Тіршіліктің пайда болуы
жүктеу/скачать 16.49 Kb.
|
|
Эссе Теориялық биология Мырзабай Жандос Тіршіліктің пайда болуы Кішкентай бала өзін қоршаған әлем туралы ақпаратты қабылдап, түсініп, өзінің осы дүниеге қалай келгенін, қайдан келгенін ойлана бастайды. Сол сияқты, адам айналада болып жатқан кейбір биологиялық, физикалық, химиялық процестерді түсініп, өзіне белгілі тіршіліктің барлық формалары қайдан келгенін ойлай бастады. Бұл сұрақ ерте заманнан бері адамдарды қызықтырды. Ондаған теориялар мен болжамдар қалыптасты, өмір сүрді және жоққа шығарылды. Олардың ең көп таралғаны бүгінгі күнге дейін сақталған. 19 ғасырда өмір сүрген Фридрих Велер бейорганикалық заттардан органикалық заттарды синтездей алды. Ол аммоний цианатын мочевинаға айналдырды, осылайша жансыз материалдан өмір сүру мүмкіндігін дәлелдеді. Тәжірибе логикасына сүйене отырып, табиғаттағы кездейсоқ реакциялар арқылы тірі ағзаларды құрайтын бейорганикалық заттардан органикалық заттар яғни амин қышқылдары синтезделді деп болжауға болады. Тағы бір теория бойынша тіршілік Жерге ғарыштан келді. Көптеген болжамдарға сәйкес, бұл астероид планетаның бетіне құлаған немесе оның кометамен соқтығысуы кезінде болуы мүмкін. Теорияға сәйкес, бұл ғарыштық денелердегі тіршілік ғарыш кеңістігінде өмір сүру үшін барлық тіршілік процестерін бәсеңдетуге қабілетті болды. Қолайлы ортаға келгеннен кейін ол қайтадан тіршілігін жалғастыра бастады. Жорж Кювьенің мерзімдік апаттар теориясы да назар аударуға тұрарлық. Ол планетаның бірнеше рет жаһандық апаттарға ұшырағанын, соның салдарынан ондағы тіршіліктің барлығы дерлік жойылып кеткенін алға тартты. Қалған түрлер біз білетін түрлерге айналды. Бүгінгі күнге дейін кең тараған теориялардың бірі – Құдайлық күштерге байланысты жанды және жансыз заттардың пайда болуы. Бұл теория планетадағы барлық дерлік процестерді, құбылыстарды және оқиғаларды Құдайдың немесе жай ғана жоғары энергияның жұмысы ретінде түсіндіреді. Сондай-ақ өмір пайда болған жоқ, синтезделмеген, ғарыштан Жерге келмеген, бірақ әрқашан болған деген болжам бар. Оның формалары өзгерді, бірақ аз ғана. Өкінішке орай, мұндай өте ерекше теория сынға төтеп бере алмады, өйткені ғылым оның жұлдыздардың, планеталардың, соның ішінде Жердің шекті жасын жоққа шығаруға әкеледі. 1924 жылы жарық көрген академик Александр Опариннің еңбегі кейбір аймақтардағы шоғырлануды арттыру арқылы тіршіліктің пайда болғанын алға тартты. Әрі қарай, оның жорамалдары бойынша коацерваттардан органикалық заттар түзіліп, олардан өз кезегінде нәруыздар мен нәруызды денелері пайда болады. Одан кейін эволюция келеді, оның маңызды бөлігі - табиғи сұрыпталу. Бұл гипотеза адамдардың санасында ең берік орныққан, оның әрбір нүктесінде расталған. Жылдар бойы адамдар Жерде тіршіліктің қалай пайда болғанын білуге ұмтылды. Зерттеу барысында ғалымдар біздің планетамыздың 4,5 - 5 миллиард жыл бұрын пайда болғанын анықтады. Біздің планетамыз көптеген мыңжылдықтар бойы баяу салқындайтын, процесте су буын шығаратын ыстық шар болды. Тіршіліктің пайда болуы – жер бетіндегі бүкіл тірі дүниенің дамуының бастапқы нүктесі. Дәл осы сәтте тірі ағзалардың өмір сүруінің негізгі заңдары әрекет ете бастады, олар өмірдің прогрессивті дамуымен, көп деңгейлі кезеңдерінен сараланған болды. Осы негізгі заңдардың мәнін түсінбей, біз эволюциялық биологиядағы, цитологиядағы, микробиологиядағы, экологиядағы, биосфера іліміндегі және медицина мен валеологияны қоса алғанда, басқа ғылымдардағы бірқатар маңызды аспектілерді түсіну мүмкіндігінен айырыламыз. Бастапқы тірі формалардың пайда болу себебі мен механизмін түсіну өсімдіктердің, жануарлардың және адамдардың өмір сүруін жеңілдететін және олардың үйлесімді өмір сүруінің оңтайлы тәсілдерін табуға көмектесетін кілт деп айтуға болады. Сондықтан "ориджинология" басқа ғылымдар қатарында лайықты орын алуы керек. жүктеу/скачать 16.49 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|