«smart-технологияларды пайдалану тиімділігі»
жүктеу/скачать 40.54 Kb.
|
|
"Ұлттық мерекелер мен атаулы күндер тізбесіне бірқатар өзгеріс енгізген жөн. Мен Республика күніне ұлттық мереке мәртебесін қайтаруды ұсынамын. Сондықтан, қазанның жиырма бесі күні жыл сайын Егемендік күнін еліміздің басты мерекесі ретінде атап өтуіміз керек", - деді Тоқаев Ұлытауда өткен Ұлттық құрылтайдың отырысында. Президент 1990 жылы 25 қазанда Қазақстанның егемендігі туралы декларация қабылданғанын еске салды. Тоқаев Республика күні елдің мемлекет құру жолындағы тарихи қадамының символы болуы керек екенін айтты."Әрине, Тәуелсіздік күнінің бастапқы мәні сақталады. Бұл күн мемлекеттік мереке болып қала береді. Бірақ, тәуелсіздік алуға зор үлес қосқан ұлттық батырларымызға тағзым күні ретінде атап өтілуі керек", - деді Тоқаев. Бүгінгі Қазақстан ғасырлар тоғысында еркіндікті аңсаған ата-баба арманы жүзеге асып , егемендікке ие болған, арайлап атқан елдіктің ақ таңы бар, қабырғасы қатайған, пікіріне халықаралық қауымдастық өкілдері құлақ асатын беделді мемлекет. Мұндай бақытқа әрине, оңайлықпен жеткен жоқпыз. Бұл үшін қаншама еңбек етіліп, тер төгілді. Дархан даланы ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен, алғыр ақылмен, берік тақыммен қорғап, сақтап қалған атабабаларымыздың ұлы күрестерінің арқасында бүгінде әлемді мойындатқан мемлекет болып отырмыз. «SMART-ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ ТИІМДІЛІГІ» «Егер бірнеше жүз жыл артқа шегінсек, бүгінде біз қарапайым нәрселер деп санайтынның бәрі — сиқырлы болып көрінер еді. Мысалы, қашықтықтан сөйлесу, ұшу, үлкен көлемді ақпаратты өңдеу, бүкіл әлемді алақандай телефоннан тамашалау, т,б. Шынында да, бұрын бұл сиқырға ұқсайтын еді. Енді, бүгінгі күні сиқыр боп көрінетін болашақтағы қарапайым «ғажайыпты» сізде ойлап таба аласыз ғой». Илон Маск Жаңартылған білім беру саласында педагогтарға жаңа талап қойылуда. Ұстаздардан жаңа технологияны жетік меңгерген, жаңаша ойлайтын, интеллектуалдық,адамгершілік, кәсіптік,рухани және де басқа да көптеген адами келбеті қалыптасқан бәсекеге қабілетті педагог болу талап етілуде. Бұның нәтижесінде компьютерлерді қолдауға қатысты мәселелерге көзқарастар түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Осы жағдайлар оқу үрдістеріне де қатысты болып, білім берудің қазіргі таңдағы принциптерінен бас тартпай білім беру жолдары мен белсенді әдістерін сапалы өзгерту мүмкіндіктерін туғызады. Сонымен қатар ғылыми-техникалық прогрестің тез өсу қарқыны жоғары деңгейлі мамандар даярлауда жаңаша оқыту әдістерінің қажеттігін алға қоюда. Сондықтан 119 да білім беру жүйесі жаңа педагогикалық технологияға негізделуін және ақпараттық құралдардың кеңінен қолданылуын қажет етеді.Біздің болашақтың жоғары технологиялық өндірістері үшін қадрлар қорын жасақтау қажет етілуде. Жаңартылған білім беру жүйесінсіз әрі алысты барлап, кең ауқымда ойлай білетін осы заманғы басқарушыларсыз біз инновациялық экономика құра алмаймыз. Демек, барлық деңгейдегі техникалық және кәсіптік білім беруді дамытуға бағытталған тиісті шараларды және белсенді әдістерді қолдануымыз шарт»– деп ел қоғамы алдына үлкен міндет жүктеді. Бүгінгі таңда кез келген мұғалім қайда жұмыс жасайтынына, қандай пәннен дәріс беретініне қарамастан, ол интерактивті технологияларды пайдалану саласында құзыретті болуы қажет. Шынында да, интерактивті технологиялар ақпаратты ұсыну, мұғалімнің жұмысын жеңілдететін құрал ғана емес, сондай-ақ кәсіби міндеттерді шешуге мүмкіндік беретін бүкіл білім беру үрдісін өзгерту құралы болып табылады. ХХІ ғасыр –технология ғасыры болғандықтан, Қазақстан әлем бойынша ең жаңа деген оқу формаларын зерттеп, білім саласында үнемі жаңарту жасап келеді. Сонымен қатар өкініштісі елімізде ақпараттық қоғам әлі толық қалыптаспай жатыр. Сұранысқа орай технология даму үстінде. Бірақ соңғы жылдары SMART технологиясы ұғымы яғни ақылды оқыту пайда болды және Smart қала, Smart фон, Smart құрылғы, Smart қондырғы, Smart орта деген тіркестерді жиі естіп жүрміз. Қазіргі таңда Smart технологиясын өндірушілер – АҚШ, Канада, Оңтүстік Корея елдері. Қазір елордамызда да Smart мектептер қалыптасып келеді.