Тірі ағзалардың көп түрлілігі Тақырып

• Тірі ағзалардың көп түрлілігі
• Тақырып: «Дәрумендер және олардың маңызы.Суда еритін және олардың маңызы.Дәрумендердің тәуліктік мөлшері.Авитаминоз гиповитаминоз және гипервитаминоз»

• Бағалау критерийлері:
• адам ағзасындағы дәрумендердің маңыздылығын сипаттайды
• дәрумендердің құрамында маңызды мөлшері бар азық-түлік тізімін жасайды
• денсаулық үшін маңызды дәрумендерді және дәрумен жетіспеушілігінен туындайтын ауру түрлерін біледі

• Оқу мақсаты:
• 8.1.2.5 Адам ағзасындағы дәрумендердің маңыздылығын сиппаттау
• 8.1.2.6 Дәрумендердің құрамында маңызды мөлшері бар азық-түлік тізімін жасау

Дәрумендер (витамин; лат. Вита- тіршілік «өмір»)- тіршілік етуге қажет ерекше органикалық заттар.Ең бірінші ашылған дәрумен В1 дәрумені болды. Оны поляк биохимигі Казимир Функ күріш кебегінен бөліп алып, «дәрумен» деп атады.

• .

• Дәрумендер

• .

Суда еритін дәрумендер

• С дәрумені көк-өністермен жеміс-жидек құрамында болады. Ол итмұрын, қара қарақат, лимон және басқа цитрус дақылдарында, қырыққабатта (әсіресе ашыған қырыққабатта) көп мөлшерде бар. Жетіспеген /цинга/құрқұлақ дамиды.

• В1 дәрумені (тиамин), В тобына жататын басқа дәрумендер сияқты жүйке жүйесінің қызметінде маңызды рөл атқарады. В1 дәруменінің авитаминозы кезінде адам бери-бери ауруымен ауырады.

• https://bilimland.kz/upload/content/lesson/12751/media/9e6cf0c9a14a00c1e3d6e13a691e1dad/content/script_00005/media/uc_b4_l025_04_02ss.mp4

• В2 дәрумені көп мөлшерде ашытқы, бидай кебегі, бұршақ, ет, сүт және жұмыртқа сарыуызында болады.

• В тобы дәрумендері

• Бауыр, бүйрек, балық, жұмыртқа В12 дәруменіне бай.

• В6 дәруменінің жетіспеуі анемия, дерматит.аруын тудырады.

• Дәрумендердің ағзадағы жетіспеушілігі гиповитаминоз деп аталады.

• Күнделікті пайдаланатын тағамдардың құрамында қандай да бір дәруменнің ұзақ уақыт болмауынан авитаминоз орын алады. Бұл кезде адамда зат алмасудың барлық түрі бұзылады.

• Дәрумендерді шамадан көп пайдалану да ағза үшін зиян. Бұл кезде гипервитаминоз орын алады.

• Майда еритін дәрумендер

• А дәруменінің авитаминозы кезінде ақшам соқыр ауруы дамиды.

• D дәрумені көп мөлшерде балық майында, бауырында, атлант майшабағында, жұмыртқада, сүтте, майда болады.

• Е дәрумені (токоферол) жетіспеуі бұлшық ет дистрофиясына, анемияға,семіздікке себеп болады.

• РР дәрусмені (никотин)асқазан ішек жұмысына әсер етеді.Бұл дәруменнің жетіспеуі теріде көпіршіктер мен дақтар пайда болады.

• К дәрумені саумалдық (шпинат), қалақай, түсті қырыққабат, асқабақ,сәбізде кездеседі.

• РР

• D дәрумені
• Ересек адам үшін-2,5 мг Балаларда-12,5

• В6 дәрумені
• 1,5-2 мг

• В12 дәрумені
• 2-3 мг

• РР дәрумені
• 15-20мг

• Е дәрумені
• 10-20 мг

• К дәрумені
• 0,2-0,3 мг

• Дәрумендердің бір тәуліктегі қажет мөлшері

• Дәрумендер жетіспеуінен дамитын аурулар

• А дәрумені жетіспеуінен
• Ақшам соқыр ауруы

• D дәрумені жетіспеуінен рахит ауруы

• В6 дәрумені жетіспеуінен
• Дерматит ауруы

• РР дәрумені жетіспеуінен
• Пеллагра ауруы

• Е дәрумені жетіспеуінен семіздік ауруы

• К дәрумені жетіспеуінен
• Қан ұю ауруы

• 1-тапсырма. Жеміс-жидектер құрамында кездесетін иммунитетті
• көтеруге маңызды дәруменді сипаттаңыз
• дәруменді сипаттаңыз.

• 
  
  жүктеу/скачать 6.74 Mb.
  
  Достарыңызбен бөлісу: