Тұлғаның мотивациялық сферасы. Мотивация және өзіндік мотивация. Мотивациялық сфераны жалпы ұйымдастыру

Тұлғаның мотивациялық сферасы. Мотивация және өзіндік мотивация. Мотивациялық сфераны жалпы ұйымдастыру

Мотивация

• Қолданылу ыңғайына қарай қазақша "ниет", "түрткі", "кірісу", "жігерлену", "ынталану" сөздерінің мағынасына жақын келетін, қазіргі заман мәдениеті мен гуманитарлық ғылымдарында кең қолданылатын ұғым. Бұл ұғымды алғаш рет немістің иррационалды волюнтаризм философы А.Шопенгауэр өзінің философиялық шығармасында жеткілікті төрт негіздің бірі ретінде қарастырған.

Мотивация түрлері

Ішкі мотивация (Өзіндік мотивация)

• сыртқы орта қалай болуына қарамастан мотивациялық талпыныс ішкі ниеттен оянады және мақсат атаулы субъективті болады. Онда міндеттің өзі құштарлық және шаттық туғызады. Сыртқы себеп емес, ішкі ұнату негізгі қозғалыс түрткісі болады.

Сыртқы мотивация

• мотивация тұрақты талпындырушы ретінде көбінесе сыртқы орта талаптарынан қоздатылады. Мұнда кіріс, мәртебе, мансап секілді сыртқы нәрселердің талабымен мақсатқа белсену туады және оның белсенуі ішкі мотивация ниетімен қайшыласып та жатады. Яғни, өз талпынысын соншылық сүйе қоймайды, бірақ қажеттілік үшін соған барынша талпынуға мәжбүр болады. Сыртқы мотивация жекенің сыртынан келеді.

Өзіндік мотивация

• Тұлғалық бонустар
• Менмендік пен мақсат
• Өз іс-әрекетінің маңыздылығын түсіну
• Үздіксіз өзін-өзі дамыту процесі мен өзіндік тұлғаның прогресстің маңыздылығын түсіну
• Жалқаулықпен күресу

Өзіндік мотивацияның уақыттық факторына орай үш деңгейге бөлінеді

• Өзіндік мотивацияның жоғарғы деңгейі
• Өзіндік мотивацияның орташа деңгейі
• Өзіндік мотивацияның төмен деңгейі

Тұлғаның мотивациялық сферасы

• Мотивтер+ қажеттіліктер= мотивациялық сфера

Қажеттілік бұл адам бастан кешіретін мұқтаждық қанағаттануы, адам тіршілігі, оның жеке адамдық тұтастығын сақтау үшін өмірлік маңызы болып табылады. Адам өзінің тіршілік етуі , дамуы және жетілдіруі үшін өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыруы үшін құралдар мен белсенділіктерді қажет етеді. Адам қажеттіліктері әртүрлі болады

• Қажеттілік бұл адам бастан кешіретін мұқтаждық қанағаттануы, адам тіршілігі, оның жеке адамдық тұтастығын сақтау үшін өмірлік маңызы болып табылады. Адам өзінің тіршілік етуі , дамуы және жетілдіруі үшін өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыруы үшін құралдар мен белсенділіктерді қажет етеді. Адам қажеттіліктері әртүрлі болады

• Мотив – бұл адамның белгілі бір әрекет үшін саналы меңгерілген талаптануы. Ол адамның өзінің қоршаған жағдайын және алдына қойған мақсатын бағалау, ақылға салу, есептеу деңгейіне байланысты мазмұны анықталып қалыптасады.

Қажеттілік
Мотив

Мотивация сферасын жалпы ұйымдастыру

Құрылымы бойынша

Қажеттіліктер Мотивтер Мақсаттар
Мазмұны бойынша
Материалдық Әлеуметтік Саналы, бейсаналы
Дамуы бойынша
Ауқымы Икемділігі Иерархиялы

Жеке адам мотивациялық сферасының кеңдігі. Бұл мотивациялық факторлардың қажеттілік, мақсат, мотив әртүрлі сапалылығы, яғни адам да әртүрлі қажеттілік, мақсат, мотивтер неғұрлым көп болса, оның мотивациялық сферасы соғұрлым кең болады.

Жеке адам мотивациялық сферасының кеңдігі. Бұл мотивациялық факторлардың қажеттілік, мақсат, мотив әртүрлі сапалылығы, яғни адам да әртүрлі қажеттілік, мақсат, мотивтер неғұрлым көп болса, оның мотивациялық сферасы соғұрлым кең болады.

• Жеке адам мотивациялық сферасының иерархиялылығы. Бұл жеке адам бойында болатын қажеттілік, мақсат, мотивтердің әрқайсысы өз алдына мотивациялық диспозия ретінде өмір сүрмейтінін, керісінше олардың бір – біріне бағыныштылығы немесе басымдылық белсенділігімен сипатталынады.

Жеке адам мотивациялық сферасының икемділігі. Бұл қандай да бір қажеттілікті қанағаттандыру барысында түрлі мотивациялық талпыныстарды пайдалана алумен сипатталады.

Дамуы бойынша

Назарларыңызға рахмет!

жүктеу/скачать 1.3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: