1Тақырып. Философияның пайда болуы және дамуы Философияның пәні мен категориялары Философияның негізгі бағыттары: материализм және идеализм Дұнетанымның негізгі тұрлері Философияның пәні мен категориялары
жүктеу/скачать 0.5 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Неофрейдистер
| Фрейдизм және неофрейдизм – Австрияда кейін Европа мен Америкада ХХ ғасырдың 20 жылдары пайда болған психоаналитикалық философияның даму кезеңі болып табылады. Бұл философиялық бағыттың эмпирикалық базасы ретінде психоанализ көрініс береді. Алғашында Фрейдизм невроздарды түсіндіретін және емдейтін ілім ретінде қалыптасып, кейін келе дау-жанжалды жағдайға тап болған саналық пен санасыздық арасындағы қарым-қатынасты, санасыздықтың өзіндік заңдылықтары мен әрекетшілдігін түсіндіруге бағытталған теорияға айналды. Фрейд адам психологиясының динамикасын түсіндіру үшін, оның психологиялық үштүпнегізін қарастырады. Олар «Мен», «Жоғарғы Мен» және «Ол». Фрейд өзінің басты идеясын жеке адамның «психосексуалдық даму» жөніндегі теория төңірегінде өрбітеді. Бұл теория бойынша, адамның еркінен тыс ұдайы конфликтілер жасап отыратын бір күш бар, соның нәтижесінде сана мен санасыздық арасында қақтығыстар болып тұрады. Қақтығыс (либидо) құмарлыққа ұмтылушы санасыздық пен саналы қалыптасқан, толысқан «шындық принципі» арасында болады. Фрейдизмнің қазіргі жақтастары неофрейдизм болса, Адам өзінің даралығын жоғалтатын, сыртқы дүниеден және өзінен жатқа айналатын, адамдық өлшемдерден арылатын, жеке адамның азғындауының және қоғамдық мүдде мен жеке мүдде арасындағы қайшылықтардың себептерін аша алмайтын қазіргі батыс қоғамына сын көзбен қарады. Мысалы, психоанализ идеяларын жалғастырушы К.Г.Юнг инстинктер биологиялық емес, символикалық мәнге ие деді. Өйткені символика психиканың өзінің құрамдас бөлігі болып табылады.
Ұжымдық санасыздық – барлық нәсілдер мен халықтарға тән, жалпыадамзаттық тәжірибе. Ол адамға дейінгі жануар сипатын және адамзаттың бұрынғы жадысының жасырын іздерін көрсетеді. Ол мифологияда, халық эпосында, діни сенімдерде тұрақталған және қазіргі заман адамдарында түс көру арқылы жоғарыға шығады, көрінеді. Неофрейдистер – А.Адлер (1870-1937), К.Хорни (1885-1952), Э.Фромм (1900-1980) осы философияның түп негізгі идеялары арқылы адамдардың өмірінің әлеуметтік құрылымын түсіндіруге тырысқан. А.Адлердің ойынша тұлғаның жүріс тұрыс мотивтерін түсіндіру үшін оның ұмтылыстарын «санасыз өмірлік жоспарын» соңғы мақсатын білу қажет. Осылардың арасында адам өмірінің қиыншылығын немесе өзінің сенімсіздігін жеңуге тырысады. Адлерге сәйкес, индивид өзінің денесінің мүшелерінің дамуындағы ақаулары үшін толымсыздық немесе аз толымсыздық сезімінде болады. Осы сезімді асып өтуге және басқалар арасында өзіндік негізделуге ұмтылғанда, ол өзінің шығармашылық потенциясын белсендетеді. Бұл белсенділік компенсация немесе жоғарғы компенсация деген атқа ие. Жоғарға компенсация ол толықсыздық сезіміне деген реакцияның ерекше формасы. Оның негізінде ерекше қабілеттерімен ерекшеленетін көрнекті тұлғалар, ұлы адамдар шығады. Неофрейдизмнің көрнекті өкілі болып Э.Фромм саналады. Ол психоанализ, марксизм, экзистенциализм идеяларын біріктіруге тырысты. Ол тұлғада туа біткен ештеңе жоқ деді, ал барлық психикалық көріністер – ол тұлғаның әртүрлі әлеуметтік ортаға берілуінің салдары. Фромм тұлғаның әрбір түрінің қалыптасу сипатын әлеуметтік ортаның тікелей ықпалынан еместігін, ал адамзаттың өмір сүруінің екі жақтығын, яғни экзистенциалды немесе теоретикалықтан шығарады. Фромм тарихи қайшылықтарды жоюды жаңа гуманистік қоғам тудырумен байланыстырды. жүктеу/скачать 0.5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|