1. Болашақмұғалімніңкәсіби-педагогикалыққұзырлығынқалыптастырубағыттары
Математиканыоқытудыңдәстүрліжәнежаңатехнологиялары
жүктеу/скачать 7.77 Mb.
|
| 32. Математиканыоқытудыңдәстүрліжәнежаңатехнологиялары.
Педагогикалық технология – мұғалімніңкәсібиқызметінжаңартушыжәнесатыланыпжоспарланғаннәтижегежетугемүмкіндікберетініс-әрекетжиынтығы. Педагогиялықтехнологиядағыбастыміндет – оқушыныңоқу-танымдықәрекетінжандандыраотырып, алғақойғанмақсатқатолықжету. ОқытудыңжаңатехнологиясыныңбағдарламалапоқытумәселелеріВ.Беспалько, М.Кларин, И.Лернержәнетағы да басқағалымдардың еңбектеріндекөріністабады. Дамытаоқытубағытындағыпедагогикалық технология Л.Выготский, Л.Занковтың, ал жеке-бағдарлыоқытутехнологиясыныңжобасыШ.Амоношвилиеңбектеріндезерттелген. Өзжұмысымда профессор Ж.А.Қараевтың оқытудың «Үшөлшемдіәдістемелікжүйесі» педагогикалықтехнологиясынқолданыпкелемін. Технологияныңнегізіретіндетұлғаныңәрекеттілігіалынып, оқушылардыңдағдылары мен біліктеріолардыңөзіндікқайтақұруіс-әрекетінегізіндеқалыптасады. Кез келгеніс-әрекетоныңтүрлерінің (репродуктивті, конструктивті, өнімді) сатылануыменсипатталады. Оқытуәдістемелікжүйесіндесатылыорналасқанжәнетұлғаныңәрекеттілігітұрғысынанойластырылғанбөліктері бар әдістемелікжүйеніқұрастырутәсілдерінойлапшығарып, оны «оқытудыңүшөлшемдіәдістемелікжүйесі» депатаған. Мұндағы «үшөлшемділік» көпдеңгейліиерархияны, оныңәрбөлігінің вертикаль бағытталғаноқыту векторы бар екендігінбілдіреді. Зерттеушілербілімсаласыныңгуманизмінбілімжүйесініңдамуындағыәлеуметтік-педагогикалық принцип тұрғысындаанықтады. Дәстүрліоқытудамұғалімбілімдіжеткізушіболса, ал гуманизация баламенбіргежұмысістейотырып, оныңбарлыққабілетінжан-жақтыашуміндетінқояды. Білімдіжекетұлғағақарайбағыттау, оқушының «Мен» менталитетінқалыптастыру, олардыңөзін-өзітанытуы, өзін-өзітануыүшінеңбектенумұғалімдерқауымынаүлкенмақсаттаржүктепотыр. Оқытудың «Үшөлшемдіәдістемелікжүйесінің» педагогикалық технологиясынәтижегебағытталғанбілімберудіқамтамасызететін механизм. Мұндакүтілетіннәтижелер: Нәтижегебағытталғанбәсекегеқабілеттібілімалуғажағдайжасалады; Білім беру жүйесініңдамуынболжауғажәнеқадағалауғажағдайтуады; Білім беру жүйесініңсапасынбағалайтынұлттықбағалаужүйесіқұрылады; Педагогикалық технология деген «Тәжірибедежүзегеасып, нәтижеберетінпедагогикалықжүйеніңжобасы». Педагогикалықжүйедегеніміз «Әдістемелікжүйе мен Дидактикалықүрдістің» бірлігі. Әдістемелікжүйе (мақсат, мазмұн, әдіс-тәсіл, түрі, құралы) бұлоқытудағысабақжоспарынасәйкескеледіжәнеоларқылынәтижегежетелейтіноқушы мен мұғалімарасындағыжүзегеасатын процесс. Технология бойыншаәдістемелікжүйеніңбастыкомпоненті – оқытумақсатыболыпқалады. Мұндағы мақсат – өздігіненбілімалумақсаты. Жаңамақсатоқытудыңәдістемелікжүйесініңқалғанкомпоненттерініңөзарабайланыстағықалыптары мен өзгерулерінталапетеді. Біліммазмұнындеңгейліктүрдеұсынудамытаоқытудыұйымдастыруғамүмкіндікбереді, өйткеніоқулық та тапсырмалар да деңгейленіпжасалған, оны біртіндепдеңгейбойыншамеңгереді, жәнемұндағыбілімніңкейбіржетекшіэлементтерін: фактілер, ұғымдар, ережелер, заңдылықтардыт.б. оқушылардыңөздері ашады. І. Оқушылықдеңгейде бала мұғалімкөмегіменамал-әрекетжасайдыалдындағымақсаттышешугеұмтылады, бұрынғыбілімдерінпайдаланады. Өнімсіз – репродуктивтікдеңгей – мемлекеттікстандарттыңең аз қажеттікөлемінқамтиды. ІІ. Алгоритмдікдеңгейдемақсат пен шешілугетиісті ситуация анық, оқушыбұрынғыжинақталғанбілімінпайдаланаотырып, мақсатқажетуүшінөзбетіменжұмысістейді. ІІІ. Эвристикалықдеңгейдемақсаташық, ситуация түсініксіз, оны оқушыныңөзітолықтырады, табады, шешеді, яғнибұрынғыбілімкөмеккекеледі. Оқушыжаңа хабар, білімдіөзізденісімен ала алады. Бұлдеңгей - өнімдідеңгей. ІҮ. Шығармашылықдеңгей – мақсатжалпылама, анықемес. Оқушы оны анықтайды, жаңанәрсенітабады, өзбетіншежаңадүниеәкеледі. Деңгейліктапсырмалардыңалғашқыүшдеңгейімемлекеттікстандарттыңміндеттідеңгейінқұрайды. Төртіншідеңгейдешығармашылықтапсырмаларыноқытушыжекебаланыңқабілетінеқарайөзіқұрастырады. Қойылғанмақсатқажетуүшін ҮӘЖ технологиясыоқытусапасыноқытумақсаттары мен нәтижелерініңарасындағыарақатынасыдепбереді. Мұғалімдердіңалдынақойылыпотырған бастыміндеттерініңбірі – оқытудыңәдіс-тәсілдерінүнеміжетілдіріпотыружәнежаңапедагогикалықтехнологиялардымеңгеру. Орта білім беру жүйесіндеәлемдікжоғарыдеңгейгеқолжеткізгенанағұрлымтанымалоқытуәдістемелеріарасындасындарлытеориялықоқытуғанегізделгентәсілкеңтараған (Hatti 2009). Бұл теория оқушылардыңойлауындамытуолардыңбұрынғыалғанбілімдері мен жаңанемесесыныптағытүрлідереккөздерінен, мұғалімнен, оқулықтанжәнедостарынаналғанбілімдеріменастастырылажүзегеасадыдегентұжырымғанегізделеді. Сындарлыоқытудыңмақсаты-оқушыныңпәндітереңтүсінуқабілетіндамыту, алғанбілімдерінсыныптантысжерде, кезкелгенжағдайдатиімдіпайдаланабілуінқамтамасызету. 1992 жылыПажаресоқытустилінтаңдаукезіндемұғалімніңбілімділігіненгөріұстанымғанегізделген ой-тоқтамдарыныңықпалыкүштірекдепсендіреді. Сондықтанмұғалімніңұстанымы- оныңкөзқарасы, қабылдағаншешімініңжәнеіс-әрекетініңнегізіболыптабылады. Оқытудыңқандайжолықолданылса да, қарастырылатынекікөзқарас бар. Біріншіден, оқушыныңжекетұлғажәнеәлеуметтікнысанретіндегікелешегі, екіншіден, оқытудыңоқушы мен мұғалімарасындағықарым-қатынаснәтижесіретіндеқарастырылуы. Құзырлыоқытудыңмаңызды факторы мұғалімніңоқушыныңтақырыптыңмәнінөзбетіменмеңгеруінтүсінуі мен бағалайалуыболыптабылады, ал құзырлымұғалімоқушыларға, ортағажәнересурстарғалайықтапнақтыкезеңдеқолданылуытиімдіоқытуэлементтерінреттепотырады. Оқушылардыңоқуғақабілетінжақсартуғамүмкіндікберетінпедагогикалықтетіктердіңбіртұтаскешеніайқындалған. Іскетартылғанпедагогикалықтетіктердіңішіндемыналардыатапөтугеболады. оқытунегізінтүсіну, оқытустильдерінназарғаалужәнеөмірбойыөзін-өзіоқытудыңқажеттілігінмойындаужәнеоныңәдістерінтаңдау; жүйеліойлануғаүйрету; шығармашылықталанттарынжәнеолардыбарыншажақсыпайдаланужолдарынзерттеужәнеанықтау; оқуүдерісіүшінжәнеөзін-өзітануәдісіретіндеоқудыжақсыкөру; тілді, есептеудіжақсыигеружәнекеңістіктікойлауқабілетініңболуы; сандықтехнологияларсаласындағыжоғарықұзыреттілік. Ұлттықоқузертханаларыұсыныпотырғандайоқушылардыңалғанақпараттысақтауыныңорташапайызыныңеңтөменіяғни 10%-ғасәйкескелетіні- «оқу» болса, еңжоғарыпайызды 90%-дыкөрсетіптұрған-«білім беру» болыпотыр. Оқу мен оқытудағысегізіншітезистеайтылғандай, қолайлыоқуүшінадамдарғакерібайланыс пен мадақтауқажет, сондықтанбағалауізгі болу