1. Физиология пәнінің мазмұны мен маңызы
Физиологияда қолданылатын әдістер
жүктеу/скачать 0.99 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.Тірі ағза қызметтерінің реттелуі
| 2.Физиологияда қолданылатын әдістер.
Бақылау әдісі (субъективтілік, 1-2 процесс) Графикалық жазу әдістері (объективтілік, полиграфия, деректерді жазу мен талдауды бөлу, механикалық процестер) Электрофизиологиялық зерттеу әдістері (Гальвани, телефон, ішекті гальванометр, ЭКГ, ЭЭГ, телеметрия, микроэлектродтар, электрофизиологиялық стенд, сенсорлар) Шартты және шартсыз рефлекстер әдісі. Биофизикалық зерттеу әдістері. Кибернетикалық зерттеу әдісі. Психологиялық зерттеу әдістері. Эволюциялық зерттеу әдісі. Онтогенетикалық зерттеу әдісі Созылмалы және жедел тәжірибе (анестезия, контактісіз тіркеу, жүйелі тәсіл) Алып тастау әдістері (экстирпация, биоэтика) мүшелерді, ұлпаларды айырбастау (трансплантация); фистула қою әдістер Тітіркену әдістері (физикалық, химиялық, электрлік ынталандыру) Клиникалық зерттеу әдісі Компьютерлік талдау және математикалық модельдеу Физиологияның негізгі әдісі—тәжірибе жүргізу. Жедел тәжірибе-малға наркоз беріп,хирургиялық операциялар жасайды да,ішкі ағзалар әсер ету арқылы олардың тіршілік әрекеттеріндегі өзгерістерді бақылайды. Созылмалы тәжірибе-қалыпты жағдайда ұзақ уақыт ағза қызметін зерттеуге мәжбүр береді.(фистула әдісі). Фукциональдық модельдеу физиологиялық болжамдардың дұрыстығын тексеруге немесе модельдер арқылы кейбір функцияларды бейнелеуге ,мүшелерді уақытша алмастыра алатын аппараттарды жасауға мүмкіндік береді 3.Тірі ағза қызметтерінің реттелуі Адам ағзасы - өте күрделі жүйе, ондағы алуан түрлі қызметтер екі түрлі жолмен реттеледі: гуморальды (латынша гумор-сұйықтық) түрде-қан, лимфа, жасуша аралық сұйықтық арқылы (гормондар, аниондар мен катиондар әcepi, биологиялық белсенді заттар) және жүйкелі. Гуморальды реттелудің мүмкіндігі шектеулі, ceбeбi ол баяу әсер етеді (тітіркендіргіштерге тез жауап берілмейді) оньң әсер ету принципі "Барлықтарына, барлықтарына, барлықтарына", сондықтан жауап беруге көптеген ұлпалар мен мүшелер қатысады. Орталық жүйке жүйесінің қатысуымен жүретін жүйкелі реттеу арқылы тipi бүтін ағзаньң қызметтері тез және нақты. Бұл екі реттеу механизмдері өте тығыз байланысты, бipaқ жүйкелі реттеу тipi ағза қызметін реттеуде басым. Ағзадағы ұлпалар мен мүшелер қызметін реттеуге тағы да 6ip ерскше зат - нейропептидтер қатысады. Оларды ми мен жулынның жуйке жасушалары және ішкі сөлініс безі — гипофиз бөліп шығарады. Қазіргі кезде жүзге жуық нейропептидтер белгілі, олар белоктардың жарқыншағы (сынығы), әсер eтyi ерекше, өздері жасушаны қоздырмай, тек опың қызмстін өзгерте алады. Мысалы, олар ұйқыға, зердеге (есте сақтағыш), бұлшық ет тонусына, бұлшық еттердің жиырылмай қалуына немесе құрысып қалуына, жансыздандыру және ұйықтататын, еліктетін әcеpi бар. Жоғарғы дәрежелі спортшылар қанында нейропептидтің концентрациясы машықтанбаған адаммен салыстырғанда 6-8 есе көп, олар жарыс кезінде спортшының мүмкіндігін арттырады. Алайда машықтану шектен тыс өсіп, зорыққан жағдайда нейропептидтер мөлшері азайып, спортшыньң дене жүктемелеріне бейімделуі шектеледі жүктеу/скачать 0.99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|