Тақырып 3. Отандық және шетелдік ғылыми мәліметтердің базасы
Кез-келген ғалым үшін оның еңбегін бүкіл әлем көруі және оның зерттеулерімен басқа адамдардың таныс болуы өте маңызды. Заманауи технология ғасырында ғылыми зерттеулеріңізді әріптестермен және ғылымға қызығушылық танытушылармен бөлісудің көптеген жолдары бар. Суретші үшін – суретінің көрмесі сияқты, жазушы үшін – кітабының шығуы сияқты ғалымның ғылыми еңбегінің жарыққа шығуы автор үшін үлкен жетістік болып табылады.
Ғылыми басылымның болуы біздің заманымызда ғалым үшін де, өзі қызмет ететін университет үшін де өте беделді.
Бүгінгі таңда ғылымды және ғылыми қызметті танымал ету, сонымен қатар авторды плагиаттан қорғау үшін өз жұмысыңызды жариялаудың дәлелденген жолы - жұмысыңызды ғылымиметриялық мәліметтер базасына енгізілген журналда жариялау болып табылады.
Ғылыми мәліметтер базасы - бұл әртүрлі басылымдардың дәйексөздерін қадағалауға арналған құралдарды қамтитын библиографиялық және дерексіз ақпарат көздері. Сонымен қатар, ғылымиметриялық мәліметтер базасы – бұл кез келген тақырып бойынша зерттеушілердің ғылыми жұмыстарының жинағы, олардан қызықты материалдарды оңай табуға болатын база. Ақпаратты іздеу және талдау үшін кең мүмкіндіктері бар ғылыми электронды мәліметтер базасы және библиографиялық дәйексөз базалары бар. Түпнұсқа ғылыми мақалаларды табу, зерттеу, сілтеме жасау және жариялау ғылыми жұмыстың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Сондай-ақ, іздеу жүйесі өте ыңғайлы, ондағы іздеу нәтижелеріне сүйене отырып, сіз соңғы статистиканы жасауға болады.
Танымал қолданыстағы ғылыми-метриялық деректер базаларының шағын тізімімен таныстыра отырып, олардың негізгі артықшылықтарына тоқталып кетейік.
ScienceDirect – Elsevier баспагері ұсынатын мақалалардың электрондық қоймасы. Мұнда библиографиялық ақпаратпен ғылым, техника және медицина саласындағы толық мәтінді мақалалар бар. Мәліметтер базасы іздеуді, шолуды, жаңалықтарды алуды және қызықты мақалаларды табуды жеңілдету үшін мүмкіндіктердің кең ауқымын ұсынады. Мәліметтер базасында 24-тен астам зерттеу саласын қамтитын 3800-ден астам сапалы ғылыми журналдар мен 35000 кітап бар.
SciVal – 220 елдегі шамамен 7500 мекеменің, институттар, университеттер, компаниялар және т.б. ғылыми көрсеткіштерін салыстыруға арналған шешім. SciVal институттарды, авторларды, зерттеушілер топтарын, елдерді және басылымдар жинақтарын әртүрлі әсер ету факторлары, жарияланымдар саны, қаралулар мен түйінді сөздер, сондай-ақ жарияланған патенттер бойынша әртүрлі библиографиялық деректер бойынша салыстыру мен талдауды ұсынады. Мұндай шешім жеке немесе ұйымдық өнімділікті бағалауға және оны басқалармен салыстыруға ғана емес, сонымен қатар әлеуетті ынтымақтастық серіктестерін және қазіргі зерттеу бағыттарын іздеуге мүмкіндік береді.
Scopus – бұл атау әрбір ғалымға таныс десек болады. Шынында да, бұл керемет танымал деректер базасы және ең үлкендердің бірі болып саналады. 28 000-ға жуық журналдар кіреді, Журналдардан, кітаптардан және конференция тезистерінен - рецензияланған ғылыми әдебиеттерден үзінділер қамтылған ең үлкен жаһандық библиографиялық мәліметтер базасы. Мәліметтер базасы белгілі бір сапа критерийлеріне сәйкес келетін жарияланымдарды қамтиды. Және де қызықты мақалалар туралы ақпаратты іздеу, талдау, визуализациялау және сақтау, сондай-ақ жаңалықтарды уақтылы хабардар ету құралдарын ұсынады. Мұндай мәліметтер базасы кез-келген зерттеу саласында ғылымда болып жатқан оқиғалар туралы толық есеп алуға мүмкіндік береді.
Scopus – жыл сайын әлемдік ғылыми журналдардың төрттен бірінен астамын басып шығаратын барлық дүниежүзілік мақалаларды жариялаудағы көшбасшы десек болады. Танымалдылығынан басқа, бұл өте пайдалы ресурс, онда журналдардың, конференциялардың ағымдағы жинақтары және өзекті және қызықты материалдарды іздеу өте ыңғайлы. Scopus өзінің беделін де ойлайды, сондықтан жыл сайын «тазалау» жүргізеді, яғни одан кейін өзекті, сапалы жарияланымдардың қатары ғана қалады деген сөз. Сондықтан қорғауға қойылатын барлық талаптармен танысқан кезде Scopus деректер базасын жиі кездестіруге болады. Scopus-та жариялау екінің бірінің қолынан келе бермейді.
Scopus-та ғылыми жарияланымның шығуы – көбінесе сәтті қорғаудың кепілі болып табылады.
Scopus ғылымиметриялық деректер базасының негізгі бәсекелесі Web of Science болып табылады. Бұрынғы Thomson Reuters.
Thomson Reuters Web of Science – 12 000-нан астам ғылыми басылымдардағы рецензияланған ғылыми әдебиеттерден алынған рефераттар мен библиографиялық деректерді қамтитын үлкен жаһандық библиографиялық дәйексөздер базасы. Мәліметтер базасы кең ауқымды іздеу және талдау мүмкіндіктерін, әсіресе сілтеме жасалған мақалаларды көру мүмкіндігін ұсынады. Web of Science жүйесінде жариялау – ғылым әлеміндегі ең көп сұранысқа ие міндеттердің бірі. Бұл дерекқор материалға маңызды таңдаулылығымен ерекшеленеді, сондықтан мақаланы қарау шарттары әртүрлі болуы мүмкін. Web of Science жүйесінде мақаланы жариялау басқа дерекқорлармен салыстырғанда ең көп уақытты қажет етеді. Web of Science және Scopus деректер базалары, әрине, көшбасшылар, бірақ қазіргі заманғы ғылыми-зерттеу ережелеріне сәйкес, басқа, соның ішінде отандық мәліметтер базасы да қолайлы.
Мысалы, Қазақстанда, Өзбекстанда және т.б. мақалаларды жариялау үшін «РИНЦ» (Российский индекс научного цитирования) ғылыми базасын қарастыруға болады
РИНЦ-тағы жарияланымның артықшылықтары: жұмысыңызды орыс тілінде басып шығаруға болады және ағылшын тіліне академиялық аударма қажет емес, мақаланы қарауға және жариялауға уақыттың аз кетуі, жариялану ақысының құны шетелдік басылымдарға қарағанда төмендігі.
Алайда, ғылыми жарияланымды қорғауға жарамды ма, жоқ па, оны алдын-ала кафедрадан біліп алу керек.
Достарыңызбен бөлісу: |