Студенттерге арналған пәннің бағдарламасы
жүктеу/скачать 2.68 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ Ауылшаруашылық жануарлар физиологиясы пәні бойынша
- Ауылшаруашылық жануарлар физиологиясы пәні бойынша
- СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
- Ағымдағы үлгерімді бақылау іс - шараларының күнтізбелік кестесі
Жұмыс бағдарламасы  Ф СО ПГУ 7.18.2/06
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультеті ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫАуылшаруашылық жануарлар физиологиясы пәні бойынша5В080200 Малшаруашылығы өнімдерің өндіру технологиясы мамандығы бойынша студенттеріне арналған Павлодар
БЕКІТЕМІН ХТжЖФ деканы ________ Ахметов Қ.Қ. “___ ” ________2011 ж. Құрастырған: б.ғ.д. Жумадина Ш.М.. _______________ Биология және экология кафедрасы
5В080200 Малшаруашылығы өнімдерің өндіру технологиясы мамандығы бойынша студенттеріне арналғанСТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫБағдарлама “__” __. 20__ ж. бекітілген жұмыс бағдарламсы негізінде әзірленді. Кафедра отырысында ұсынылған 200__ж. «___» ____ № __ хаттама Кафедра меңгерушісі ________________________ б.ғ.д. Исимбеков Ж.М. Биология-химия факультетінің оқу әдістемелік кеңесімен мақұлданған 200__ж. «___» ____ № __ хаттама ОӘК төрайымы ________________________ Бүркітбаева Ұ.Д. Оқытушы туралы мәлімет: Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультеті Биология және экология кафедрасы Биол.ғыл.док. Жумадина Шопан Молдажановна, дәрістік, тәжірибиелік және зертханалық сабақтар Қабылдау сағаттары: сәрсенбі 10.00 – 15.00, А – 336 А
Пән туралы мәлімет:Пән 3 семестерде оқытылады, ұзақтылығы 15 апта. Пәннің жалпы сағат көлемі 135 сағат, оның ішінде дәрістік – 15, тәжірибелік – 15, зертханалық – 15, СӨЖ – 75, сағат берілген. Бақылау түрі – емтихан. Перереквизиттері: мамандыққа кіріспе, зоология, биохимия, экология сияқты пәндердің жетістіктерін қамтитын ғылым болып табылады. Пәннің мақсаты мен міндеттері және оның оқу процесіндегі орны Физиология cay организмнің тіршілік процестерін, олардың мәнін, мағынасын, қоршаған орта жағдайларына, малды күтіп-бағу технологиясына байланысты өзгеру зандылыктарын зерттейді. Малдәрігері мен мал шаруашылығы мамандарын баулып, калыптастыруда физиология маңызды рөл аткарады. Физиологиялық процестердің негізінде жататын зандылыктарды терең білу нөтижесінде малдың онімділігін кажетті бағытта арттыруға, малдәрігерлік және биотехнологиялық шараларды өткізудің тиімді мерзімдерін белгілеуге болады. Физиологиялық щюцестердің зандылықгарын пайдалана отырып, адам организм қызметін мол өнім беруді камтамасыз ететін багытта өзгерткен, үй жануарларында өзіне тиімді касиеттерді дамытқан. Мысалы, сиырда сүггілік, жылқыларда-жылдамдьгқ пен төзімділік, малдың жеке тұқымдарында ауруларға карсы түратын кабілет т.с.с. Тіршіліктік маңызы зор процестерді зерттеуде физиология өзі тығыз байланысты анатомия, гистология, биохимия, биофизика мен биокибернетика сияқты пөндерге сүйенеді. Физиология пәнінің мағлұматтары зоотехния мамандығының салалық мал шаруашылыгы, қолдан ұрықгандыру, мал азыктандыру, биотехнология, селекция жене мал өсіру т.б. пәңдерін меңгеру үшін кажет. Пәннің негізгі мақсаты студенттерді әртұрлі кұрылымдық деңгейдегі тіршілік процестерінің (зат алмасу, тыныс алу, қоректену т.б.) зандылыктары жөне жеке мүшелер қызметінің маңызымен таныстыру; организм мен сыртқы орта араларындағы озара өсерлердің механизмімен таныстыру; болашақ мамандықгы игеруге қажет білім жинактауға мүмкіндік беру. Физиологияны оқыған студенттерде диалектикалық-материалистік көзкарас калыптасады. Жануарлар физиологиясы курсын тамамдаған студештер физиология қолданатын әдістерді, физиологиялық процестердің зандьшьіктарын, жеке мүшелер мен жуйелер функциясын, физиологиялық процестерді реттеу тетіктерін, жануарлар организмінің калыпты физиологиялық көрсеткіштерін білуі керек. ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ 1 Несіпбаев Т. Жануарлар физиологиясы. Оқулық, 1-том. Алматы, "Қайнар", 1995 ж., ІІ-том, Алматы, "Кайнар", 1996 ж.