Сонымен Smart дегеніміз не? деген сауалға нақты жауаптар да аз емесі анық. Smart ағылшын тілінен аударғанда «ақылды» деген мағынаны білдіреді. Ал технологиялық сипатта да осы мағынада жұмсалады. Яғни, ақылды технология, ақылды техника, пайдалануға ыңғайлы, мейлінше ықшам, көптеген мақсатта пайдалана алатын құрылғыларды атаймыз. Ал, педагогикалық үдеріс тұрғысынан қарастырып көрсек, оқытудың бұл түрі электронды оқыту, мобильді оқыту, кез келген жерде, кез келген ортада оқыту деген мағынада жұмсалып жүргені баршамызға мәлім. Smart білім беру тұжырымдамасы – үлкен көлемдегі әр түрлі білім ресурстарының (аудио, видео, графика) тыңдаушыға қажетінше оңай әрі жылдам, ыңғайлы түрде жеткізілуі. Сонымен қатар Smart білім беру оңай басқарылатын және әрдайым сыртқы білім ресурстарымен толығып отыратын болуы тиіс. Smart education немесе ақылды білім беру – бұл ыңғайлы түрде интерактивті ортада жүзеге асырылған әлемдік деңгейдегі қолжетімді контент арқылы білім беру болып табылады. Smart education түсінігінің негізі ол кең ауқымды, қол жетімді білім ресурстары. Smart education барлық білім беру үдерістерін және осы үдерісте қолданылатын барлық әдістер мен технологияларды түгелдей жаңаруын жүзеге асырады және де ақылды тақта, ақылды экран, кез-келген жерден интернетке қосылу сияқты жаңа технологиялардың туындауына себеп болады. Осы пайда болған жаңа технологиялар контентті жасақтап, жүйелеп, пайдаланушыға жеткізеді. Яғни білім беру үдерісінің кез келген қатысушысы (оқушы немесе мұғалім) интернет желісі арқылы ортақ контентті белсенді пайдалана алады. Бұл өз кезегінде білім беру үдерісінің уақытқа немесе орынға (сынып, аудитория) тәуелділігін жояды. SMART –мақсат бойынша басқарудың белгілі әдісі: S (specific) — мақсаттың нақтылығы (ерекшелігі) М (measurable) — өлшемділік А (achievable) — қолжетімділік (келісімділік) R (relevant) — релеванттылық (сәйкестік) Т (time bound) — уақытша мерзімдер. Smart, технология ретінде танылып дамыды. Біз ең бірінші, мобильді құрылғы мен Smart технологияның ара жігін ашып алайық. Моbile –ағылшын сөзі, қозғалмалы, икемді деген мағынан береді. Мәселен, бұл сөз автомобиль, аэромобиль, мобильді телефон деген сөздерде жиі кездеседі. Сонымен мобиль – адам әрекетін жеделдететін, қандай да бір затқа шапшаң қол жеткізуге мүмкіндік беретін құрылғы, өмірімізді осы 120 мобильдік құрылғыларсыз елестете алмаймыз. Соған байланысты интернет дамыды, сымсыз интернет пайда болды. Смартфонның артықшылығы неде? Ең алдымен, техникалық мүмкіндіктері зор: байланыс құралы, Wi-Fi, мәліметтерді мобильді тасымалдау (GPRS, 3G, 4G) фото/бейне камера, ақпаратты енгізу функциялары, т.т. Мұндай мүмкіндіктерді пайдалану үшін алдымен, бағдарламалық қаматамасыз ету ортасын пайдалану қажет. Мәселен, күнделікті өзіміз пайдаланып жүрген Google - smart технологияларды әзірлеуші алпауыт компаниялардың бірі. Google сервисінің ауқымы өте кең, онымен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін бағдарламаларының сапасы өте жоғары. Қазіргі кезде әлемнің түкпір-түкпіріне SMART Technologies компаниялары инновациялық құралдарын ұсынып, жұмыс пен оқытуға деген адамның көзқарасын түбірімен өзгертті. Бұл компанияның жұмыс нәтижесін тапсырыс берушілер: бұлар мұғалімдер, оқушылар және де іскер адамдар SMART құрылғыларының оқытуда жаңа тәсілдер енгізуге, бірлескен жұмыстың жаңа тәсілін ойлап табуға және жаңа идеялар тудыруға мол көмегі тигендігі жөнінде пікірлерімен анықтауда. SMART құрылғыларының ең танымалы 1991 жылы қолданысқа енген интерактивті тақталарды ерекше атап өтуге болады. SMART құрылғылары білім беру жүйесінде де, жоғары білім беру жүйесінде де, бизнес саласында да, әкімшілік пен қарулы күштер саласында да сұранысқа ие. SMART өнімдерін әлемнің 175 елі кең қолдануда. SMART құрылғыларының ең танымалы интерактивті тақталардан басқа, қазіргі кезде интерактивті панельдер, интерактивті орталықтар, үстелдер, интерактивті экрандар, оқушылар үшін жауаптар жүйесі, сымсыз «грифельді» тақталар, күшейткіш аудиожүйелер, документ-камера секілді т.б. бағдарламалық қамтамасыз етуге арналған құрылғыларды ұсынып келеді. Смарт технологияны сабақта қолданудың тиімділігі: Оқушылар үшін тиімді: -Оқытушыға веб-сайттар және басқа да ресурстармен жұмыс жасай отырып, материалды оқушыларға жеткізуді күшейтеді; -Сыныпта талқылау мен араласуға кең мүмкіндік береді; -Көптеген түрлі және динамикалық материалдарды қолдану арқасында оқушы мен оқытушыға сабақты қызықты етіп өткізуге көмектеседі; -Оқытушыға жаңа материалды сынып центрінен түсіндіруге мүмкіндік береді; -Тиімді платформалармен жұмыс жасау деңгейлері артады; Мұғалімдерге тиімділігі: -Мұғалімге кез келген қосымшалардың және веб-ресурстардың үстінде сызбалар жасау мен жазу мүмкіндіктерін береді; -Сабақ материалын беру сапасын арттырып, тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік береді; -Қашықтықтан оқыту платформаларының жұмыс жасау деңгейлерін толық түсінуге ынталанады; -Белсенді әдіс-тәсілдерді пайдалануға ықпал жасайды; -Мұғалімдердің бір-бірімен материалдарымен бөлісуіне мүмкіндік береді. Смарт құрылғылар не үшін қажет? 1.Смарт телефон, планшет сияқты соңғы технологияны қолданып жүрген оқушыларға бұл тақта түсінікті, әрі сабаққа деген қызығушылығын арттырады; 2.Бұл сенсорлы экран тез жұмыс жасаумен қатар, бір уақытта бірнеше оқушының жұмыс жасауына көмектеседі; 3.Технология жаңартылған сайын ол кешендендіріліп, сабаққа керекті материалдар да толықтырыла түседі; 4.Сабақтың центрден есте сақтау қабілетіне үлкен экраннан көрсетілуіне, сол уақытта оқушылар өздері тапсырманы жасап, немесе сол бағытта басқа бір тапсырманы жасай алуларына болады; 5.Сабаққа қажетті құралдарды ресурстар сайтынан алуларына немесе интернетпен жұмыс жасауға болады; 121 6.3D объектілерді түсіндіруге көп көмегі тиеді және қолданады; 7.Егер сабаққа керек материалдар әзір болса, сабақ темпінің де жақсы өтуіне септігі тиеді; 8.Смарт экранда объектілер мен жазбаларды қозғауға, суреттер мен диаграммаларға комментариилер қосуға мүмкіндік береді; 9.Қашықтықтан оқыту платформаларын толық меңгере білуге жағдай туғызады; 10.Тиімді білім платформаларының жақсы тұстарын zoom платформасы аясында көруге ықпал туғызады. Smart құрылғыларды шынайы өмірдегі жағдаяттарда қолдану мүмкіншіліктері: Ең алдымен, техникалық мүмкіндіктері зор: байланыс құралы, Wi-Fi, мәліметтерді мобильді тасымалдау (GPRS, 3G, 4G) фото/бейне камера, ақпаратты енгізу функциялары, т.т. Мұндай мүмкіндіктерді пайдалану үшін алдымен, бағдарламалық қаматамасыз ету ортасын пайдалану қажет. Мәселен, күнделікті өзіміз пайдаланып жүрген Google – smart технологияларды әзірлеуші алпауыт компаниялардың бірі. Google сервисінің ауқымы өте кең, онымен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін бағдарламаларының сапасы өте жоғары. Бұл жалпы жарнама емес, шын мәніндегісі осы. Білім саласында Google сервистері YouTube, Hangouts және Google Docs сервистерін тиімді қолдануға болады. Соңғы жылдары Smart TV технологиясын қолданатын кең функционалды мүмкіндіктерге ие болатын теледидарлар да пайда болуда. Smart TV теледидардың интернетпен тиімді байланыс орнатудың жаңа ортасын құрайды. Басқа сөзбен айтқанда Smart TV интернетке енудің кең мүмкіндігіне ие. Соның арқасында сол теледидар арқылы да әр қолданушы өзіне қажетті материалын үлкен экраннан көре отырып, оны ақпарат тасуышқа сақтай алады, онлайн көре алады, ақпарат алмаса алады. Қазіргі таңда интернет желісіне еркін ену функциясы дамудың перспективалық бағыттарының бірі болып отыр. Үлкен экранды теледидар арқылы бейнені таза айқын көріп қана қоймай, интернет беттерін парақтауға арналған веб-браузерлерді, әлеуметтік желі қосымшаларын, видеоларды көруге мүмкіндік беретін RuTube немесе YouTube сервистерін т.б пайдалануға болады. Сонымен қатар радио клиент қызметін атқаратын vTuner арқылы іздеудің және сорттаудың кең мүмкіндігіне ие болатын радиостанциялардың үлкен тобын пайдалануға болады. Жауапты қосымшалар қоры мен әр түрлі кеңейтілімдер кез келген контентті көруге мүмкіндік береді. Smart TV арқылы интернетті әр қолданушы өз мақсатына тиімді пайдалануға және үлкен көлемді онлайн контентті пайдалану мүмкіндігіне ие бола алады. Қорыта айтқанда, білім сапасын арттыру және нәтижеге бағытталған үлгіге беталуы барысында мұғалімдер мемлекеттік стандартта берілген нәтижелерге жетуде кәсіби шеберлікпен меңгерген зерттеу біліктері мен дағдылары нәтижесінде проблеманы шеше алатын, ақпараттық-коммуникативті мәдениеті жоғары тұлғалық-дамытушылық функцияны атқара алатындай болуы керек. Қазіргі заманда мұғалім осы білім беру ресустарын меңгере отырып, тек кәсіби икемділікті оңтайландыруды қамтамасыз ету ғана емес, оны іске асыру мүмкіндігін үнемі оқып-үйрену және жасай алуы керек.Жаңартылған білім беру мүмкіндіктері осы ақпараттық құралдардың нәтижесінде оң бетбұрыс жасалуда. Сондай-ақ қазіргі білім талабы да соңғы жаңалықтарға жүгіну,жаңадан жаңаны іздеп табу болып табылады. Сонымен қатар 2020 жылдары елімізде болып жатқан тың жаңалықтың негізгі қайнар көзі де осы Smart технологиясының негізінде жүзеге асуда. Қашықтықтан оқыту кезінде оқушы мен мұғалім үшін ең тиімді платформалардың нағыз қайнар көзін осы ақпараттық құрылғылардың көмегі арқылы танылып,онымен нәтижелі жұмыс жасауға белсенділік тудырды. «Сен ешбір жаңа нәрсе меңгермеген және өзіңнің біліміңе ештеңе қоспаған осынау күнді немесе сағатты бақытсыз сана»-деп Коменскийдің айтқандай,өзімізді бақыттымыз 122 деп айтуға лайықты ұстаз болуға әлі талай, көптеген ізгілікті істер атқаруымыз керек деген тұжырымдамыз. ӘДЕБИЕТТЕР: 1.Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында» «Айқын», 2005 жылғы 19 ақпан. 2.Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. 3.Құлқараев А. «E-learning» электронды оқыту жүйесі және оның мүмкіндіктері. Электрондық мектеп. №2 - 2013. 4.Использование интерактивных досок по предметам [Электронный ресурс]. URL:http://www.smartboard.ru/ .view.pl?mid=1131617522 5.АҚ «Білім беруді ақпараттандырудың ұлттық орталығы» (www.nci.kz) БІЛІМ БЕРУДЕ СМАРТ ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІН ҚОЛДАНУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ Қасым А.Х., Жамалова С. А. Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты, Арқалық қаласы e-mail: samal_72_ark@mail.ru Елбасы Н.Ә Назарбаевтың «Қазақстан 2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында: «Бізге оқыту әдістемелерін жаңарту және өмірлік мектеп орталықтарын құра отырып,білім берудің онлайн - жүйелерін белсенді дамыту керек болады.Біз қалайтындардың барлығы үшін қашықтан оқытуды және онлайн режимде оқыту мен қоса,отандық білім беру жүйесіне инновациялық әдістерді, шешімдерді және құралдарды қарқынды енгізуге тиіспіз»[1] - деп атап көрсеткендей, қоғамды ақпараттандыру процесі білімнің мазмұны мен мақсатымен елеулі әсер етіп кәсіби дайындаудың жаңа мақсаттарын міндеттерін туындатып отыр. Қазіргі кезде толғандыратын өзекті мәселелердің ең негізгісі – еліміздің болашағы. Заман ағымына сай көптеген өзгерістер енгізілуде. Соның ішінде әр түрлі электронды технологиялардың дамуы. Білім беру саласындағы педагог кадрлардың біліктілігін арттыру бірнеше талаптардың арқасында жүзеге асырылып келеді. Соның ішінде Smart оқыту мәселесіне көп көңіл бөлінуде. Оқу процесінде белсенді қолданылып жүрген қашықтықтан оқыту мен электрондық оқытудың жетілдірілген түрі, ол смарт оқыту. Сөздің түбіріне 541 келетін болсақ, «smart»сөзі ағылшын тілінен аударғанда «зерек», «ақылды» дегенді білдіреді. Смарт - бұл неологизм, сын есім ретіндегі негізгі мағынасы - парасатты, тапқыр, ақылды, ал зат есім ретінде – ақыл, алғырлық, зеректілік деген мағынаны білдіреді. Смарт оқыту - білім берудің жаңа бағдары, яғни «ақылды» оқыту немесе әлеуметтік желілер арқылы оқыту. SMART құрылғыларының ең танымалы 1991 жылы қолданысқа енген интерактивті тақталарды ерекше атап өтуге болады. SMART құрылғылары білім беру жүйесінде де, бизнес саласында да, әкімшілік пен қарулы күштер саласында да сұранысқа ие. SMART өнімдерін әлемнің 175 елі кең қолдануда. SMART құрылғыларының ең танымалы интерактивті тақталардан басқа, қазіргі кезде интерактивті панельдер, интерактивті орталықтар, үстелдер, интерактивті экрандар, оқушылар үшін жауаптар жүйесі, сымсыз "грифельді" тақталар, күшейткіш аудиожүйелер, документ-камера секілді т.б. бағдарламалық қамтамасыз етуге арналған құрылғыларды ұсынып келеді. Мысалы, біздің елімізде 2011 жылы «Smart Astana» тұжырымдамасын жүзеге асырудың алғашқы адымдары бастау алды. Ол қауіпсіздік пен қызмет көрсетуді дамытудың жаңа сатысы десек болады. Елорда тұрғындарының өмір сүру жағдайын жақсарту, мемлекеттік қызмет түрлерін жаңарту, қалалық желілердің интеграциясын жақсартуды көздеп отыр. Смарт оқытудың тұжырымдамасы: S – өзін - өзі оқытуға бағдарланған M – белсенді танымдық іс-әрекетті негіздейді A – білім беру субъектісіне бейімделген R – білім беру ресурстарына еркінқолжетімділігі бар T – технологиялармен қамтамасыз етіледі. Смарт оқыту - бұл АКТ-ның (ақпараттық–коммуникациялық технология) көмегімен уақытқа, кеңістікке шектелмей, ыңғайлы білім алу мүмкіндігі. Смарт білім – бұл ортақ стандарт, келісім мен технология негізінде ғаламтор желісіндегі бірлескен білім берушілік әрекетті жүзеге асыру мақсатында құрылған оқу мекемелері мен оқытушылық құрамының бірлестігі. Яғни бұл контентті бірлесіп құру және пайдалану, бірлесіп оқыту деген сөз. Контент (ағылшынның content – мазмұн) – ақпараттық ресурс пен веб-сайтты кез келген маңызды ақпаратпен немесе мазмұнмен толықтыру. Контент деп мәтінді, мультимедияны, графиканы атайды. Смарт оқытудың негізгі сипаты: -оқытудың жаңа түрі; - смарт құрылғыларды пайдаланып оқыту; -әлеуметтік желілер арқылы білім алмасу; -жеке тұлғалардың ерекшеліктеріне бейімделген оқыту қызметі. Смарт оқытудың даму бағыттары: -сандық білім ресурстарын әзірлеу; -онлайн сабақтардың белсенділігін арттыру; -смарт контенттерді пайдалану жүйесін құру. 542 Смарт оқытудың құралдары: -сандық онлайн құралдары; -ақпараттық оқыту құралдары; -техникалық оқыту құралдары. Смарт оқытуды енгізу үшін, оқу үдерісінің жоғары дәрежелі технологияландырылуы мен автоматтандырылуы, кез келген жерде жоғары жылдамдығы бар сымсыз ғаламтор мүмкіндігіне арналған барынша мобильділікпен қамтамасыз ету, педагогтар жоғары дәрежелі технологиялық құзыреттілікке ие болуы қажет. Смарт оқыту жүйесін жүзеге асыруда оқу орнындағы білім алушыларға арналған құрылғылар жинағы (компьютерлер, интерактивті тақталар, электрондық оқулықтар, ноутбуктер, планшеттер, смартфондар) техникалық база бола аладыБІЛІМ БЕРУДЕ СМАРТ ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІН ҚОЛДАНУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ Қасым А.