3 І тарау. Қазіргі әлемдегі ядролық көпполярлылық жағдай және кхдр ядролық дағдарысы



жүктеу/скачать 305 Kb.
бет4/4
Дата01.07.2016
өлшемі305 Kb.
#169130
1   2   3   4

ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі ғаламдану жағдайында 1953 жылы Бітім туралы келісімге негізделген Кореядағы бейбітшілікті сақтау жүйесі өз дәуірінен асып, заман талабына сай емес. Қытай мен АҚШ бұл мәселені қайта қарастыруға дайын емес, сондай-ақ, АҚШ КХДР-ды дипломатиялық жолмен мойындауға асықпайды. Сеул мен Пхеньян БҰҰ және басқа да халықаралық ұйымдардың мүшесі болып табылса да, өзара дипломатиялық қарым-қатынас жасауға дайын емес. Бұған олардың бір-бірін өз мемлекеттерінің біт бөлігі ретінде қарастыратын Конституциялары кедергі болып отыр. Сонымен қатар, бұл мәселені шешудегі мемлекеттер мүдделерінің қарама-қайшылығы кедергісімен қоса, КХДР-дың басшылығы өз билігінен айырыламын деген қауіппен келіссөздерде бітімге келуден және басқа мемлекеттердің шарттарын қабылдауға үрейленетіні де бөлек қиындықтар туғызуда [40].

Сондықтан, Солтүстік Корея ядролық дағдарысын шешуде АҚШ, Қытай, Ресей, Жапония және Оңтүстік Корея ғаламдану кезеңін басынан өткізіп отырған бұл мәселені шешуде мыналарды мойындауы қажет:



  • Солтүстік Корея саяси тәртібінің болашағы жоқ екендігі тарихи тәжірибеде дәлелденген;

  • Пхеньян қаншама қауіп төндірсе де, ядролық сынақтарды өткізбейді;

  • Кореяның бірігуі тек Солтүстігінің нарықтық-демократиялық жолға өтуі және Оңтүстікке қосылуы арқылы ғана жүзеге асырылады;

  • Солтүстік Кореяның жаңа жүйеге өтуі аталған елдердің КХДР-ға байланысты ортақ саясаты негізінде, алдымен, нарықтық кейін демократиялық қайта құруларды жүзеге асыру арқылы жүргізіледі;

  • КХДР-ды қайта құру саясаты 1953 жылғы Бітім туралы келісім орнына қолданылатын Кореядағы жаңа бейбіт өмір орнату үшін қажет;

  • «Бестік» Солтүстік Кореяның көпжақты келіссөздерге қатысуына қуанбай, керісінше КХДР-дың өзі аталған мелекеттермен келіссөздер жүргізудің жолдарын іздестіруі керек.

Осылайша, Корея дағдарысын шешудің жүйелі жоспары келіп шығады.

Бірінші кезең - Қытай – КХДР – АҚШ-тың екі мәселеге байланысты үшжақты кездесуін өткізуі. Бірінші мәселе КХДР-дың әлемдік қауымдастық алдында әскери мақсаттағы ядролық бағдарламасының дәлелдемелі және бақылау жолымен бас тартуы. Келіссөздер негізі ретінде Пхеньян бұл шартты қабылдамаса, келіссөздерді одан әрі жүргіздің пайдасы жоқ. Екінші мәселе Қытай, Америка, Солтүстік Корея қатысуымен КХДР және АҚШ арасындағы дипломатиялық қатынастар туралы келісімге келуі. Дәл осы кезде Оңтүстік Корея Солтүстік және Оңтүстік Корея арасында дипломатиялық қатынастарды орнату үшін осы келіссөздерге қатысады. Бұл келісімдерге қол қоймайынша КХДР қауіпсіздік кепілдіктері мен экономикалық көмек алуға үміттене де алмайды.

Екінші кезең – КХДР мен Жапония арасындағы қатынастарды Солтүстік Кореяда жоғалған жапондықтар мәселесін шешу негізінде қайта қалпына келістіру. Мұнсыз КХДР Жапонияның көмегі ғана емес, сондай-ақ, Солтүстік Шығыс Азияның басқа елдерімен қауіпсіздік және экономикалық көмек туралы келіссөздердің жалғасуын күте алмайды.

