7. Фенолдар мен олардың туындыларын синтездеу және тазарту әдістері. Моно- және диатомды фенолдардың (фенол, тимол) антисептикалық қасиеттері
Фенол таскөмір шайырында кездеседі, сонымен қатар оны бензолдан синтетикалық жолмен алады. Фенол көп мөлшерде дәрілік препараттар, бояғыштар мен пластмасса алуға шикізат ретінде пайдаланылады.
Фенол қосылыстары деп құрамындағы ароматты сақинасында гидроксил тобы және оның функционалды туындылары бар қосылыстарды айтады. Фенол теріні күйдіреді. Медицинада алғаш қолданылған антисептиктердің бірі болып табылады. Фенол адам мен жануарлардың несебінде болады, өйткені құрамында бензол сақинасы бар аминқышқылдары ағзада ыдырағанда фенол пайда болады.
Техникада фенол тас көмір шайырынан, сондай-ақ синтетикалық тәсілдермен алынады: хлорбензолдан, сілтілік балқыту арқылы бензолсульфоқышқыл тұздарынан, бензол мен пропиленнен кумолдық әдіспен алынады.
Химиялык касиеттері бойынша фенол мен оның туындыларының спирттерден өзгешіліктері бар. Бұл өзгешелік - фенол молекуласындағы гидроксил тобы мен фенил радикалының /C6H5-/ өзара байланысына негізделген. Яғни, бензол ядросындағы п-электрондар өз сферасына гидроксил тобындағы оттегі атомының бөлінбеген электрондық жұбын тартып, оттегі атомындағы электрон тығыздығы азаяды. Бұл өз кезегінде электрон тығыздығының сутегіден оттегіне қосымша ығысуына әкеледі.
8. Парацетамолдың өндіріс технологиясын сипаттаңыз
Парацетамол-анилидтер тобынан анальгетиктер және қызуды басатын дәрі, қызуды түсіретін әсерге ие. Кейбір батыс елдерінде ацетаминофен ретінде белгілі.
. Парацетамолдың бір таблеткасы 500 мг құрайды. Фармакотерапиялық тобы: анальгетиктер; басқа да анальгетиктер - антипиретиктер; анилидтер; парацетамол.
Фармокологиялық қасиеттері: Парацетамол ішке қабылданған кезде асқазан-ішек жолынан тез және толық дерлік сіңеді. Қандағы ең жоғарғы концентрациясына 0,5-2 сағаттан соң жетеді. Парацетамол организмнің тіңдеріне жылдам және біркелкі таралады. Бала емізетін ана сүтіне қабылданған дозаның 10%-дан азы түседі.
Қолданылуы: Дене температурасының артуымен қоса жүретін жұқпалы қабыну ауруларында (ЖРА,тұмау, балалар жұқпалары). Қолдану дозасын сақтамаған жағдайда бауыр,бүйрек, қанайналым жүйесі бұзылуы мүмкін. Әдетте мұндай жағдайлармен спирттік ішімдіктерді тұтынатын адамдар соқтығысады. Сол себепті, ішімдік тұтынушы адамдарға парацетамолды аз дозада қабылдауыды кеңес етеді.
Парацетамолдың өнеркәсіптік синтезі:
П-аминофенол туындысы п-нитрохлорбензолдан синтезделеді, ол сілтілік және марганец диоксиді қатысуымен этанолдың әсерінен нитроэфирге айналады. Бұл эфир алдымен гидролизденеді, содан кейін алынған аминофенол селективті N-ацетилденген:-нитрохлорбензол (+C2H5OH/NaOH. MnO2)=нитроэфир
Достарыңызбен бөлісу: |