Х., Жамалова С. А. Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты, Арқалық қаласы e-mail: samal_72_ark@mail.ru Елбасы Н.Ә Назарбаевтың «Қазақстан 2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында: «Бізге оқыту әдістемелерін жаңарту және өмірлік мектеп орталықтарын құра отырып,білім берудің онлайн - жүйелерін белсенді дамыту керек болады.Біз қалайтындардың барлығы үшін қашықтан оқытуды және онлайн режимде оқыту мен қоса,отандық білім беру жүйесіне инновациялық әдістерді, шешімдерді және құралдарды қарқынды енгізуге тиіспіз»[1] - деп атап көрсеткендей, қоғамды ақпараттандыру процесі білімнің мазмұны мен мақсатымен елеулі әсер етіп кәсіби дайындаудың жаңа мақсаттарын міндеттерін туындатып отыр. Қазіргі кезде толғандыратын өзекті мәселелердің ең негізгісі – еліміздің болашағы. Заман ағымына сай көптеген өзгерістер енгізілуде. Соның ішінде әр түрлі электронды технологиялардың дамуы. Білім беру саласындағы педагог кадрлардың біліктілігін арттыру бірнеше талаптардың арқасында жүзеге асырылып келеді. Соның ішінде Smart оқыту мәселесіне көп көңіл бөлінуде. Оқу процесінде белсенді қолданылып жүрген қашықтықтан оқыту мен электрондық оқытудың жетілдірілген түрі, ол смарт оқыту. Сөздің түбіріне 541 келетін болсақ, «smart»сөзі ағылшын тілінен аударғанда «зерек», «ақылды» дегенді білдіреді. Смарт - бұл неологизм, сын есім ретіндегі негізгі мағынасы - парасатты, тапқыр, ақылды, ал зат есім ретінде – ақыл, алғырлық, зеректілік деген мағынаны білдіреді. Смарт оқыту - білім берудің жаңа бағдары, яғни «ақылды» оқыту немесе әлеуметтік желілер арқылы оқыту. SMART құрылғыларының ең танымалы 1991 жылы қолданысқа енген интерактивті тақталарды ерекше атап өтуге болады. SMART құрылғылары білім беру жүйесінде де, бизнес саласында да, әкімшілік пен қарулы күштер саласында да сұранысқа ие. SMART өнімдерін әлемнің 175 елі кең қолдануда. SMART құрылғыларының ең танымалы интерактивті тақталардан басқа, қазіргі кезде интерактивті панельдер, интерактивті орталықтар, үстелдер, интерактивті экрандар, оқушылар үшін жауаптар жүйесі, сымсыз "грифельді" тақталар, күшейткіш аудиожүйелер, документ-камера секілді т.б. бағдарламалық қамтамасыз етуге арналған құрылғыларды ұсынып келеді. Мысалы, біздің елімізде 2011 жылы «Smart Astana» тұжырымдамасын жүзеге асырудың алғашқы адымдары бастау алды. Ол қауіпсіздік пен қызмет көрсетуді дамытудың жаңа сатысы десек болады. Елорда тұрғындарының өмір сүру жағдайын жақсарту, мемлекеттік қызмет түрлерін жаңарту, қалалық желілердің интеграциясын жақсартуды көздеп отыр. Смарт оқытудың тұжырымдамасы: S – өзін - өзі оқытуға бағдарланған M – белсенді танымдық іс-әрекетті негіздейді A – білім беру субъектісіне бейімделген R – білім беру ресурстарына еркінқолжетімділігі бар T – технологиялармен қамтамасыз етіледі. Смарт оқыту - бұл АКТ-ның (ақпараттық–коммуникациялық технология) көмегімен уақытқа, кеңістікке шектелмей, ыңғайлы білім алу мүмкіндігі. Смарт білім – бұл ортақ стандарт, келісім мен технология негізінде ғаламтор желісіндегі бірлескен білім берушілік әрекетті жүзеге асыру мақсатында құрылған оқу мекемелері мен оқытушылық құрамының бірлестігі. Яғни бұл контентті бірлесіп құру және пайдалану, бірлесіп оқыту деген сөз. Контент (ағылшынның content – мазмұн) – ақпараттық ресурс пен веб-сайтты кез келген маңызды ақпаратпен немесе мазмұнмен толықтыру. Контент деп мәтінді, мультимедияны, графиканы атайды. Смарт оқытудың негізгі сипаты: -оқытудың жаңа түрі; - смарт құрылғыларды пайдаланып оқыту; -әлеуметтік желілер арқылы білім алмасу; -жеке тұлғалардың ерекшеліктеріне бейімделген оқыту қызметі. Смарт оқытудың даму бағыттары: -сандық білім ресурстарын әзірлеу; -онлайн сабақтардың белсенділігін арттыру; -смарт контенттерді пайдалану жүйесін құру. 542 Смарт оқытудың құралдары: -сандық онлайн құралдары; -ақпараттық оқыту құралдары; -техникалық оқыту құралдары. Смарт оқытуды енгізу үшін, оқу үдерісінің жоғары дәрежелі технологияландырылуы мен автоматтандырылуы, кез келген жерде жоғары жылдамдығы бар сымсыз ғаламтор мүмкіндігіне арналған барынша мобильділікпен қамтамасыз ету, педагогтар жоғары дәрежелі технологиялық құзыреттілікке ие болуы қажет. Смарт оқыту жүйесін жүзеге асыруда оқу орнындағы білім алушыларға арналған құрылғылар жинағы (компьютерлер, интерактивті тақталар, электрондық оқулықтар, ноутбуктер, планшеттер, смартфондар) техникалық база бола аладыБІЛІМ БЕРУДЕ СМАРТ ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІН ҚОЛДАНУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ Қасым А.Х., Жамалова С. А. Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты, Арқалық қаласы e-mail: samal_72_ark@mail.ru Елбасы Н.Ә Назарбаевтың «Қазақстан 2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында: «Бізге оқыту әдістемелерін жаңарту және өмірлік мектеп орталықтарын құра отырып,білім берудің онлайн - жүйелерін белсенді дамыту керек болады.Біз қалайтындардың барлығы үшін қашықтан оқытуды және онлайн режимде оқыту мен қоса,отандық білім беру жүйесіне инновациялық әдістерді, шешімдерді және құралдарды қарқынды енгізуге тиіспіз»[1] - деп атап көрсеткендей, қоғамды ақпараттандыру процесі білімнің мазмұны мен мақсатымен елеулі әсер етіп кәсіби дайындаудың жаңа мақсаттарын міндеттерін туындатып отыр. Қазіргі кезде толғандыратын өзекті мәселелердің ең негізгісі – еліміздің болашағы. Заман ағымына сай көптеген өзгерістер енгізілуде. Соның ішінде әр түрлі электронды технологиялардың дамуы. Білім беру саласындағы педагог кадрлардың біліктілігін арттыру бірнеше талаптардың арқасында жүзеге асырылып келеді. Соның ішінде Smart оқыту мәселесіне көп көңіл бөлінуде. Оқу процесінде белсенді қолданылып жүрген қашықтықтан оқыту мен электрондық оқытудың жетілдірілген түрі, ол смарт оқыту. Сөздің түбіріне 541 келетін болсақ, «smart»сөзі ағылшын тілінен аударғанда «зерек», «ақылды» дегенді білдіреді. Смарт - бұл неологизм, сын есім ретіндегі негізгі мағынасы - парасатты, тапқыр, ақылды, ал зат есім ретінде – ақыл, алғырлық, зеректілік деген мағынаны білдіреді. Смарт оқыту - білім берудің жаңа бағдары, яғни «ақылды» оқыту немесе әлеуметтік желілер арқылы оқыту. SMART құрылғыларының ең танымалы 1991 жылы қолданысқа енген интерактивті тақталарды ерекше атап өтуге болады. SMART құрылғылары білім беру жүйесінде де, бизнес саласында да, әкімшілік пен қарулы күштер саласында да сұранысқа ие. SMART өнімдерін әлемнің 175 елі кең қолдануда. SMART құрылғыларының ең танымалы интерактивті тақталардан басқа, қазіргі кезде интерактивті панельдер, интерактивті орталықтар, үстелдер, интерактивті экрандар, оқушылар үшін жауаптар жүйесі, сымсыз "грифельді" тақталар, күшейткіш аудиожүйелер, документ-камера секілді т.б. бағдарламалық қамтамасыз етуге арналған құрылғыларды ұсынып келеді. Мысалы, біздің елімізде 2011 жылы «Smart Astana» тұжырымдамасын жүзеге асырудың алғашқы адымдары бастау алды. Ол қауіпсіздік пен қызмет көрсетуді дамытудың жаңа сатысы десек болады. Елорда тұрғындарының өмір сүру жағдайын жақсарту, мемлекеттік қызмет түрлерін жаңарту, қалалық желілердің интеграциясын жақсартуды көздеп отыр. Смарт оқытудың тұжырымдамасы: S – өзін - өзі оқытуға бағдарланған M – белсенді танымдық іс-әрекетті негіздейді A – білім беру субъектісіне бейімделген R – білім беру ресурстарына еркінқолжетімділігі бар T – технологиялармен қамтамасыз етіледі. Смарт оқыту - бұл АКТ-ның (ақпараттық–коммуникациялық технология) көмегімен уақытқа, кеңістікке шектелмей, ыңғайлы білім алу мүмкіндігі. Смарт білім – бұл ортақ стандарт, келісім мен технология негізінде ғаламтор желісіндегі бірлескен білім берушілік әрекетті жүзеге асыру мақсатында құрылған оқу мекемелері мен оқытушылық құрамының бірлестігі. Яғни бұл контентті бірлесіп құру және пайдалану, бірлесіп оқыту деген сөз. Контент (ағылшынның content – мазмұн) – ақпараттық ресурс пен веб-сайтты кез келген маңызды ақпаратпен немесе мазмұнмен толықтыру. Контент деп мәтінді, мультимедияны, графиканы атайды. Смарт оқытудың негізгі сипаты: -оқытудың жаңа түрі; - смарт құрылғыларды пайдаланып оқыту; -әлеуметтік желілер арқылы білім алмасу; -жеке тұлғалардың ерекшеліктеріне бейімделген оқыту қызметі. Смарт оқытудың даму бағыттары: -сандық білім ресурстарын әзірлеу; -онлайн сабақтардың белсенділігін арттыру; -смарт контенттерді пайдалану жүйесін құру. 542 Смарт оқытудың құралдары: -сандық онлайн құралдары; -ақпараттық оқыту құралдары; -техникалық оқыту құралдары. Смарт оқытуды енгізу үшін, оқу үдерісінің жоғары дәрежелі технологияландырылуы мен автоматтандырылуы, кез келген жерде жоғары жылдамдығы бар сымсыз ғаламтор мүмкіндігіне арналған барынша мобильділікпен қамтамасыз ету, педагогтар жоғары дәрежелі технологиялық құзыреттілікке ие болуы қажет. Смарт оқыту жүйесін жүзеге асыруда оқу орнындағы білім алушыларға арналған құрылғылар жинағы (компьютерлер, интерактивті тақталар, электрондық оқулықтар, ноутбуктер, планшеттер, смартфондар) техникалық база бола алады. http://www.virtulab.net/ Физика: коллекция опытов. http: //experiment. edu. Ru • Современная физика в задачах. http: // www. nsu. ru/ materials/ssl/text/metodics/ivanov.html • Лабораторные работы по физике. http: //phdep. Ifmo.ru/labor/common/ • Открытая физика http: //www.scph. mipt.ru/ • Сборник материалов по физике и астрономии