А.Абсолютті көрсеткіштер :
Өнімді өткізуден түскен табыс
|
32203017
|
38893365
|
6690348
|
120
|
2.
|
Жалпы табыс
|
19735961
|
24163660
|
4427699
|
122
|
3.
|
Негізгі қызметтен түскен табыс
|
9153308
|
11644280
|
2942498
|
127
|
4.
|
Салық салынғаннан кейінгі қалыпты қызметтен түскен табыс
|
6358171
|
8421611
|
2063440
|
132
|
5.
|
Таза табыс
|
6475060
|
8807174
|
2332114
|
136
|
1.
|
Б.Салыстырмалы көрсеткіштер :
Кәсіпорын активтерінің табыстылығы
|
8,07
|
9,8
|
1,73
|
121
|
2.
|
Ұзақ мерзімді активтердің табыстылығы
|
9,65
|
12,9
|
3,25
|
134
|
3.
|
Ағымдық активтердің табыстылығы
|
49,5
|
41,1
|
-8,4
|
83
|
10 кестенің жалғасы
|
4.
|
Сату көлемінің табыстылығы
|
20,1
|
22,6
|
2,5
|
112
|
5.
|
Негізгі қызметтің табыстылығы
|
39,7
|
42,7
|
3
|
107
|
6.
|
Меншікті капитал табыстылығы
|
8,99
|
14,3
|
5,31
|
159
|
Ескерту – “ҚұлсарыМұнайГаз”-дың деректері бойынша есептелінген
Бұл кестеден біз, ағымдық активтерді қоспағанда жалпы кәсіпорынның барлық көрсеткіштер бойынша табыстылықтың өскенін байқаймыз. Бұл кәсіпорын үшін өте тиімді көрсеткіштер болып саналады. 2005 жылы кәсіпорынның активтілігінің табыстылығы 9,8, яғни 121 пайызға жоғарылаған. Ұзақ мерзімді активтер табыстылығы да жоғарылап, 12,9 – ды көрсетті. Бірақ ағымдағы активтер төмендегенін көреміз Сату көлемінің табыстылығы 2004 жылы көрсеткішінен 22,6 – ға дейін жоғарылаған. Негізгі қызметтің және меншікті капитал табыстылығы да 2005 жылы жоғарылағанын көреміз. Бұның бәрінен кәсіпорынның тиімді қызмет атқарғанын байқаймыз.
11 кесте –Кәсіпорын активтерінің өтімділігі мен төлем қабілеттілігін
бағалау
№
|
Көрсеткіш
|
2004 жыл
|
2005 жыл
|
Ауытқулар
|
+/-
|
%
|
1.
|
Ағымдағы өтімділік коэфициенті
|
1,02
|
1,39
|
0,37
|
136
|
2.
|
ТМҚ-дың ағымдық активтердегі үлесі
|
0,4
|
0,35
|
-0,05
|
87,5
|
3.
|
ТМҚ-дың өтелу коэфициеті
|
13,8
|
8,29
|
-5,51
|
60
|
4.
|
Меншікті айналым қаражаттарымен қамтамасыз етілу коэфициенті
|
5,49
|
2,88
|
-2,61
|
52
|
Ескерту – “ҚұлсарыМұнайГаз”-дың деректері бойынша есептелінген
11 – ші кестені талдай отырып келесі қорытындыға келуге болады: ағымдағы өтімділік коэфициенті ағымдағы активтер мен ағымдағы міндеттер арақатынасы арқылы анықталып, ағымдық активтердің қанша есе ағымдағы міндеттемелерді өтейтіндігін анықтауға мүмкіндік береді және кәсіпорынның тек дебиторлармен уақытылы есеп айырысу мен дайын өнімді өткізуде ғана емес , қажет болған жағдайда материалдық айналым қаражаттарын сату жағдайындағы төлем мүмкінділігін көрсетеді. Ол өнімді қаражаттардың ағымдық міндеттемелерді жабатындығын анықтауға мүмкіндік береді , сол арқылы баланс құрылымының тұрақты деңгейін ғана емес , сонымен қатар , кәсіпорынның ағымдық міндеттемелері бойынша тез есеп айырысу қабілетін көрсетеді. Бұл көрсеткіш >2 немесе тең болуы керек. Сонымен, 2005 бұл көрсеткіш өсіп 1,39 – ға тең болды. Бұл 2005 жылы ағымдағы міндеттемелердің көп болуымен байланысты. Тауарлы-материалдық қорлардың ағымдық активтеріндегі үлесі ағымдық активтердің қанша бөлігін тауарлы – материалдық қорлар алатындығын көрсетеді. Бұл көрсеткіш 2005 жылы азайғандығын байқаймыз. Ағымдағы активтер 2005 жылы өсуіне байланысты ондағы тауарлы-материалдық қорлардың үлесі азайған. Ал ТМҚ-ның өтелу коэфициенті қорлардың қандай бөлігі меншікті айналым қаражаттарымен өтелетіндігін көрсетеді және меншікті айналым қаражаттарын тауарлы-материалдық қаражаттарға бөлу арқылы табамыз және > 0,6 + 0,8 болуы шарт. Бұл көрсеткіш сай келгенмен 2005 жылы оның төмендегенін байқаймыз. Бұл меншікті айналым қаражаттардың жоғары болуымен байланыстырамыз.
