2. Математика негіздері бойынша салыстырмалы талдау жасаңыз (ортаңғы, ересек топтары бойынша)
Орта топта жиынтықты нақты сандық бағалауға мүмкіндік беретін сан
туралы ұғым қалыптасады. Натуралды сандар қатарымен танысу (5-тің
шегінде) заттардың екі жиынтығын салыстыру және олардың біреуін біреуіне
арттыру немесе кеміту процесінде қалыптасады.
Заттарды үлгі бойынша, олардың үлкен санынан берілген сан бойынша
есептей отыра, жиындарды жаңғырту, сандарды есте сақтау қабілеті
қалыптасады. Жаттығулар мен практикалық сабақтар кезінде балалар санның
маңызды емес белгілерден тәуелсіз екендігіне сенімді, топтардың санына тең
және тең емес алудың әр түрлі әдістерін қолданады, тепе-теңдігін,
жалпылауды көреді. Сөздер мен сөз тіркестерін меңгереді: сан, мұнда сонша,
бірінші, бесінші, кем болды және т.б. «Сен не істедің?» деген сұраққа жауап
береді және орындау тәсілін көрсетеді.
Орта топтағы балалар негізінен 2-4 шегіндегі сандарды пайдаланады.
Оқыту міндеттерінің бірі - санау нәтижесіне жету, яғни. нәтиже, жалпылау.
«Қанша?» сұрағына көп, аз, біреу, екеу, сонша, тең... сөздерімен жауап бере
білу санау кезінде қорытынды санның мағынасын түсіну процесін тездетеді.
Екі заттық жиынтықты элементпен салыстыруға оқыту балаларды сандар
арасындағы қатынасты тануға дайындайды.
Санауға үйрету алдында заттардың құрамын талдау, жалпы белгілерді
бөлу, орналасу тәсілі қарастырылған. Солдан оңға қарай санау, заттарды оң
қолымен бір-бірден алу және оларды солдан оңға қарай қою қабілетіне назар
аударылады. Сондай-ақ бір затты қосу арқылы жаңа санды алу тәсіліне,
үлкенінен кіші сан алу қағидатына назар аударылады.
Бұл жаста балалар реттік санауды игереді, ол үшін «қанша?»,
«қайсысы?», «реті бойынша қандай?» сұрақтарын ажырату керек. Түрлі
заттардың жинағы, ертегілерге суретті материалдар және т.б.
пайдаланылады.
Санау әрекетінің дағдыларын қалыптастыруға, сан туралы ұғымдарды
жалпылауға дыбыстарды, қозғалыстарды, сезу бойынша заттарды есептеудегі
жаттығулар ықпал етеді. Әр түрлі талдағыштардың әрекетін қоса отыра санау
есептеумен, үлгі және берілген сан бойынша әр түрлі жиынтықтарды
жаңғыртумен ұштасады.
Орта топта жиындардың теңдеу тәсілдерін меңгереді. Тең емес
жиындардан тең жиындар жасай отыра, заттардың біреуін қосады немесе
алып тастайды және т.б. Көршілес сандармен берілген жиындар
салыстырылады, бұл натуралды қатардағы сандар арасында сандық
қатынастарды оқшаулауға, түрлі тәсілдермен «артық», «кем»
қатынастарының өзара байланысын түсінуге мүмкіндік береді: көлденең
және тік қатарға салу, орналастыру, жұптарды салыстыру, бір заттан
басқасына сызықтар өткізу.
Балалар оларды бір-біріне байланысты түзілетін элементтердің саны
бойынша және сан бойынша жиындарды салыстыру қабілетін меңгереді.