5 Георгиевский В.И. Физиология с/х животных. Учебник. Москва, ВО "Агропромиздат", 1990 6 Голиков Н.А., Базанова Н.У. т.б. Физиология с/х животных. Учебник. Москва, ВО "Агропромиздат" 1991.
Пәннің тақырыптық Ф СО ПГУ 7.18.2/07 жоспары
Зертханалық сабақтардың мазмұны Тақырып 1 Қан жүйесі. Гематокрит керсеткіштері. Қан үйығының ретракциялануы. Физиологиялық лейкоцитоз. Тақырып 2 Қанайналым жүйесі Адреналин мен ацетилхолиннің кан қысымына өсерін керсету. Адреналин мен ацетилхолиннің оқшаулған журек жүмысына өсері. Жүрек қақпақшаларының қызметі. Қан тамырларымен канның ағуын бейнелейтін моделдер. Тақырып 3 Тыныс алу Дөндерс аппаратында немесе өкпе моділінде оқшаулаган екпенің жүмысын зерттеу. Әр түлік малдың тьшысын жазу (пневмография). "Кан", "Кан айналым", "Тыныс алу" физиологиясынан кинофрагменттер керсету. Тақырып 4 Аc қорыту Ac қорыту. Көбекті (фистулалы) малдардан (ит, қой, бұзау) сілекейдің бөлінуін бақылау. Басов тәсілімен көбек қою. Ит карнының қимылын тіркеу. Румиография. Ac қорыту жүйесінің экскрециялау қызметі. Кинофрагменттер: "Мембраналық ас қорыту". "Күйіс малдарының ас қорыту ерекшеліктері". Тақырып 5 Зат пен қуат алмасуы Зат алмасу. Кдпкъгр комегімен малдарда газ алмасу карқынын анықгау. Эксперимент түрінде А, В, С, Д авитаминозы тудырылған жануарларды көрсету (авитаминоз А-тышкан), (В- тауык), (С- су тышқаны), (Д- жас егеу құйрык). Кинофрагмент: "Куат пен зат алмасу", "Кұйіс малдарының қоректеігу физиологиясы". Тақырып 6 Бөлу процестері Бөлу. Куықга немесе несеп жолдарында түгігі бар итте зөрдің бөлінуін бақылау. Малдардың терлеуін бакьиіау. Кинофрагмент: "Болу процестері". Тақырып 7 Іпш секреция Ішкі секреция. Калканша безді алып тастаған малдарды көрсету. Калканша безінің препараттарымен итбалыктың метаморфозын шапшандату. Жыныс гормондарының кұстардың қосалқы жыныс белгілеріне әсерін көрсету. Кинофрагмент: "Ішкі секреция бездері". Тақырып 8 Көбею (үрпақтану) физиологиясы Көбею жөне сүттену. Окситоциннің мал жатырьшың жиырылуына әсерін бақылау. Желіннен сүттің жеке фракцияларын алу. Окситоцинді немесе питутринді егіп, калдық сугті шыгару. Тақырып 9 Сүттену (лактация) физиологиясы Сүг белу рефлексін бақылау. Кинифильм: "Кобею", "Сүттену", "Үрыктану процесі". Тақырып 10 Орталықжүйке (нерв) жүйесшщ физиологиясы Орталық нерв жуйесініңфизиологиясы. Жұлын рефлекстерін корсету. Рефлекстердің сегменттік сипатын бақылау. Дорсальды және вентральды жұлын түбірі киылған бақаларды корсету. Жүлынды сыңар жақгы тіліп, кесудің әсерін көрсету (Белла-Мажанди тәжірбиесі). Мишығы алынган ит пен көгершінді корсету. Кинофильм: "Вегетативтік нерв жүйесі", "ОНЖ физиологиясы"