http: //astronom-htl.narod.ru • Бесплатные обучающие программы по физике.http: //www.history.ru/freeph. Htm • Открытыйколледж: Физика http: //www. college. ru/physics/index. Php • Анимация физических процессовhttp: // physics.nad. ru/ • Кабинет физики http: //www.edu.delfa.net/ «БАЖ» КАРТАСЫ «БЕЛГІЛІ», «АРНАЙЫ», «ЖАҢА» Мақсаты: оқылатын тақырыптың оқыту сапасының нормативті көрсеткішне жету. Кірісте ақпаратты реттеу білігін қалыптастыру. Ақпараттық құзыреттілігін дамыту. Оқушылар үшін - индукция және дедукция, зейін, қабылдау, жадыны жаттықтыру және толығымен ойлау түрлерін түйінді қалыптастыру. Дұрыс жазу шапшаңдығы мен техникасын дамыту. Міндеті: Карта регламентін орындау. ұяшықтарды дұрыс толтыра отырып, кілтті сөздер арқылы ақпараттың белгілі көлемін арттыру. Жоспарланған 113 нәтиде: Алға қойылған мақсатқа жету. Оқу үрдісіне деген жоғарғы мотивация. Кестені толтыру әдістемесі: кесте үш бағанды бөлікке бөлінеді: белгілі, арнайы, жаңа. 1. Әр баған лекциялық материалдың берілген шегіне байланысты толтырылады. Арнайы мағынасына қарай, белгілі пәннің тілін көрсететін арнайы - сөздер бөлек жазылып көрсетіледі. Мысалы, тарих: эпохалар, күндер, сандар, тарихи тұлғалар, тарихи терминдер. «Белгілі» бағанына оқушыға таныс тірек сөздер жазылады, ал «Жаңа» бағанына – белгісіз. Оқушыларға конспектілеу рухсат етілмейді. Кестенің үш бағанын толтыру, мұғалімнің сабаққа дейін әр бағанға жеке таңдалып нақтыланған түсінікке негізделінген болуы тиіс. «Белгілі, арнайы, жаңа» кестесі Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен XXI ғасыр – ақпараттандыру ғасыры болғандықтан, сонымен қатар «Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап 218 көрсеткендей жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы өте зор екендігі баршамызға аян. Сондықтан осы жұмысымызда сабақ үрдісіне инновация енгізу жолындағы бір көрініс ретінде, ақпараттық технологияны пайдаланудың дәлелі бола алатын SPARK құрылғысын пайдаланудың тиімділігі мен артықшылықтары туралы жазуды жөн көрдік. Физика пәнінің әдістемесінде эксперименттік тапсырмаларды орындауға көбірек көңіл бөлінеді, себебі мұндай практикалық тапсырмалар графикалық әдістің пайдалануымен бірге пәннің негіздерін терең меңгерудің басты шарты болып саналады. Кез келген жастағы оқушылар үшін графиктік әдіс, әсіресе, физиканы оқытуда қажетті әрі қол жетімді. Физикалық құбылыстар заңдылықтарының тұжырымдамаларында физикалық шамалардың сандық мәндері бар тәуелділіктерді аналитикалық не графиктік түрде көрсетуге болады. Функционалдық тәуелділіктің графиктер түрінде кескінделуі оқушылардың бойында логикалық ойлау қабілеттерін дамытуда және физика курсының негізі болып саналатын физикалық құбылыстар мен заңдылықтардың тұжырымдамалар туралы түсінікті қалыптастыруда өте үлкен көмек көресетіді. Қазіргі ғылым мен техникада графиктерді кеңінен қолданады, себебі бұл әдіс шамалар арасындағы функционалдық тәуелділікті анықтауға көмектеседі. График – техниканың халықаралық тілі, сондықтан бұл әдіс политехникалық оқуда аса маңызды рөл атқарады. Графиктік сауаттылық, яғни графиктерді қолдану, оларды оқу және түсіну дағдыларының дамуы SPARK мүмкіндіктерінің пайдалануымен жүзеге асады. Сабақта SPARK құрылғысын қолдану арқылы оқушылардың бойында зерттеушілік және шығармашылық қабілеттердің, сонымен бірге Блум таксономиясының жоғары деңгейдегі, яғни талдау, жинақтау мен бағалау сияқты дағдылардың дамуын қамтамасыз етеді. Бұл құрылғының көмегімен орындалатын эксперименттік тапсырмалар физикалық құбылыстардың заңдар мен заңдылықтарын графиктік әдістер арқылы терең түсінуге, өз бетінше дұрыс қорытынды жасауға ықпал етеді. SPARK – қазіргі білім беру жүйесіндегі қажетті құрылғы. Ол физика сабақтарында өткізілетін эксперименттік, зертханалық жұмыстарды өткізу кезінде таптырмайтын құрал болып келеді. Бұл құрылғы бірқатар датчиктердің қосылуымен, мысалы, температура, қозғалыс, қысым, амперметр және вольтметр датчиктері, білім алушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыруға, теориялық білімдерін практикамен ұштастыруға, алған білімдерін күнделікті өмірде пайдалануға көмектеседі. Датчиктермен бірге қосылатын SPARK құрылғысының артықшылығын «Тұрақты ток» бөлімінің Ом заңын, «Сақталу заңдары» бөлімінің импульстің сақталу заңын, «Жылу физикасы» бөлімінің Бойль-Мариотт заңын, «Механика» бөлімінің қозғалыс түрлерін, соның ішінде маятниктердің тербелістерін сипаттайтын физикалық шамалар арасындағы тәуелділікті анықтауда байқауға болады. Оқушылар жұптық немесе топтық жұмыс жасау кезінде осы құрылғыда алынатын бірқалыпты қозғалыс графигінен жолдың уақытқа тәуелділігі тура, ал ток күшінің кедергіге тәуелділігі графигінен бұл шамалар