|