Меншікті айналым қаражаттарымен қамтамасыз етілу коэфициенті меншікті айналым қаражаттарымен ағымдық активтер арақатынасы арқылы анықталады және кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына қажетті меншік айналым қаражаттарының болуын сипаттайды. Ол бізде 2005 жылы 5,49 – дан 2,88 – ге дейін төмендеген.
12 кесте – Кәсіпорынның мүліктік жағдайын бағалау
№
|
Көрсеткіштер
|
2004 жыл
|
2005 жыл
|
Ауытқулар
|
+/-
|
%
|
1.
|
Өндірістік мақсаттағы мүлік коэфициенті
|
0,66
|
0,62
|
-0,04
|
94
|
2.
|
Активтер қозғалысының коэфициенті
|
0,16
|
0,24
|
0,08
|
150
|
3.
|
Мобильді және иммобильді қаражаттар қатынасының коэфициеті
|
0,2
|
0,31
|
0,11
|
155
|
4.
|
Негізгі құралдардың нақты құнының коэфициенті
|
0,32
|
0,98
|
0,66
|
3 есе
|
5.
|
Негізгі құралдардың актив бөлігінің үлесі
|
0,2
|
0,23
|
0,03
|
115
|
6.
|
Негізігі құралдардың тозу коэфициенті
|
0,1
|
0,16
|
_
|
_
|
7.
|
Негізгі құралдардың жарамдылық коэфициенті
|
0,9
|
0,84
|
_
|
_
|
Ескерту – “ҚұлсарыМұнайГаз”-дың деректері бойынша есептелінген
12 – ші кестені талдайтын болсақ, 2005 жылы өндірістік мақсаттағы мүлік коэфициенті 94 пайызға төмендеп, 0,62 – ні құрады. Бұл көрсеткіш кәсіпорынның өндірістік әлеуетін сипаттайды. Ол негізгі құралдар, өндірістік қорлар және аяқталмаған өндірістің активтер құнына қатынасы арқылы анықталады.
Келесі көрсеткіш бойынша кәсіпорын активінің қозғалыс коэффициенті. Ол қарызды өтеуге арналған қаражат үлесін сипаттайды. Коэффициент өскен сайын кәсіпорынның үздіксіз жұмысты қамту және кредиторлармен есеп айырысу мүмкіндігі де арта түседі. 2005 жылы 0,24-ке өскенін байқаймыз. 2004 жылы 0,16-ға тең болған. Ағымдық және ұзақ мерзімдік активтерінің арасындағы қатынасты көрсететін көрсеткіш – иммобилиза- цияланған қаражаттардың арақатынас коэффициенттері. Бұл ағымдағы актив- тердің өсуімен байланысты. Ол қарызды өтеуге арналған қаражат үлесін сипаттайды. Коэфициент өскен сайын кәсіпорынның үздіксіз жұмысты қамту және кредиторлармен есеп айырысу мүмкідігі де арта түседі. 2005 жылы бұл көрсеткіштің 0,31 – ге дейін өскенін көреміз. Жалпы бұл көрсеткіш 0,5-тен кем болмауы тиіс.
Келесі көрсеткіш бойынша, яғни кәсіпорын мүліктерінің жалпы құнындағы негізгі құралдардың нақты құнының коэффициенті 2005 жылы 0,66-ға артып, 0,98-ді құрады. Бұл жалпы активтер құнының өсуімен байланысты. Ал негізгі құралдадың құны 2005 жылы 20,5 %-ға өскен.
Негізгі құралдардың жалпы құнындағы оның актив бөлігінің үлесі жалпы машиналары мен көліктің қосындысын негізгі құралдарға бөлгенге тең. Ол негізгі құралдардың жалпы құнындағы еңбек құралдарының үлесін сипаттайды. Жалпы кәсіпорында 2005 жылы оның үлесі 0,03-ке көбейіп, 0,23-ті құрады.
Келесі көрсеткіш – бұл осы негізгі құралдардың тозу коэфициенті. Ол негізгі құралдың тозу сомасы мен бастапқы құны арақатынасы арқылы анықталады. Біздің жағдайда бұл коэффициент өсті, яғни құралдар тозу үстінде деген сөз. Жалпы кәсіпорынның мүліктік жағдайы жаман емес деген қорытындыға келуге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |