Республикада құс өндiруден ең жоғарғы жыл 1990 деп белгiленген. ең минималды өсу 2004 жылы байқалған. Бұл басқада республика экономикасы салаларының өсу қарқынымен салыстырғанда және 2003 жылмен салыстырғанда өндiрiлген өнiм 4 % өсiмшесiн құрады.
соңғы үш жылдың iшiнде өңдеушi кәсiпорындардың саны ауыл шаруашылығында екi есеге дейiн өстi.
«Алатау» ЖШС-нің техника – экономикалық көрсеткіштерін талдау.
«Алатау» ЖШС-гі өзiнiң қызметiн 1998 жылы наурыз айынан бастаған. «Алматы Құс» АҚ-ы франчайзингтiк компания болып табылады және өз бетiнше ет және жұмыртқа өндiрумен айналыспайды. Компания активтерiн жалға бередi. Жалға алушылар бәсеке негiзiнде таңдалып ұйым оның қызметiне қатаң бақылау жасайды. Табыс құс фабрикасын жалға алушылардың төлемi мен жұмыртқаны өткiзуден жиналады. Сонымен, «Алатау» ЖШС-і «Алматы Құс» АҚ-ның акционері болып келеді. «Алатау» ЖШС-і жарғылық қордағы қарапайым акцияның 1,7 құрайды. Бүгінгі күні «Алатау» ЖШС келесідей қуатқа ие: жылына 855 кг тауық еті және 12 511 000 дана жұмыртқа өндіріледі.
«Алатау» ЖШС мен “Алматы Құс” АҚ арасындағы қатынас келiсiм шарт арқылы бақыланып, шарттары жарты жылда бiр рет қаралып отырады. Жалға алушылардың қызметiне, яғни «Алатау» серіктестігіне “Алматы Құс” АҚ-нан азық сатып алу және жалға алған фабрикаларда жұмыртқа және құс етiн өндiрiп, компанияларға сату жатады. «Алатау» серіктестігі “Алматы Құс” АҚ-на жалға алған мүлiктiң амортизациялық аударымына процент түрiнде ай сайын жал соммасын төлеп отырады. “Алматы Құс” АҚ-ы бөлшек бағаны әрбiр жалға алушы үшiн өндiрiстiк өзiндiк құнға жуық деңгейде жұмыртқа өндірісі жоспарланып отыр. “Алматы Құс” АҚ-мы мен Дистрибьютерлер арасындағы қатынас “Сеймар” сауда белгiсiн жалға беру арқылы құрылды. Дистрибьютерлер функциясына “Алматы Құс” АҚ-нан жұмыртқаны сатып алып, Компанияға франшиза төлеу жатады. Кез-келген дистрибьютор “Сеймар” өнiмiн белгiлi регионда таратуға эксклюзивтi құқыққа ие. Өз регионында дистрибьютер жiберу бағасын өз бетiнше тағайындайды. Жеке сатушылар мен келiсiм жасап, өз сауда саясатын анықтайды.
«Алатау» серіктестігінің негізгі қызметі:
- Құс өнiмiн өндiру және сату;
Құс фабрикасындағы жаңарту және қайта құру жұмыстарының нәтижесiнде 2002 жылдың аяғында компанияның өндiрiстiк қоры 65% болды.
Бройлер етiнiң алғашқы өндiрiсi 2002 жылдың тамыз айында басталды. Ұйым инкубациялық жұмыртқалардың алғашқы партиясын Голландиядан алып келедi. Бройлердiң алғашқы өндiрiсiнен бастап-ақ нәтижелер жақсы бағаланып, айтарлықтай сұранысқа ие болды.
Ұйым жылдам қарқынмен дами отырып 2003 жылдың мамыр айында келесiдей нәтижелерге жетедi: реконструкция жасалып, құс фабрикалары iске қосылды, инкубациялық парктер iске қосылып, өз өнiмдерiнiң өндiрiсiнде жұмырқа инкубацияланды; құс етiн өндіру бойынша дистребютерлiк жүйе қалыптасты; ”Сеймар” брендi бойынша шығарылған жаңа өнiмдердi тұтынушыларға жеткiзу үшiн ауқымды жарнама жұмыстары жүргiзiлдi.
Кестеден көрiп отырғанымыздай артықшылығы бар акциялардың ең үлен үлесi “Сеймар” ААҚ-ң үлесiне тиiп отыр. Ал қарапайым акцилардың ең үлкен үлесi “Алматы Құс” ААҚ –ң үлесiне тиiп отыр.
5 кесте - «Алатау» ЖШС-нің негізгі техника-экономикалық
көрсеткіштері
№
|
Көрсеткіштер
|
өлшем
бірлігі
|
2003 жыл
|
2004 жыл
|
Ауытқу
|
+/-
|
%
|
1
|
Өткізілген өнім көлемі
|
мың тг
|
1 581 484
|
2 030 692
|
+449 208
|
128
|
2
|
Өткізілген өнімнің өзіндік құны
|
мың тг
|
1 147 564
|
1 505 992
|
+358 428
|
125
|
3
|
Жалпы табыс
|
мың тг
|
133 920
|
224 700
|
+90 780
|
168
|
4
|
Кезең шығындары
|
мың тг
|
298 747
|
447 104
|
+148 354
|
137
|
5
|
Негізгі қызметтен түскен табыс
|
мың тг
|
264 827
|
322 404
|
57 577
|
122
|
6
|
Негіізгі емес қызметтен түскен табыс
|
мың тг
|
406 670
|
389 589
|
-17 081
|
95
|
7
|
Таза табыс
|
мың тг
|
470479
|
498395
|
27898
|
105
|
8
|
Жұмысшылар саны
|
адам
|
610
|
592
|
-18
|
97
|
9
|
1 жұмысшының еңбек өнімділігі
|
мың тг
|
2571
|
3430
|
+859
|
133
|
10
|
Жұм-дың еңбекақы қоры
|
мың тг
|
170 990
|
190 600
|
+19 700
|
111
|
11
|
1 жұмысшының орташа айлық еңбекақысы.
|
тг
|
23 359
|
26 829
|
+3 470
|
115
|
12
|
Негізгі қордың орташа жылдық құны
|
мың тг
|
532 687
|
811 703
|
+279 016
|
152
|
13
|
Өнім рентабельдігі
|
%
|
41
|
33
|
-8
|
80
|
14
|
Өндіріс ретабельділігі
|
%
|
83,3
|
61,4
|
- 26,9
|
70
|
15
|
Қор сиымдылығы
|
мың тг
|
0,34
|
0,39
|
0,05
|
115
|
16
|
Қор қайтарымдылығы
|
мың тг
|
2,94
|
2,56
|
-0,38
|
87
|
17
|
Қормен қарулану
|
мың тг
|
866
|
1 371
|
+505
|
158
|
18
|
1 тг өткізілген өнімге шаққандағы шығын
|
тг
|
0,91
|
0,96
|
0,05
|
105
|
4 кесте
5 кесте - «Алатау» кәсіпорынының қаржы тұрақтылығын бағалайтын көрсеткіштер
№
|
Көрсеткіштер
|
2003 ж.
|
2004ж.
|
жыл бойғы өзгеріс
|
пункт б/ша өзгеріс
|
мың тг
|
%
|
мың тг
|
%
|
мың тг
|
%
|
|
А
|
Б
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
1.1
1.2
|
Авансталған капитал, оның ішінде:
меншікті капитал
қарыз капиталы
|
6247282
1769647
4502635
|
100
28,3
71,7
|
6436072
1937425
4478647
|
100
30,4
69,6
|
+163790
+167778
+196002
|
2,6
10
-0,6
|
х
2,1
-2,1
|
2
|
Тәуелсіздік коэф.
( 1,1 / 1)
|
х
|
0,283
|
х
|
0,304
|
х
|
х
|
0,021
|
3
|
Қаржыландыру коэф.( 1,1 / 1,2)
|
х
|
0,393
|
х
|
0,437
|
х
|
х
|
0,026
|
4
|
Меншікті капитал мен қарыз к. қатынас коэф. (1,2/1,1)
|
х
|
2,544
|
х
|
2,288
|
х
|
х
|
-0,25
|
Әр құс фабриканың технологиялық процесте өзiнiң қызметi бар.
