В. С. Зефиров «Йәнтүрә башҡорт хикәйәләре» Фазыл Туйкин «Ватан ҡаһармандары»

Байыҡ Айҙар сәсән (Аблаев) -18-19 быуаттарҙа башҡортостан тарихында тәрән эҙ ҡалдырған оло ваҡиғаларҙың ( 1755 й. Батырша ихтилалы, 1773-1775 йылғы ихтилал, 1812-1814 й. Ватан һуғышы) шаһиты.

« Ай, Уралым, һинән ҡырҡып алһам

Ат ҡыуырҙай яңғыҙ ҙа талдарың,

Тамып та ғына ҡала, ҡырҡҡан саҡта,

Яуҙа үлгән батыр ҙа ҡандары.»
11. Павл улы Алекса́ндр I.
12. «Икенсе әрме риүәте», «Буранбай риүәте», «Ҡаһым түрә риүәте»
13. «Ҡаһым түрә риүәте»нән «…теләгән тиклем ер бирәм һеҙгә. Ҡаһым түрә, мин һине генерал-майор итәм…»-тигән.
14. Инглиз яҙыусыһы - Вальтер Скотт юлъяҙмаларында яҙып ҡалдыра
15. 100 йәш

Башҡорт теленән интернет-олимпиада һорауҙарына яуаптар:

- партизан;

- патриот, ватансы, илһөйәр;

- ойоштороусы;

- драматург;

- ректор;

- маршал.
5. Армияһы һөжүме, Орудиеларҙың, атышы, йәҙрәләр, снарядтар, гранаталар- профессиональ һүҙҙәр.

Башлығы, башлығын- омонимдар.

Батыр үҙе үлһә лә, исеме үлмәй.

Байлыҡ күрке мал менән, батыр күрке дан менән.

Күҙ ҡурҡаҡ, күңел батыр.

Батыр бер үлер, ҡурҡаҡ мең үлер.

Егет булһа, батыр булһын, батыр булмаһа, юҡ булһын.

Батыр алдында арыҫлан да башын эйә.

Батыр ут булыр, ҡурҡаҡ көл булыр.

Тишек кәмәгә ултыртыу-алдау.

Балтаһы һыуға төшөү – кәйефһеҙ.

Айыу майы һөртөү- алдау.

Телдә ҡалыу – аптырау.
8. Башҡҡорттоң хатта аты ла, үҙенең яйына ҡалыплашҡан салт сыҙам һәм өркөүһеҙ, шуның өҫтәүенә әрһеҙ һәм арзан,-тип яҙа генерал Чернов.
9. ҡаршылашҡан, йыйылған, шымартыусы, булған.
10. Башҡорт халыҡ йыры «Любизар». Теркәүесһеҙ теҙмә ҡушма һөйләм.
11. Бынан теүәл 200 йыл элек француз батшаһы Наполеон, Рәсәйгә ҡаршы һуғыш асҡан. Был һуғыш еле беҙҙең башҡорт(төп.к.) ир-егеттәренә лә ҡағылды. Француздар менән яуҙа һуғышҡанда башҡорттарҙың(эйәлек к.) батырлығы тураһында беҙ уҡыусылар легенда, риүәттәр, йырҙар аша уҡып беләбеҙ. Алесандр батша Мәскәү ҡалаһын кире ҡулына алыр өсөн башҡорттарға (төб.к.) ғәсҡәр йыйырға ҡуша. Беҙҙең башҡорттарҙы (төш. к.) бер ниндәй ҙә йәҙрә уттары юлда туҡтата алмай. Улар үҙ аттары менән һыбайлы дошмандарға һөжүм итәләр. Башҡорттарҙа (Ур.ваҡ.к.) яуға үҙ ҡоралдары- һөңгө, уҡ-һаҙаҡтары менән инеү йолаһы булған. Шуға ла уларҙы «Амурҙар» тип йөрөтәләр. Дәһшәтле Рус армияһы уяу башҡорттарҙан (сығ.к.), шулай ҙур ярҙам, көс алып был Ватан һуғышында еңеп сыға.

12. әкрен ул- сифат

Яман уттарҙы- сифат

Тиҙ етә - рәүеш

Яман үкереп- рәүеш.
13. Беҙ, 7-се класс уҡыусыларының, иң яратып уҡыған дәресе - туған әҙәбиәте дәрестәре. Быйылғы уҡыу йылында Я.Хамматовтың «Төньяҡ амурҙары» романын, «Любизар», « Ҡаһым түрә», «Әхмәт Байыҡ», «Һай. илкәйем», «Француз көйө», « Йәнтүрә», «Кутузов», «Абдрахман», «Һары ла сәс», «Икенсе әрме» тигән халыҡ йырҙарын яратып өйрәндек. Бер нисәүһен йырлап та ҡараныҡ.
14. Беҙ көҙгө каникулда Өфө ҡалаһына экскурсияға барҙыҡ.

Ҡаһым түрә батыр, ҡыйыу башҡорт яуғиры булған.

- Ҡаһым түрәне кем белмәй?

- Батырлыҡтарын онотмаҫтар

Ҡаһым түрә менән Байыҡ сәсәнде беләбеҙ.

15. 1. Диалект һүҙҙәр

2. Үҙләштерелгән һүҙҙәр

3. Фразеологик берәмектәр

4. Профессионализмдар

5. Неолагизмдар