1 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
Жер ресурстарын оңтайлы және тиімді пайдаланудың мәні
жүктеу/скачать 5.11 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 17.5. Өндірістің жиынтық ресурстарын және олардың өзара алмасуын, сондай-ақ қоршаған ортаның экологиялық жай-күйін ескере
| 17.4. Жер ресурстарын оңтайлы және тиімді пайдаланудың мәні,
ұғымы Жерді пайдаланудың функциялық ерекшелігі оның табиғи ресурстардың арасындағы орнын анықтап береді. Ол қоғам мүшелерінің әл - ауқатының бастапқы материалдық негізі, адамдарды қоныстандырудың және өндірістік күштерді орналастырудың базисі әрі барлық экономикалық өсім факторының - еңбек, материалдық - техникалық және табиғи ұдайы өндірістік процестердің қалыпты жүзеге асуының негізгі болып табылады. Құрал ретінде жер өндірісінің, әсіресе, өндірістің қолдан жасалған құралымен салыстырып қарағанда өзіндік ерекшелігі болады. Біріншіден, жер - табиғаттың өнімі, сондықтан да бастапқы жағдайда оның құны болмайды, өйткені оны жасайтын адам еңбегіне жұмсалатын шығын жоқ. Өндірістің басқа құралдары адам еңбегімен жасалатындықтан, олардың құны болады. Екіншіден, өндірістің қолдан жасалған құралы физикалық тозуына қарай ұдайы өндірілуі мүмкін. Жердің топырақ жамылғысы да жаңғыртылатын табиғи ресурс болып табылады, алайда оны табиғи жолмен қалпына келтіру үшін жүздеген жылдар қажет [28]. Жерді дұрыс пайдалану, үнемдеу және оны қорғау оның биологиялық әлеуеті мен өнімділігін бұрынғы қалпында ұстауға мүмкіндік беріп қана қоймай, оны айтарлықтай тыңайтады. 17.5. Өндірістің жиынтық ресурстарын және олардың өзара алмасуын, сондай-ақ қоршаған ортаның экологиялық жай-күйін ескере отырып, нарық жағдайында жерді иелену және жерді пайдалану тиімділігін анықтау Жер бетіндегі экологиялық жағдайдың өзгеруі, әсіресе, ғылыми- техникалық прогреспен тікелей байланысты екені рас. Соның нәтижесінде табиғат байлықтарын адамның шексіз пайдалануы жанартаулардың атқылауы, дауылдар, жер сілкіністері сияқты табиғи құбылыстардың нәтижелерімен тепе-тең, қазіргі заманда тіпті, одан асып түсетіндей жағдайға жетті. Өнеркәсіптің дамуы қазба байлықтарды игеруді арттырды. Соның кесірінен ауа, су көздері, топырақ ластанды. Өсімдіктер мен жануарлар әлемі зиян шекті. Сонымен қатар, жер бетіндегі демографиялық жағдайдың күрт өзгерістерге ұшырауы, яғни халық санының тез өсуі табиғатқа деген тұтынысты одан әрі күшейтті. Бұның барлығы табиғатқа үлкен зиян тигізеді. Аталған зияндардарды алдын алудың бірден-бір жолы қоршаған ортаны қорғау мен табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға мемлекеттік басқаруды жүзеге асырудың қажетті элементі - экологиялық бақылауды күшейту болып табылады. Басқарудың бұл қызметі бұдан көп уақыт бұрын қалыптасқан болатын. Заң әдебиетінде экологиялық бақылауды ұйымдастыру, жүргізу шарттары мен тәртібі жеткілікті толық жазылды, бірақ ол бұрын болған экономикалық жүйеге сәйкес келген еді. Экологиялық бақылаудың өзінің түрлері мен нысандары болады: Қолданыстағы заңға сәйкес экологиялық бақылау мыналарға бөлінеді: мемлекеттік бақылау; 58 ведомстволық бақылау; өндірістік бақылау; қоғамдық бақылау[29]. жүктеу/скачать 5.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|