Әдетте жұмыртқалайтын тауық 560 күн өмiр сүрiп 50 кг жем тұтынады. Өмiрiнiң 440 күнiнде орташа 347 жұмыртқа табады.
Мұндай тауықтар 116 күнiнде жұмыртқалап бастайды. Тағы 440-445 күннен кейiн жұмыртқалау кезеңi аяқталғанда құс сойылып сорпа ретiнде өткiзiледi. Жылына 2-3 рет ең жақсы таңдалған өндiрушiлерден құс фабрикасына жақсы тұқымды жұмыртқа немесе күндiк балапан әкелiнедi.
Осылардан жаңа ата-аналық отар басталады. Ата – ана отары жетiлгеннен кейiн өндiрiстiк отарды құру үшiн инкубациялық жұмыртқа табады. Оның 10 ақау деп табылып, ал қалғандары инкубаторға жiберiледi. 21 күннен кейiн инкубатордан балапандар шығады. Әдетте инкубациялық жұмыртқалардың 90% балапан шығады. Оның жартысы жұмырқалайтын тауық. Тауықтар жас балапандар зонасына жiберiледi де опда 120 күн болады. Бұл жерде тауықтардың 2 - 4% жоғалтылады.
«Алатау» ЖШС-нің маркетингтік қызметін және бәсекеге қабілеттілігін талдау.
«Алатау» ЖШС-нің маркетингтiк қызметiне келетiн болсақ компанияда маркетингпен “Маркетинг және Өткізу” бөлiмi айналысады. Бұл бөлімнің өзі бірнеше бөлімдерден тұрады.
Маркетингті зеттеу бөлімі, мұнда ең бастысы әлеуетті тұтынушуларды анықтау. Олардың қажеттіліктерін зерттеу, нысаналы нарықты таңдап алу үшін тауарға бүгінгі және болашақтағы сұранысты белгілеу, әсіресе нарыққа жаңа тауарды дайындау, оны өңдеп, шығаруда маңызды орын алады.
Баға бөлімшесінде
Өткізу бөлімінде
Жарнама бөлімінде
Маркетенгті бақылау
Бөлiм өз қызметiн жақсы атқарады десек те болады. Себебi нарықты зерттеп, бәсекелестердiң әлсiз, күштi жақтарын қарастырып, өнiм сапасын жақсартуға байланысты түрлi iс-шаралар жүргiзiлу деп - сызбада көрсетілгендей маркетинг бөлімшелері олардың атқаратын қызметіне сай бiрiншi кезекте компанияның өткiзу нарығын қарастырып кетейiк. Жалпы алғанда өткiзу нарығы ретiнде Алматы қаласы және Алматы облысының тұтыну нарығын айта кетемiз. Бұл жұмысқа дистрибьютерлер тартылған және аз дәрежеде сауда делдалдары қатысады.
4 сызба - Өнімді өткізу нарығы
Компанияның талаптарына сәйкес iрi диллерлер уақытылы және белгiлi мерзiм бойынша келесiлерге ( шағын делдалдар) , яғни сату өткiзу орындарына тартады. Тұтынушылар үшiн бұл талаптар оларға сапалы және арзан өнiмдердi (бәсекелестерге қарағанда) тұтынуға мүмкiндiк бередi.
Кәсіпорын жабдықтаушылармен сенімді байланыста және олармен ұзақмерзімді келісімшартқа тұрады. Ұйымның негізгі жабдықтаушылары төменде көрсетілген.
6 кесте - Негізгі жабдықтаушылыр
Өндіріске қажетті шикізат
|
Жабдықтаушы ел
|
1 күндік балапандар
|
Испания, Украина
|
Ветеринарлық препараттар мен вакцина
|
Нидерланды
|
Премикстер( дәрумендер мен минералдар)
|
Польша
|
Гофротаралар
|
Қазақстан
|
Электр энергиясы
|
қазақстан
|
Көмір
|
Қазақстан
|
Соя шроты
|
Қазақстан
|
Ашытқы
|
Қазақстан
|
Тары, арпа
|
Қазақстан
|
Күнбағыс майы
|
Қазақстан
|
Балық ұны
|
Ресей
|
7 кесте - «Алатау» ЖШС өнім түрлері.
-
Атауы__Салмағы,_гр.'>Атауы
|
Салмағы, гр.
|
“Супер”
|
|
«Экстра»
|
|
«Стандарт»
|
|
«Оптима»
|
|
«Мелкое»
|
|
6 Кестеден көріп отырғанымыздай жабдықтаушылардың көп бөлігі Қазақстанның кәсіпорындары екен. Бұл жегеніміз отандық өндірушілер де бәсекеге қабілетті өнім шығарады деген сөз.
Ал енді «Алатау» ЖШС жұмырқа түрлерінің ассортиментін қарастырып өтейік. Жоғарыда айтып кеткендей “Алматы Құс” АҚ-ы “Сеймар” сауда белгісімен нарыққа танымал.
«Сеймар» жұмыртқалары сатылу алдында құс фабрикаларының лабораторияларында түрлi стандарттарға сәйкес тексерiстен өтедi. Өндiрiс нәтижесiнде өнiмнiң келесiдей түрлерi алынады:
7 кесте - «Алатау» ЖШС өнім түрлері.
-
Атауы
|
Салмағы, гр.
|
“Супер”
|
|
«Экстра»
|
|
«Стандарт»
|
|
«Оптима»
|
|
«Мелкое»
|
|
Жұмырқаның салмағына қарай да бағасы белгіленеді.
Қазiргi таңда я жұмыртқа өндiрiсi болсын, не болмаса құс етi өндiрiсiнiң тауашасы (ниша) өте сиымды болып келедi және республика аумағында берiлген өнiмге жоғары сұраныс бар. Жұмыртқа өнiмi нарығы қатысушыларының күштiлерiне “Алматы Құс” АҚ, Семей құсфабрикасы, “Қостанай құсфабрикасын” жатқызуға болады.
10 кесте - “Алматы Құс” АҚ-ң негізгі бәсекелестері
Бәсекелестiк факторлар
|
“Алматы Құс” АҚ
|
“Бент” АҚ
|
“Rube-Rose”
|
Өнiм
|
|
|
|
Сапасы
|
4,5
|
4
|
4
|
Стиль
|
4,5
|
3
|
3,5
|
Сауда белгiсiнiң танымалдығы
|
5
|
4
|
4
|
Талғамдық сапасы
|
5
|
3,5
|
3,5
|
Қорабы
|
4,5
|
3
|
4
|
Сақталу мерзiмi
|
5
|
5
|
4
|
Бағасы
|
|
|
|
Прейскурант
|
4,5
|
3
|
3
|
Жеңiлдiктер
|
4
|
4
|
4,5
|
Төлем нысандары мен мерзiмдерi
|
4,5
|
4
|
3
|
Өткiзу арналары
|
|
|
|
Тiкелей жеткiзу
|
0
|
4
|
0
|
Сауда адамдары
|
3,5
|
4
|
3
|
Көтерме делдалдар
|
4
|
4
|
3
|
Диллерлер
|
4
|
4
|
3,5
|
Нарықта шоғырлану көлемi
|
4
|
4
|
3,5
|
Тиiмдiлiгi:
|
|
|
|
Қоймалық бөлмелердiң
|
4
|
4,5
|
4
|
Қорларды бақылау жүйесiнiң
|
5
|
4
|
3,5
|
Тасымалдау жүйесiнiң
|
4,5
|
4,5
|
3,5
|
Нарықта өнiмдi жылжыту
|
|
|
|
Тұтынушылар үшiн жарнама
|
5
|
0
|
0
|
Сауда делдалдарына жарнама
|
4
|
0
|
3
|
Персоналды дайындау және даярлау
|
4
|
3
|
3
|
Өнiмдi көрсету
|
4
|
3
|
3
|
Бәсекелестiк негiзде сату
|
4
|
3
|
3
|
Сауда делдалдарын марапаттау
|
3
|
3
|
5
|
БАҚ өнiм туралы айту
|
5
|
4
|
3
|
Жалпы қорытынды
|
98,5
|
82,5
|
77,5
|
Достарыңызбен бөлісу: |