1 Жер ресурстарын басқарудың теориялық негіздері
Қазақстан Республикасындағы жер қатынастарының дамуы
жүктеу/скачать 1.24 Mb.
|
| 1.2 Қазақстан Республикасындағы жер қатынастарының дамуы
Елдің негізгі табиғи байлығы – оның жер ресурстары, әрі ол елдің экономикалық және әлеуметтік игілігінің негізі.Осыған орай Қазақстан Республикасында саяси және экономикалық құрылысты реформалау процестері – жер қатынастарын түбегейлі өзгертуді және жер реформасын жүргізу жағдайын бақылауды қажет етеді. Жерге орналастырудың мен даму заңдылықтарын зерттеу методологиясының екінші тарихи тәжірибесі ерекшелігі құралы ретіндегі жердің өндіріс ролімен байланысты. Жер, шүбәсіз, ауылшаруашылық өндірісінің негізгі құралы. Бірақ, көшпелі оның өндіріс құралы болуының маңызды шаруашылық жүйесінде бір өзгешелігі бар. Бұнда жер малмен қосылғанда ғана ауылшаруашылық бұл байланысты өндірісінің басты құралы бола алады. Жалпы схема түрінде жер+мал деп бейнелеуге болады. Әрине бұл жүйеде бірінші элементтің (жердің) орны ерекше басым. Көшпелі шаруашылық жүйесі жағдайларында жерді өндіріс құралы және меншік ретінде қарастырғанда объектісі, бірінші кезекте, жайылыдар алынады, өйткені бұнда ғасырлар бойы жер үшін жүргізілген күрес, жайылымдарды деуге болады. Малмен бірге олар көшпенділердің негізгі байлығы болып табылады. Жалпы көшпелі иелену үшін талас қауымның тіршілік ету кеңістігін мағынада жайылымдар құрады. Суармалы егіншілік аймақтарында да жер аса маңызды өндіріс құралдары қатарына жатады. Дегенмен, ондай рольге ол сумен қосылғанда ғана ие болады. Осылармен бірге республика территориясында мал және өсімдік шаруашылықтарының формалар да болған. Бұл формалар орын алған аймақтарда салалары аралас өтпелі көшпелі шаруашылық жүйесіне, сонымен қатар егіншілікке тән жер қатынастарының күрделі формалары қалыптасып отырды. Әр түрлі тарихи кезеңдерде республика территориясында қалыптасқан шаруашылық жүйелерінің орналастырудың даму осы табиғи-тарихи және әлеуметтік – экономикалық ерекшеліктерін міндетті түрде ескеріп отырғанда ғана, жер қатынастары мен жерге дұрыс түсініп зерттеуге заңдылықтарын, мақсат-міндеттері мен мазмұнын толығырақ және қол жете алады. Осындай методологиялық тәсіл бұрынғы сенімді түрде ұдайы болған жер қатынастары мен жерді реттестіру формаларын бейнелеуге, жерге орналастырудың даму заңдылықтарын ғылыми тұрғыдан дәлірек анықтауға мүмүкіндік береді. Нарықтық экономикаға көшу жерге әр түрлі меншік нысандарын енгізу, жер пайдаланудың ақылы және шектелген маңызды болуын, жердің, оның өндіріс құралы, кеңістіктік базис табиғи ресурс сияқты басты функцияларын сақтай отырып, жылжымайтын танудың обьективті қажеттілігін туғызды. Облыс аумағындағы жер нарығын мүлік және құқықтық реттеу нысаны ретінде оны заң тұрғысынан қалыптастырып, тәжірибеге ендіру үшін Басқарма мақсатты және жерді ұтымды бағытталған жұмыстар жүргізуде. Жерді жеке меншікке беру пайдалану үшін аукциондар мен конкурстар арқылы жер туралы учаскелерін сату жұмыстары атқарылуда. Кепiлдiк жарна аукцион өткiзу хабарламада белгiленген нысанда әрi тәртiппен және заңнамаға кейiн өзгертiлуi сәйкес енгiзiледi. Кепiлдiк жарнаның мөлшерi хабарлама жарияланғаннан мүмкiн емес. Кепiлдiк жарнаны қатысушының атынан кез келген басқа жеке немесе заңды тұлға енгiзуi мүмкiн.Аукционды жеңiп шыққан және сатып алу-сату шартын жасасқан тұлғаның сатып алу-сату шарты бойынша тиесiлi төлемдердiң кепiлдiк жарнасы есебiне жатады. Жалпы елдің негізгі стратегиялық жер ресурстары әлеуетін тиімді пайдалану мен қорғаудың бағыттарын белгілеу бүгінгі күннің ең өзекті мәселесі болып отыр. Облысымызда да жер қорын отырып, топырақтың құнарлығын сақтау, жер ресурстарын тиімді пайдалана қорғау, нарықтық экономика жағдайында қоршаған ортаны басқа да шаралармен бірге қорғау, жер ресурстарын экономикалық, техникалық ұйымдастыру-шаруашылық және құқықтық шаралармен біріктіре отырып аумақтық бағдарлама жасақтау қажеттігі көтеріліп отыр. Осы көтеріліп отырған тығыз байланысты мәселелер Батыс Қазақстан облысы жер қатынастар Басқармасының негізгі мақсаттар қатарынан орын тауып келеді. Бағдарлама жер ресурстарын басқару саласында жерді тиімді пайдалануды бір-біріне экономикалық, техникалық, ұйымдық-шаруашылық және құқықтық шараларға негізделіп жасалған. Бағдарламада мен шаруашылық құрылымдарының жерді ұтымды пайдалану, топырақ атқарушы органдар құнарлығын арттыру, жер ресурстарын қорғауда іс-әрекеттерін үйлестіру белгіленген. жүктеу/скачать 1.24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|