Башҡорт теленән республика дистанцион олимпиадаһы һорауҙарына яуаптар

Әбйәлил районы Боранғол урта мәктәбе 6 «а» класс Хисмәтуллина Альбина

Башҡорт теле

1. 
   Төп башҡорт һүҙҙәре: әсәй, йүкә, олатай, сәңгелдәк, нәфис, ябалаҡ, ҡорот, һыу, юл, елән, яу, ябай, әйбер.
   
2. 
   Әлеге көндә атаҡ — аҙаҡ, атығ — атай, тағ — тау, iч — ит,бäн — мин, буң — моң, äр — ир
   
3. 
   Көньяҡ, Гөлйемеш, дуҫ-иш, аҡтамыр
   
4. 
   Дошмандарҙың тылында үҙ аллы көрәш алып барған ҡораллы отрядтың ағзаһы — Партизан
   

Ниндәй ҙә булһа эште башлап йөрөүсе — Ойоштороусы, етәксе

Театр өсөн сәхнә әҫәрҙәрен яҙыусы — Драматург

Юғары уҡыу йорто етәксеһе — Ректор

Генерал дәрәжәһенән юғарыраҡ хәрби дәрәжәлә йөрөүсе — Маршал

5. 
   1 — 6;
   

3 — 5;

5 — 8;

7 — 3;

9 — 10;

6. 
   Мәҡәлдәрҙе дауам итегеҙ:
   

Батыр үҙе үлһә лә, даны үлмәҫ.

Байлыҡ күрке мал менән, батыр күрке дан менән.

Күҙ ҡурҡаҡ, ҡул эшләр.

Батыр бер үлер, ҡурҡаҡ мең үлер.

Егет булһа ла батыр булһын, ике күҙе ут булһын

Батыр алдында арыҫлан да ҡурҡыр.

Батыр ут булыр, ҡурҡаҡ юҡ булыр.

7. 
   Фразеологизмдарҙың синонимдары:
   

Тишек кәмәгә ултыртыу — алдау, мутлашыу.

Балтаһы һыуға төшөү — ҡайғырыу, бошоноу, күңелһеҙләнеү.

Айыу майы һөртөү — урлау, сәлдереү.

Телдән ҡалыу — аптырау.

8. 
   Түбәндәге һөйләмдә тыныш билдәләрен ҡуйығыҙ:
   

9. 
   Сифат ҡылымдар:
   

10. 
    Мәскәүгә лә керҙек беҙ,
    

Башҡорт халыҡ йыры «Любизар»

Теҙмә ҡушма һөйләм

11. 
    Текст төҙөргә:-
    
12. 
    Әкрен — сифат;
    

Тиҙ — рәүеш;

Яман — рәүеш.

13. 
    -
    
14. 
    1. Мин дәфтәргә инша, диктант яҙам.
    

3.Киноға, ҡараңғы төшкәс барҙығыҙмы?

4.Барҙым.

5.Алманы, әфлисунды, ҡарбузды яратып ашаным.

15. 
    1.Әҙәби телдәге һүҙҙәр урынына ерле һөйләштәрҙә ҡулланылған һүҙҙәр була.
    

3.Лексик яҡтан өлөштәргә бүленмәгән, бер нисә һүҙҙән тороп, бер генә мәғәнә аңлатҡан һүҙ ҡушылмалары синонимдар берәмеге тип атала.

4.Теге йәки был белгестең эш үҙенсәлегенә бәйле ҡулланылған махсус һүҙҙәр профессионализм һүҙҙәр була.

5.Телдә барлыҡҡа килгән яңы һүҙҙәр неологизм була.

6.Телдә ҡасандыр ҡулланылып, ваҡыт үтеү менән актив ҡулланыуҙан бөтөнләй сыҡҡан һүҙҙәр архаизм һүҙҙәре.

7.Бер нисә тел өсөн уртаҡ булған һүҙҙәр интернациональ һүҙҙәр.

1.1812-1814 йылдарҙағы Ватан һуғышы осоронда башҡорттар араһынан сыҡҡан иң күренекле сәрдар Ҡаһым Түрә.

2. “Йәнтүрә хикәйәһе” В.Зефиров

3.Ҡаһым түрә фарман биргән саҡта,

Һул ҡулында булыр ҡурайы»

4.Байыҡ сәсән.Златоуст өйәҙе Мырҙалар волосы ( хәҙер Башҡортостандың Салауат районы) Мәхмүт ауылында 1710 йылдар тирәһендә Байназар тархан ғаиләһендә тыуған.

5.Яныбай Хамматов

6.Ҡаһым Мырҙаев 1778 йылда Стәрлетамаҡ районының Айыусы ауылында тыуған

7.Василий Зефировтың” Йәнтүрә хикәйәһе”1947 й. Ырымбур губерна яңылыҡтары гәзитендә яҙған.

8.Фазыл Туйкин.Ватан Ҡаһармандары

9.Любизар йыры

10.Икенсе әрме риүәйәтендә, шуға оҡшаған “Урал” йырындағы Ай, Уралым, һинән ҡырҡып алһам.

11.Александр 1

12.Буранбай риүәйәте, Ялан йәркәй риүәйәте, “Ҡаһым түрә” риүәйәте ике версияла

13.Полковник дәрәжәһе. Рамазан Каримовтан 1965 йылда Д.Тикеев һәм М.Хәсәнов яҙып алған

14.Роберт Фредбаумен “Башҡорттар миҫалында урта булмаған халыҡтар Рәсәй империяһының хәрби хеҙмәтендә”