1- дәріс Тақырыбы: Психофизиология пәніне кіріспе Сұрақтары: Психофизиология пәні. Жүйке жүйесінің ролі мен маңызы
жүктеу/скачать 144.64 Kb.
|
| Кеңістіктегі жиынтықталуды алу үшін бір рецептивтік алаңдағы екі немесе бірнеше рецепторлар бір мезгілде тітіркендіріледі. Сонда, бір ғана рецептор бір рет тітіркенгенде тумайтын рефлекторлық акт байқалады. Мұндай жиынтықталу бір рецептивтік алаңдағы орталыққа тепкіш екі нерв талшығын табалдырықтан төмен күшпен бірінен соң бірін 15 мсек интервалмен тітіркендіргенде де алынады.
Жиынтықталудың механизмі ырғақты тітіркендірулер кезінде, немесе бір мезгілде екі не одан да көп афференттік нерв талшықтары тітіркенген кезде пайда болатын қоздырушы постсинапстық потенциалдардың бірінің үстіне бірі түсуіне күшейе, өсе келе мембрана деполяризациясының айнымалы деңгейге жететіндігіне одан әрі таралатын әрекет потенциалының туатындығына байланысты. Ал бір рет қана тітіркендіру бергенде синапста түзілетін медиатор мөлшері аз болатындықтан субсинапстық мембрана деполяризациясы айнымалы деңгейге жете алмайды. Ырғақтың трансформациясы. Нерв орталықтары өздеріне келген импульстер ырғағын өзгерте алады, трансформациялайды. Сол себептен де нерв орталығының жұмыс органына жіберетін эфференттңк импульстері белгілі шамада тітіркендіру сипатынан басқаша бола алады. Қозу ырғағы транспормациясының механизмі әртүрлі болады. Әрекет соңы. Бұл құбылысты алғаш И. М. Сеченов байқаған. Оның мәнісі жауап реакциясының ұзақтығы тітіркендіру ұзақтығынан артық бола алады. Неғұрлым тітіркендіру күші жоғары болса соғұрлым әрекет соңыда ұзаққа созылады. Әрекет соңына екі механизм себепші болады: Біріншіден, афференттік нерв талшығын ырғақты тітіркендіруден кейінгі лепка мембранасындағы үздік деполяризация бірден жоғалмай, клетка бірнеше ондаған м/с бойы қозу импультерін тудыра алады. Екіншіден, ұзақ әрекет соңын тудырады. Бұл нерв импульстері нерв орталығындағы нейрондардың өзара байланысын тұйық сақина тәрізді құрға тізбегі арқылы айналып жүреді деп есептеледі. Конвергенция, окклюзия және жеңілдену құбылыстары. Орталық нерв жүйесіндегі бір нейронда әртүрлі жолдармен жүретін импульстер тоғыса алады. Осыны конвергенция құбылысы деп атайды. Окклюзия кезінде, мысалы, екі афференттік талшық арқылчы бір мезгілде нерв орталығындағы бір немесе бірнеше нейрондарға жететін импульстер тудыратын эффект сол афференттік талшықтарды жеке – жеке тітркендіргенде туатын эффектілердің қосындысынан аз болады. Жеңілдену – бұған кері құбылыс әр түрлі нерв жолдары арқылы импульстер екі не үш нейронға бір мезгілде жеткенде пайда болатын эффект сол импульстер сол нейрондарға жеке- жеке жеткенде пайда болатын эффектілердің қосындысынан артық болады. № 11 –дәріс. жүктеу/скачать 144.64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|