Тіршілік қауіпсіздігінің ұйымдастырушылық негіздері. Техносфера және өндірістік қауіпсіздік
Адамның әр түрлі тіршілік ету жағдайларындағы қауіптерден қорғау мәселесі жер бетінде біздің арғы ата-бабаларымыздың пайда болуымен бір мезгілде туындады. Адамзат алдында адамдарға қауіпті табиғи құбылыстар, биологиялық әлем өкілдері қауіп төндірді.
Тіршілік қауіпсіздігі негіздерін анықтау кезінде жағымсыз әсерлердің пайда болуының, олардың әрекет ету аймақтары мен қорғау іс-шараларының тарихи дәйектілігін ескеру қажет.
Өміртіршілік қауіпсіздігі - адамның техносферамен жайлы және қауіпсіз өзара іс-қимылы туралы ғылым.
Өміртіршілік қауіпсіздігінің ғылым ретінде негізгі мақсаты, — техносферадағы адамды шығу тегі антропогендік және табиғи жағымсыз әсерлерден қорғау және тіршіліктің қолайлы жағдайларына қол жеткізу.
Бұл мақсатқа қол жеткізу құралы қоғамның техносферада физикалық, химиялық, биологиялық және басқа да теріс әсерлерді рұқсат етілген мәндерге дейін азайтуға бағытталған білім мен іскерлікті жүзеге асыруы болып табылады. Бұл өмір тіршілігінің қауіпсіздігі туралы ғылымға кіретін білім жиынтығын, сондай-ақ жалпы білім саласындағы тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі орнын анықтайды.
Тіршілік қауіпсіздігі туралы ғылымның басты міндеттері:
тіршілік ету ортасының элементтерімен генерацияланатын қауіпті және зиянды факторларды (техникалық құралдар, технологиялық процестер, материалдар, ғимараттар мен құрылыстар, Техносфера элементтері, табиғи және әлеуметтік құбылыстар) теориялық талдау және сәйкестендіру әдістерін әзірлеу (тану және сандық бағалау));
қауіп - қатерден қорғау принциптері мен әдістерін әзірлеу;
техногендік көздер мен дүлей құбылыстардың жағымсыз әсерінен адам мен тіршілік ортасын қорғау құралдарын әзірлеу және ұтымды пайдалану;
үздіксіз бақылау және тіршілік ету ортасын мониторингілеу;
төтенше жағдайлардың дамуын модельдеу және болжау;
халықты қауіптерден қорғау негіздеріне оқыту;
қауіптілік көріністерінің салдарын жою бойынша шаралар әзірлеу;
ұлттық және халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша шаралар әзірлеу.
Тіршілік қауіпсіздігі негіздері пәнінің пәні, мақсаты және міндеттері. Бір адамның немесе бір заттың қауіпсіздігі деп олардың сенімді қорғалу жағдайында болатын жай-күйі түсініледі.
Бұл пәнді білу объектісі ретінде адамдар (адам және адам ұжымы) заттардың, энергияның және ақпараттың артық ағындарының қауіптілігінен қорғау объектісі болып табылады.
ТҚН пәнін зерттеу міндеті қауіптер мен олардың жиынтығы, сондай-ақ адамның немесе адамдар ұжымының қауіпсіз өмір сүруіне қажетті жағдайлар мен құралдар болып табылады.
Тіршілік қауіпсіздігі негіздері пәнінде қарастырылады:
- өмір сүру ортасының қазіргі жағдайы мен жағымсыз факторлары;
- адамның тіршілік ортасымен өзара іс-қимыл қауіпсіздігін қамтамасыз ету принциптері, қызметтің тиімді жағдайлары;
- адамға жарақат салатын, зиянды және зақымдаушы факторлардың әсер ету салдары, оларды сәйкестендіру принциптері;
- техникалық құралдар мен технологиялық процестердің қауіпсіздігін, экологиялығын және орнықтылығын арттыру құралдары мен әдістері;
- төтенше жағдайларда экономика объектілері мен техникалық жүйелердің жұмыс істеу тұрақтылығын зерттеу әдістері;
– төтенше жағдайларды болжау және олардың салдарларының үлгілерін әзірлеу; төтенше жағдайларда, оның ішінде әскери іс-қимылдар жүргізу жағдайында Экономика объектілерінің халқы мен өндірістік персоналын қорғау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және авариялардың, апаттар мен дүлей зілзалалардың зардаптарын жою;
- тіршілік қауіпсіздігінің құқықтық, нормативтік-техникалық және ұйымдастырушылық негіздері.
Өмір тіршілігінің қауіпсіздігі - табиғи және антропогендік қауіптерді зерттейтін және олардан қорғауды әзірлеуге мүмкіндік беретін білім жүйесі.
Пәнді оқытудың мақсаты - адам қызметінің барлық кезеңдерінде қауіпсіз және жайлы жағдайларын қамтамасыз ету әдістері мен құралдары туралы білім алу.
Тіршілік қауіпсіздігі объектілері: тіршілік ету ортасының элементтері. Өмір тіршілігінің қауіпсіздігін зерттеу объектісі адамға және табиғи ортаға теріс әсер ететін "адам – техника - тіршілік ортасы" жүйесіндегі құбылыстар мен процестер кешені болып табылады.
Адамның өмірлік циклінде "адам – өмір сүру ортасы" жүйесінің ағымдағы жағдайы әрқилы.
Қоршаған орта құрамында келесілерді бөліп қарастырады:
Табиғи орта
Достарыңызбен бөлісу: |