Жоғары дәрежелі жүйкелік кьізмет. Анализаторлар. Үлкен ми жарты шарларын тітіркендіру. Үлкен ми жарты шарлары жартылай сылынған хайуанаттарды корсету. Электроэнцефалография. Студенттерді шартты рефлексті зерттеуге арналган үнсіздік камерасымен таныстыру. Шартты рефлекстер (ас қорыту, қорғаныстық) кальштаскан лабораториялық жануарларды көрсету. Малдың көру, есту және тері анализаторларын зерттеу. Кинофильм : "Үлкен ми жарты шарларының физиологиясы". Әдебиет: [1-8] Тәжірибелік сабақтардың мазмұны Тақырып 1 Кіріспе Организм жайлы жалпы түсінік. Организмнің негізгі қызметтері. Организм өзін-өзі реттейтін жүйе. Гомеостаз. Организмнің қоршаған ортамен бірлестігі. Зат алмасу - тірі материяның пайда болуы мен дамуының, тіршіліктің негізі. Физиологиялық процестердің нервті және гуморальды реттелу принциптері. Тақырып 2 Қан жүйесі. Қанньщ ұюы. Кан табақшалары, олардың құрылысы және канды ұйытудағы рөлі. Кан ұюының механизмі, кезендері мен сатылары. Қанды ұйышайтын жүйе. Кан топтары туралы ілім. Мал қаньшьщ топтық жүйелері. Кан торшаларының түзілуіжәне оньщ реттелуі. Тақырып 3 Қанайналым жүйесі. Лимфа және лимфа айналымы.. Үлпа сүйығы жөне лимфа, олардың қурамы мен маңызы. Лимфа түйіндерінің қызметі. Организмде кан, лимфа және ұлпалық сүйық арасындағы затгардың алмасуы. Лимфа айналымы. Организмнің әртүрлі жағдайындағы (дене жүмысы, буаздық, сүттену) кан мен лимфа айналым ерекшеліктері. Тақырып 4 Тыныс алу. Атмосфералық кысым жоғарылаған және төмендеген жагдайда тыныстың өзгеруі. Құстардың тыныс алу ерекшеліктері. Жануарлар дауысн. Тақырып 5 Аc қорыту. Ac қорыту ағзаларының азық түрі мен оның қүрамыңдағы қореклік заттардың табиғатына функционаддық және морфологиялық тұрғыдан бейімделуі. Ac қорыту жолыньщ экскрециялау қызметі. Нөжіс шығару. Үй күстарының ас қорыту ерекшеліктері. Тақырып 6 Зат пен қуат алмасуы. Жылуды физикалық жолмен реттеу. Организмнен жылудың шығарылу жолдары: радиация, жылуды өткізу, конвекция, жылудың дене беткейінен және тыныс жолдарынан булануы. Жылу шығарудың қоршаған орта температурасы мен ылғалдылығына тәуелділігі. Терінің жылу бөлудегі рөлі. Жылудың дене жұмысы кезіңдегі ретгелуі. Дене температурасын реттеудің нервтік және гуморальдық механизмі. Тақырып 7 Бөлу процестері. Жыл мезгіліне байланысты теріде байкалатын өзгерістер. Түлеу физиологиясы. Ac қорыту жолы мен өкпенің экскрециялау қызметі. Тақырып 8 Іпш секреция. Мал шаруашылығында гормондарды қолданудың физиологиялық негіздері. Тақырып 9 Көбею (үрпақтану) физиологиясы. Үй кустарының көбею ерекшеліктері. Жұмыртқаның пайда болу процесінің реттелуі. Жүмырткэлағыштыққа эсер ететін факторлар. Тақырып 10 Сүттену (лактация) физиологиясы. Малды машинамен сауудың физиологиялық негізі. Түмса сиырды бүзауларға жөне саууға дайындаудыц физиологиялық негізі. Тақырып 11 Бұлшық ет пен жүйке физиологиясы. Жүйке физиологиясы. Жүйке талшыктарының функционалдық маңызы. Афференттік және эфференттік жүйке талшықгары және олардың функционалдық сипаттамасы. Қозуды өткізу зандары. Қозудың нерв - бүлшық ет синапсы арқылы өтуі. Медиаторлардың рөлі. Тақырып 12 Орталықжүйке (нерв) жүйесшщ физиологиясы. Мидың лимбикалық жүйесі. Лимбикалық жүйенің қүрылысы мен қызметі. Лимбикалық жүйе құрылымдарын тітіркендіру мен бүлдірудің нэтижесі. Лимбикалық жұйенің гомеостазды реттеуге, ішкі мүшелердің қызметін реттеуге, организм реакцияларының тұтастығын калыптастыруға қатысуы. Тақырып 13 Жүйке жүйесінщ вегетативтік бөлімшщ физиологиясы. Жүйке жүйесінің вегетативтік бөлімінің организм әрекетіндегі манызы. Вегетативтік жүйкелердің орталық нерв жүйесімен байланысы. Вегетативтік жүйкелер бөлімдерініц кызметіндегі синергизм мен салыстырмалы антогонизм. Вегетативтік жүйке жұйесінің рефлекстері. Вегетативтік жүйкелердің нәрлендіру қызметі. Тақырып 14 Жоғары дәрежелі жүйкелік қызмет және жануарлар этологиясы. Жануарлардың стреске (булығуға) төзімділігі. Стрестің мал өнімділігіне өсері. Стрестің алдын алу. Тақырып 15 Анализаторлар (талдағыштар). Ішкі ортаның тұрактылыгын сақгауда және вегетативтік қызметтердің өздігінен реттелуіндегі интерорецепторлардың релі. Талдағыштардың өзара функционалдық байланысы. Әдебиет: [1-8] СОӨЖ мазмұны
Әдебиет: [1-8] Студенттердің өзіндік жұмыс мазмұны
Мамандықтын оқу жоспарының көшірмесі
Ауылшаруашылық жануарлар физиологиясы пәні бойынша5В080200 Малшаруашылығы өнімдерің өндіру технологиясы мамандығы бойынша студенттеріне арналған
Ағымдағы үлгерімді бақылау іс - шараларының күнтізбелік кестесі
Шартты белгілер: ҮТ 1 – үй тапсырмасы № 1, Қ – сабаққа қатысу, КТ – конспекті тексеру, Б – баяндама, ЗД – зертханалық сабаққа дайындық, АБ – аралық бақылау Бақылау түрлеріне сәйкес мөлшер үлесі
Курстың саясатыСтуденттер сабақты босатпай, мұқият әрбір сабаққа дайындалып, бағдарлама бойынша барлық тәжірибелік және зертханалық тапсырмалар мен өзіндік жұмыс жоспарын дер кезінде орындап, мұғалімнің берген тапсырмаларын тиянақты, сапалы жасап, оқу бағдарламасына сәйкес көрсетілген барлық бақылау түрлерін толық тапсыру қажет. Сабақ босатқан, үлгерімі нашар студенттер өз тәртібіне жауапты болулары қажет. Себебсіз сабақ босатқандары үшін, студент қатаң тәртіпке шақырылады да, олардың бағалау рейтингтеріне зардабы тиеді. Олардың оқу көрсеткіштерінің балдары қысқартылады: - дәріс, тәжрибелік және зертханалық сабақттарды босатқаны үшін – 1,0 балл (1 сабаққа) кесіледі. - әрбір босатылған және соңынан тапсырылмаған тәжрибелік және зертханалық сабақ үшін 1,5 балл, ал студент келесі сабаққа дейін босатқан сабағын дайындалып, тапсырса, рейтинг бойынша қарастырылған баллдан 1 балл төмендейді. Семестрде 2 аралық бақылау қарастырылған. Тест әдісімен бақылау бағдарлама бойынша пәннің бір бөлігін өткеннен соң жүргізіледі және әр бөлік 20 сұрақтан құралады. Қорытынды бақылау – емтихан, тест арқылы жүргізіледі. Көрсетілген талаптар тек қана студенттердің алған білімінің сапасын жоғарлатуға бағытталған. Курстың саясатына сәйкес студенттердің оқуға деген ынтасы мен қатнасы университет тәртібімен саясатына сәйкес болу керек. Соңғы қорытынды баға төмендегідей негіздер бойынша қойылады:
Білімді бағалау баллдық-реитингті жүйемен жүргізіледі, күнтізбелік шаралар бойынша студент өз бағасын өзі шығарып алады. Өзіңе керекті балл жинау үшін тәжрибелік және зертханалық сабақтарға белсенді қатысу. Егер осы айтылған жағдайлар жасалмаса студен семестрдың соңында, өткен тақырыптардың барлығын айтуғы тиіс, сонда ғана барып сынаққа жіберіледі. Семестр бойы білімді бақалау жүргізіледі. жүктеу/скачать 2.68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||