17)Спирт пен кальций гипохоритінен хлороформды алу. Наркозға арналған медициналық хлороформ өндірісі және тазалау әдістері.
Хлороформ-түссіз, мөлдір, ауыр қозғалмалы ұшпа сұйықтық, өзіне тән иісі мен тәтті, жанғыш дәмі бар. Сусыз этанол, эфир, бензин, эфир және май майларымен барлық қатынаста араласады. Суда аз ериді (1:200). Тығыздығы 1,474-1,483. Қайнау температурасы 59,5-62 °C.
Хлороформ келесі фармакологиялық әсерге ие: қабынуға қарсы, жергілікті тітіркендіргіш; кардиотоникалық, ауырсынуды басатын дәрі; анестетикалық.
Хлороформды 1831 ж. Либих және Субайран бір мезгілде ашты. Субайран этил спиртін хлорды ізбек қатысында айдау арқылы алса, Либих этил спирті мен ацетонды хлорлы ізбеспен әрекеттестіріп, хлоральға күйдіргіш натрмен әсер ету арқылы алған.
Хлороформның жалпы анестезияны тудыру қабілеті 1848 жылы ашылды, тыныс алу жолдарына тітіркендіргіш әсер етеді, кардиотоникалық әсерге ие, қан айналымының орталық реттелуіне әсер етеді. Жүректің әлсіреуі хлороформның орталық әсерінен ғана емес, оның жүрекке тікелей әсерінен де туындайды.
ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында хлороформ медицинада наркоз ретінде белсенді қолданылды. Денеге күшті уытты және есірткілік әсер анықталғаннан кейін препарат басқа анестетиктермен ауыстырылды. Қазіргі уақытта ауырсыну синдромымен сүрту үшін эмульсияны тек жергілікті қолдануға рұқсат етіледі. Ұзақ уақыт қолдануға жол берілмейтінін есте ұстаған жөн, өйткені ол улануды тудыруы мүмкін.
ХЛОРОФОРМНЫҢ АЛЫНУЫ
Спирт пен кальций гипохлоритінен алу. Бұл үрдіс үш фазада жүреді:
1) Спирттің альдегидке дейін тотығуы:
2) Альдегидтің хлорлануы:
3) Үшхлорацетальдегидтің (хлорал) сілтімен әрекеттесіп, хлороформның және құмырсқа тұзының түзілуі:
Жалпы реакция:
Анестезияға арналған Хлороформ қосымша тазартудан өтуі керек. Тазарту процесі бірқатар кезеңдерге бөлінеді. Алдымен хлороформ концентрацияланған күкірт қышқылымен шайқалады, сумен жуылады, кальций хлориді немесе магний сульфаты үстінде кептіріледі және тазартылады. Хлороформның тазалығын сүзгі қағазынан булану арқылы тексеруге болады: хлороформнан кейін иіс қалмауы керек. Хлороформды тазарту әдісі белгілі, онда хлороформ 45-55 C температурада олеуммен өңделеді, содан кейін оны сілтімен бейтараптандырады, сумен жуады, силикагельмен кептіреді және 100 т бағанында ректификациялайды. Tазартылған өнімнің шығымы бастапқы өнімнің 85% құрайды. Әдіс процестің төмен жылдамдығымен сипатталады.
Хлороформ конц. H2SO4 жеке бөліктерімен шайқау арқылы тазартылады. 100 мл хлороформ үшін әр уақытта 5 мл қышқыл алынады. Хлороформ бөлінеді, сумен 3-4 рет жуылады, СaСl 2-де кептіріледі және тазартылады. Хлороформды тазартуға 1 литр хлороформға 50 г мөлшерінде белсенді Al2O3 толтырылған баған арқылы препаратты баяу өткізу арқылы қол жеткізіледі. Хлороформды қара шыны бөтелкелерде сақтау керек.
Хлороформды хлор туындыларының қоспаларын сульфаттау арқылы тазарту үшін күкірт ангидридін таза күйінде немесе инертті газбен сұйылтады. Өнім сумен жуылады, натрий гидроксидінің 5% ерітіндісімен бейтараптандырылады және силикагельмен кептіріледі.
Күкірт ангидриді сияқты күшті тотықтырғышты қолдану тазарту процесін тездетеді. Күшті тотықтырғышты қолдану хлороформның ішінара ыдырауына әкеледі: тазартылған өнімнің белгілі әдіспен шығуы бастапқы өнімнің 85-87% құрайды.
Хлороформ қоршаған ортаға қауіп төндіреді: атмосфералық ауа мен су объектілерін ластайды. Ол су объектілерінің тұрғындарына, кейбір жәндіктер мен топырақ омыртқасыздарына улы әсер етеді.
18. Уротропин синтезінің сұлбасын,оның қасиетін және қолдану аймағын келтіріңіз.
Достарыңызбен бөлісу: |