керекделінген. Оқушылардыңарасындабірлескенжұмыс, бірін-біріқолдау, топтық рух мадақталады. Бұл философия оданәріоқуданықтұруүшінқажеттіөзін-өзіқұрметтеуменжәнеөзін-өзібасқарудыдамытуменсипатталады, нәтижесіндетәуелсізжәнеойшыл, өмірбойыоқуғақабілеттітұлғақалыптасады. «Интербелсендіәдістемені ЖОО-да қолданумәселелері» аттыӘлімов Асхат Қамзаұлыныңоқуқұралындаинтербелсендіәдістердіқолданужолдарыбылайкөрсетілген: оқуорнының «өмірстилін» өзгертіп, оны динамика мен қызыққа толы процескеайналдыру; мұғалімдер мен оқушылардыңарасындағықарым-қатынастыынтымақтастық пен өзараәрекеттесугенегіздеу; Құзырлылықтардықалыптастырудамынадайәдістердіоқупроцесіндеқолданудыңмаңызызор: бірлескенинтербелсендіәрекеттер; рөлдік, өндірістікжәнеіскерлікойындар; кейс-стади; презентациялар; керібайланыс; пікірталастар, тренингтер; «Білімигеру- өмірбойғыүздіксіз процесс» дегенұстанымдынегізге ала отырып, бүгіндеформалдыбілімжеткіліксіз, солсебепті де бізөмірбойыөздігімізшеүйренуімізқажетдепайтқымкеледі. Бүгінгікүнгібілімгенегізделгенқоғамәрбіртұлғаданөмірбойыоқып-үйренудіталапетедіжәне төмендегідейөзгерістердіенгізудіқажетдепсанайды: Мынадайпәнаралықнегізгібіліктердіигеріп, олардытұрақтытүрдежетілдіріпотыру: а) ақпараттықтехнологиялар, шетелтілдері, технологиялықмәдениет,кәсіпкерлікпенбайланыстыбіліктер; б) әлеуметтікбіліктер -өздігіменоқып-үйренебілу -өзгерістергебейімделебілу -ақпараттықресурстардықолданабілу -жаңадағдыларды тез арадамеңгеребілужәнежаңапроблемалар мен ситуацияларғабейімделебілу -команда құрамындабірлесежұмысжасайбілу -таңдаужасап, шешімқабылдайбілу -тәуекелге бара білу,т.б. Адам үшінеңқызықтынәрсе-өзқолыменжасағаны, өйткеніадамныңжадындабіріншімезетте тек өзініңәрекеттері мен өзқолыменжасағандарығанақалады. Кезіндекөнеқытайғұламасы Конфуций былайдегенекен: «Мағанайтыпберсең- ұмытыпқаламын, көрсетсең –естесақтармын, ал өзімежасатсаң- үйренемін». Сол себепті де интербелсендіоқуүйренушілердіңоқупроцесіндегібелсендіәрекеттерінүйренудіңнегізгіқұралдары мен тәсілдеріретіндетаниды. Кәсібибіліктіліктіарттырудаосындайбелсендіоқытутәсілдерін математика пәнінен қолданыпкелемін. Оқушыларшығармашылықдеңгейде жұмыстаныпжақсы нәтижекөрсетіпотыржәне де нәтижежылсайынғы ҰБТ, қалалық, облыстық, республикалықдеңгейлердеөтетін олимпиада, ғылымижарыстарғақатынасқаноқушыларжоғарыкөрсеткіштергежетіпжүр. Соныменқосамектебіміздесоңғыжылдарда «Алтын белгі» және «Үздік аттестат» иегерлерінің саны жақсыдәрежеде. Осы мақсаттамектепте де құзыреттіліккебағытталғанматематикалық тапсырмалардықұрастырып, оны жүзегеасырумәселелерінезоркөңілбөлінеді. Мысалы: мәтінесептердішығарукезіндеесептіңматематикалықмоделіқұрылады. Оқушыөзбетіменорындаужұмысынжолғақоюқажет. Оныңалгоритмімынадай. Өзбетіменжұмыстануалгоритмі - Үлгіменнемесетапсырманыңжауабыменсалыстыру; - Есептіңшығаружолынқайталау; - Керіесепшығару; - Нәтиженіңесепшартынасәйкестігінтексеру; - Есептітүрлітәсілменшығару; - Модельдеу, жобалау; - Нәтиженібағалау, талдау; - Жеке жағдайарқылытексеру; - Нәтиженізерттеу (оқытушыоқушыныңқызметінбақылауарқылытексереді, оқушыларбірін-бірітексереді, оқушыларатқарылғанқызметтітексереді). жүктеу/скачать 7.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|