бір-біріне кері пропорционал екіндігі туралы қорытынды жасай алады. Жоғарыда аталған заңдардың ішінде Ом заңын түсіндіруде SPARK құрылғысын қолдану өте тиімді, яғни заңдылықты көрнекі түрде демонстациялауға болады. Оқушылар техника қауіпсіздік ережелерін сақтай отырып, электр тізбегін жинайды. Құрылғының өзінде ток күші мен кернеуден тұратын 2-суретте көрсетілгендей кесте құрып, физикалық шамаларға сәйкес мәндерін алады. Алынған нәтижелерге сәйкес графикті тұрғызып болған соң, оқушылардың өздері физикалық шамалар арасындағы тәуелділікті тұжырымдайды, бұл олардың бойында талдау жасау дағдысының қалыптасуына септігін тигізеді. График физикалық үрдістің немесе физикалық шамалардың көрнекі түрде өзгеру және өту сипаттамасын көрсетеді. Графиктік әдіс арқылы оқушылар балқу және қатаю 219 үрдістерін, кернеудің өзгеруімен ток күшінің шамасының өзгеруін жақсырақ түсінуге мүмкіндік алады. SPARK-тың көмегімен орындалатын эксперименттік тапсырмалар арқылы физиканың басқа да пәндермен байланысын көрсетуге болады. Бірнеше пәндердің интеграциясын, мысалы, жетінші сыныптарда «Сұйықтар мен газдардағы қысым» тақырыбын түсіндіруде жүзеге асырылады. Шағын эксперименттік тапсырмада оқушылар физика, биология мен математикада алған білімдерін қолданады, қарапайым графиктерді алу барысында қысымның адамға әсерін, қысымның басқа да физикалық шамалар арасындағы тәуелділігін көрсетуде тиімді. Алынған график бойынша оқушылар температураның төмендеуімен қысымның да азайғанын көріп (4-сурет), өз ойларын еркін және ашық айта алады. Сабақта оқушылардың белсенділігі және пәнге деген қызығушылығы да артады. Физика пәнін оқыту барысында графиктік тапсырмаларды тек сабақта ғана емес, шығармашылық үй жұмысы ретінде ұсынылады. Мысалы, жетінші сынып оқушылары үшін атмосфералық қысымға байланысты графикті, апта бойы үйдегі жұмсалынған электр энергиясының графигі, үйдегі ауа температурасының өзгеру графигін тұрғызу сияқты тапсырмаларды беруге болады. Мұндай тапсырмаларды орындау барысында оқушылардың зейіні және логикалық ойлауы ғана емес, графиктерді тұрғызу кезіндегі ұқыптылық пен визуалды есте сақтау дағдылары да дами түседі. Техниканың тілін меңгеру инновациялық технологиялардың қолдануымен бірге ғана жүзеге асырылатыны қазіргі кезде барлық жаратылыстану бағытындағы пән мұғалімдеріне аян, сондықтан бұл мақсатта SPARK құрылғысы мен датчиктерді пайдаланудың орны ерекше. Осындай заманауи технологиялардың көмегімен оқушы бойында жаңа дағдыларды, соның ішінде сыни ойлау дағдыларын қалыптастыра аламыз. Сыни тұрғыдан ойлайтын оқушыны тәрбиелеу үшін мұғалімнің өзі де осындай қасиеттерге ие болу қажет. Осы тұста, мұғалімдерге арналған көптеген біліктілікті арттыру курстарының ішінде Алматы қаласында шетел мұғалімдерінің ұймдастыруымен өткізілген «Физика, биология және химия сабақтарында SPARK құрылғысының мүмкіндіктері» атты курстың біз үшін маңызы мен пайдасы көп болғандығын атап кеткен жөн. Осы курс нәтижесінде, осыған дейін белгісіз болған SPARK құрылғысын қалай пайдалану керектігін, сабақта пәндердің интеграциясын қалай іске асыру керектігін меңгеріп, білімімізді толықтырып келдік. Бүгінгі таңда құрылғының сабақтағы артықшылықтары туралы өз тәжірибемізбен бөлісу бойынша жалпы орта білім беру мекемелерінде семинар-практикумдар өткізіліп жүр. Мұғалімдер оқушының рөлін атқара отырып, практикада құрылғымен жұмыс жасау барысында оның сабақтағы оң әсерлері туралы пікірлер қалдыруда. Қорытындылай келе, жоғарыда көрсетілген оқу құралын физика сабақтарының тиімділігін арттыру мақсатында қолданудың пайдасы жоғары екендігін айтуға болады. Сабаққа енгізілген ақпараттық технологиялардың бір бөлігі ретінде алынып отырған құрылғыны пайдалану арқасында жан-жақты дамыған, шығармашылықпен ойлай алатын, өз жұмысына талдау жасап, қорытындылай алатын шәкірт тәрбиелеуге болады. Сондықтан, ақпараттық технологияны қолданудың тиімді жақтарын зерттей отырып, үздіксіз жүйелі жұмыс жасау – білім субъектілерін дамытуда үлкен нәтижелерге жеткізеді деп айта аламыз. Болашақта оқу үрдісіне еніп жатқан жоғары технологияларды меңгеру бүгінгі күннің мақсаты болмақ, сондықтан сол инновациялардың арқасында өмір ағымынан артта қалмайтын, бәсекеге қабілетті ұрпақ тәрбиелеу біздің парызымыз. Н.Ә.Назарбаев «Еліміздің ертеңі бүгінгі ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздың қолында»,-деп бекер айтпаса керек. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан халқына жолдауы. - Астана. Ақорда. 2018. 220 2. ҚР педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курстарының бағдарламасы. Мұғалімге арналған нұсқаулық., НЗМ ДББҰ, 2012.-61 б. жүктеу/скачать 40.54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|