- Қорқыт, Әл-Фараби, Жүсіп Баласағұни,
- Махмұд Қашқари, Қожа Ахмет Яссауи, Ахмет
- Игүнеки, Сүлеймен Бақырғани, Майқы би
- Төбейұлы, Мөңке би Төлеұлы, Едіге би
- Құтлық-Қабанұлы, Бәйдібек би Қарашаұлы .
Қорқыт – қазақтар айтып, қастер тұтып келген Қорқыттың да оғыздардың «Деде Қорқыт» кітабы деп аталатын дастанның да түбір бір. Қорқыт аңыздары сонау VII-VIII ғасырлар тұңғиығына бастайтын, кәделі шындықтардың көзін ашатын жәдігер. «Қорқыт айтқан» делінетін кейбір сөздер: - Қорқыт – қазақтар айтып, қастер тұтып келген Қорқыттың да оғыздардың «Деде Қорқыт» кітабы деп аталатын дастанның да түбір бір. Қорқыт аңыздары сонау VII-VIII ғасырлар тұңғиығына бастайтын, кәделі шындықтардың көзін ашатын жәдігер. «Қорқыт айтқан» делінетін кейбір сөздер:
- Өшкен жанбайды, өлген тірілмейді;
- Құлан құдыққа құласа, құрбақа құлағында ойнайды;
- Тәккәпарлықты тәңірім сүймес;
- Қара есек басына жүген кигізсең де тұлпар болмас;
Жүсіп Баласағұни – «Құтадұғұ білік» поэмасының авторы. «Құтты білім» – заманындағы ресми әдеби тіл – араб тілінде емес, түркі халықтарының тіліндегі бірінші энциклопедиялық еңбек болып табылады. Баласағұнның өмірге деген көзқарасының үш қайнар көзін атауға болады – философиялы, шамандық және исламдық. - Жүсіп Баласағұни – «Құтадұғұ білік» поэмасының авторы. «Құтты білім» – заманындағы ресми әдеби тіл – араб тілінде емес, түркі халықтарының тіліндегі бірінші энциклопедиялық еңбек болып табылады. Баласағұнның өмірге деген көзқарасының үш қайнар көзін атауға болады – философиялы, шамандық және исламдық.
- Махмұт Қашқари атақты «Диуани лұғат ат–түрік» деген кітабын 1072-1074 жылдары Бағдат қаласында жазып бітірген. Бұл кітап түркітану әлемінің энциклопедиясы.
Қожа Ахмет Яссауи (1094-1167) «жахрия» (экстаз) немесе «Яссауия» деп аталатын сопылық –мистикалық ағымның негізін қалады. - Қожа Ахмет Яссауи (1094-1167) «жахрия» (экстаз) немесе «Яссауия» деп аталатын сопылық –мистикалық ағымның негізін қалады.
- «Диуани Хикмет» («Даналық кітабы»)– 149 хикметтен тұратын кітабы Қожа Ахметтің соңында қалған бірден–бір мұра. Бұл кітапта негізінен төрт нәрсеге көңіл бөлінеді:
- шариғат– ислам дінінің заңдары мен ғұрыптары
- тарикат– сопылық идеясы, жүретін жолы
- хакикат– Құдаймен бірігу, оған шексіз жақындау
- мағрифат– дін жолын танып, оқып білу
- Шариғатсыз, тарикатсыз, мағрифатсыз хакикат болмайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
