1. дәріс Ойлау мәдениетінің пайда болуы. Философияның пәні мен әдісі
жүктеу/скачать 2.52 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Космоцентризм
- Антропоцентризм
| 2.Философияныңнегізгіұғымдары
Философия дүниегекөзқарастыңбіртүрі. Дүниегекөзқарас – дүниетуралыжалпыпікірлержиынтығыжәнеадамныңәлемдегіорныжайлыкөзқарасы. Тарихитұрғыдақарайтынболсақ, дүниегекөзқарасүшнегізгітиптентұрады: Мифологиялық, діни, философиялық. Мифология (гр. Myfos - аңыз, logos - ілім) – әлемдіфантастикалықжәнеақиқатжағдайдатүсінетінқоғамдықсананыңбіртүрі. Мифологиялықтуындылардаәлемніңқалыптасуы, жер, адам, тіршілік, өміржәнеөлімсекілдімәселелеркөпкездеседі. Мифтіңерекшелігі: табиғатжәнетабиғатқұбылыстарына жан бітіру, фантастикалыққұдайлардыңболуы, олардыңқарым-қатынасы, адамзатбаласыменараласуыт.б. Дін- бәріненжоғарыжаратушыкүшкежәнеоныңқоршаған орта мен адам баласынаәсері бар депесептейтінсенім-нанымғанегізделгенкөзқарасформасы. Дінніңмифологияғаұқсастығы бар: Әлемніңпайдаболуы, жербетіндегітіршілік, адамныңіс-әрекетітуралыадамгершілік-этикалықмәселелердіалғақояды. Қоғамдыигіістергешақыруда: мәдениеттіңқалыптасуынаәсеретуіменқатар адам баласынсыйласымдылыққа, әділеттілікке, төзімділіккетәрбиелеп, өзіндікпарызмәселесінтүсіндірудедінніңатқарармаңызыерекше. Философия (қазақша пәлсапа) – дүниегекөзқарастыңғылыми-теориялықтүрі. Философиялықкөзқарасмифологиялықжәнедіникөзқарастанайырмашылығы – нақтыұғымдарға, категорияларғасүйенеотырыплогикалық ой қорытуерекшелігінің бар болуы. Философия даму барысындаүшкезеңненөтті: Космоцентризм, теоцентризм, антропоцентризм. Космоцентризм –әлемдітүсіндірудеғарыштыңшексізсыртқыкүшіқолданаотырып, ой тұжырымдау (философияныңбұлкезеңіЕжелгіҮнді, ҚытайжәнеЕжелгі Грек жерлеріндекөптаралды ) . Теоцентризм – барлықтіршілікатаулыныжоғарыжаратушыкүш – Құдайарқылытүсіндіру (ОртағасырлықЕуропафилософиясынатәнерекшелік). Антропоцентризм – негізгіорталықмәселесі адам болыптабылатынфилософиялықкөзқарас (Қайтаөрлеудәуіріменжаңазаман, қазіргізаманфилософиялықмектептеріндеқарастырылады). Философияныңпайдаболуыадамзатбаласыныңбілімдеңгейі мен ой-санасыныңедәуірдамуынабайланыстыәлемдіғылымитұрғыдатүсінуіменорайласдүниегекелді. Сан қырлытабиғатқұбылыстарыныңмәнісінтүсінугетырысқанойшылдардыңфилософиялықкөзқарастары - философия ғылымыныңбеташарыіспеттесболды. Алғашқыфилософиялықойлардыңформасынатурфилософиялықбағыттадамыды. Философия пәнініңзерттейтінсұрақтары: болмыстыңөмірсүружағдайы, материя, оныңформалары, сана жәнесанасыздық, адам, оныңөмірдегімәні мен әлемдегіалатынорны, жан, адамныңруханиөмірі, қоғам, табиғат, өркениет, экология, дүниенітаныпбілу, қозғалыс, диалектика жәнеоныңзаңдары. Ф.Энгельстіңтұжырымдауыбойыншафилософияныңнегізгісұрағы - ойлаудың (сананың) болмысқа, рухтыңматерияға (табиғатқа) қатынасы. Міне, осы мәселегебайланыстықоршаған орта мен адамныңәлемдегіалатынорыныайқындалатүспек. Философияныңнегізгіпәні мен обьектісі - адам жәнеоныңәлемдегіорыны. Философияныңнегізгімәселесін (ойлау мен болмыстың ара қатынасытуралы) сөзеткендебұлсұрақтыңекіжағы бар екенінажыратабілукерек. Біріншіжағы: дүниеніңнегізі, бастамасы не - идея, рух па әлде материя ма дегенонтологиялық (болмыстуралыілім) сұраққояды. Екіншіжағы: адам баласыдүниенітанып-біле ала ма әлдетанып-білеалмай ма дегенгносеологиялық (танымтуралыілім) мәселекөтереді. Философияныңонтологиялықмәселесінебайланыстыфилософияданегізгіекібағытпайдаболды. Олар материализм және идеализм. Онтологиялықсұрақ – дүниеніңбастамасы не, дүниеніңнегізі материя не сана, рух па дегенсұрақтөңірегіндемәселеқозғаса, ал гносеология – дүниенітанып-білумүмкінбеәлдемүмкінемеспедегенсұраққояды. жүктеу/скачать 2.52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|