Үшінші кезең – КХДР-ға заңды түрде қауіпсіздік кепілдіктерді беруді міндеттейтін және КХДР-дың нарықтық және ашық экономикалық реформалар жүргізуіне айырбас ретінде «бестіктің» экономикалық көмегін көздейтін толыққанды алтыжақты келіссөздер жүргізу. Бұл «бестіктің» ұтымды артықшылығы қазіргі ғаламдану жағдайында саяси және экономикалық жүйе Солтүстік Кореяның емес, өздерінің жүйелеріне сәйкес болып табылады [41].

Бұл дағдарыстың шешу болашағы көптеген факторларға тәуелді. Бірақ та ең біріншіден тараптардың (ең алдымен, бұл АҚШ және КХДР-ға қатысты) бір-біріне деген көмек көрсету, бітімге келуге деген ниеті болу қажет. Тараптардың бірі алдымен екінші мемлекеттің мүдделерін қорғауға кіріседі деп кесіп айту қиын. Себебі, КХДР-дың өзінде мынадай пікір қалыптасқан: басқа мемлекеттің шартын орындау немесе саясатына көну Ким Чен Ирдің жеке билігі мен елде қалыптасқан тәртіптің құлауына әкеледі. Сондықтан, Пхеньян болашақта өзін ядролық бағдарламасын ашық түрде жариялай отырып, өзінің дәстүрлі ядролық қауіп төндіру және бопсалау саясатын жалғастыруы мүмкін. Алайда, егер Солтүстік Корея ядролық сынақ жүргізетін болса, онда ол өзінің одан әрі қарайғы ядролық бопсалау саясатын қолдана алмайды. Сондай-ақ, бұл жағдайда АҚШ-тың КХДР-ға қарсы санкцияларын жүргізу ұсынысын қолдамай отырған Ресей мен Қытай БҰҰ Қауіпсізді Комитеті Пхеньянға қарсы санкциялар туралы резолюциясына келісім беруге мәжбүр болады.

Пхеньянның өз шарттарын орындауды талап етуінің де саяси негіздері бар. Оған нақты мысал ретінде АҚШ-тың 1994 жылғы екіжақты келісімдер бойынша өз міндеттерін орындамай, КХДР тарапынан сенімсіздік тудыруы болып табылады.

Пхеньянның дағдарыс жағдайы осыншама ұзақ уақытқа созу мақсаты дәл бұрынғыдай. КХДР тәртібінің өмір сүруін одан әрі жалғастыру және жақсы нәтижелерге жетуге деген үмітпен ядролық және зымыран бағдарламасын одан әрі жалғастыру.

Сондай-ақ, әлі күнге дейін державалардың КХДР шарттары мен қажеттіліктерін есепке алып келуін пайдалана отырып, КХДР өз шарттарын одан әрі кеңейтуге тырысады.

Сонымен қатар, КХДР Оңтүстік Корея әкімшілігінің Солтүстік Корея әкімшілігінің қысымына көнбістігін қолдана отырып, Сеулмен экономикалық диалогты күшейтуге тырысады. КХДР-дың бұл жоспарының жүзеге асырылуы Оңтүстік Корея позициясының қаншалықты ядролық қаруға қарсы және қатаң болатынына тәуелді болып табылады.

Пхеньян одан әрі Солтүстік Корея ядролық бағдарламасы мәселесін шешудегі Солтүстік Шығыс Азия бестігінің өзара бәсекелестігі мен мақсат-мүдделерінің қарама-қайшылығын пайдалана отырып, Еуропалық Одақтың антиамерикандық және жұмсақ саясатына сүйене отырып, өзінің сыртқы саясатында еуропалық бағытты арттыруға күшін салады.

Сондай-ақ, бұл жерде ел ішінде нақты өзгерістер мен реформалар жүргізуді қолға алмайды.

Осыған байланысты, КХДР ядролық дағдарысын шешудегі басты мәселелер болып мемлекеттер арасындағы өзара сенімнің болмауы мен тек өз мүдделерін көздеуі, сондай-ақ, КХДР-дың ішкі және сыртқы саясатының басқа елдерге қарама-қайшылығы және қазіргі халықаралық қатынастардағы тұрақсыздықтың белең алуы табылады.



Сол себепті, бұл мәселеге қатысушы мемлекеттер үшін тек өздерінің ғана мүдделерін ғана көздемей, өзара кепілдіктер мен сенімділікке негізделген саясат арқылы аталмыш КХДР ядролық дағдарысын шешудің ортақ және бейбіт жолдарын іздестіретін уақыты жетті.

Сілтемелер


  1. Жебин А.З. «КНДР: традиции и совремменость» // Восток/Orients. - №2. -2003. – c.56

  2. Любецкий В. «Эволюция ядерной политики США в 1989-2000 гг.» // Мировая экономика и Международные отношения. - №9. -2001. –c. 45

  3. Choi Soung-Ah. “Seoul, Washington reaffirm cooperation on North Korea nuke stand off” // Korea now. March 6, 2004 p. 13

  4. Суэо Мачи «Радиационная технология в целях устойчивого развития» // Международная жизнь. - №7. -1997. –c. 54

  5. Киреченов О. «Ядерная политика КНДР: дипломатическое уравнение шестой степени» // Азия и Африка сегодня. - №6 (563). -2004. –c.79

  6. Seo Hyun-Jin. “President urges NK to resume talks” // Korea now. February 19, 2005, p. 25

  7. «Новейшая история стран Азии и Африки. ХХ век, 1945-2000» т.2, под ред. Родригеса, Москва, 2002г. – c.102

  8. Choi Soung-Ah. “Seoul, Beijing agree to speed up six way talks” // Korea now. April 17, 2004 p. 36

  9. «Внешняя политика РФ 1992-1999» под ред. Торкунова А.В., Москва, 2000г. C. 250

  10. Бурмистров Р. «Япония – КХДР: обострение северокорейской ядерной проблемы» // Азия и Африка сегодня. - №, (575). -2005. – c7 78

  11. Есин В. «Восточно-Азиатская подсистема после распада СССР» // www.google.ru

  12. Кокошин А. «Ядерное сдерживание и национальная безопасность России». // Мировая экономика и Международные отношения. - №7. -1999. Июль –c. 28

  13. Joo Sang-Min. “Roh, Koizumi to make efforts to revive six-party nuke talks”// Korea now. December 25, 2003 p. 64

  14. Ромашкина Н. «Ядерная многополярность как новый фактор стратегического баланса» // Мировая экономика и Международные отношения. - №8. -2003. – c.92

  15. Seo Hyun-Jin. “Six nations express commitment to N-free Korea” // Korea now. March, 2004 p. 29

  16. Seo Hyun-Jin. “US, North Korea urged to show flexibility” // Korea now. March 6, 2004 p. 56

  17. Булычев А.Р. «Ким Чен Ир отправляется в путь» // Проблемы Дальнего Востока. - №5. -2001. Сентябрь-Октябрь –c. 39

  18. Есин В. «Ядерное оружие КНДР: угроза или шантаж» // www.rambler.ru

  19. Жебин А.З. «О возможных сценариях развития ситуации на Корейском полуострове» // Корейский полуостров и вызовы ХХ века: ИДВ РАН. – Москва. - 2003. –с. 40

  20. Seo Hyun-Jin. “Roh appeals US to soften stance toward NK” // Korea now. November 27, 2004 p. 49

  21. Koh Yu-Hwan. “Roh, Bush seek diplomacy on nukes” // Korea now. November 27, 2004 p. 63

  22. Трошин Ю.А. «История стран Азии и Африки новейшее время» Москва, 2003г. – c.201

  23. Koh Yu-Hwan. “Roh’s NK policy lays groundwork for unification” // Korea now. March 6, 2004 p. 18

  24. Кальвокореси «Мировая политика 1945-2000» кн.2, Москва, 2003 –c. 69

  25. Жебин А. «Ядерный кризис в Корее и интересы безопасности России» // Азия и Африка сегодня. - №3 (572). -2005. –c. 23

  26. Paul Chamberlin. “Great powers in peaceful Korean unification” // World Peace. November 17, 2001 p. 25

  27. Лещенко Г. «Корейская бомба и Российская политика» // Евразия сегодня. -2004. Март –c.34

  28. «Современные международные отношения и мировая политика» под ред. Торкунова, Москва, 2004г. –c.93

  29. Joo Sang-Min. “Seoul urges US to assuage tensions on nukes” // Korea now. December 20, 2004 p. 35

  30. Васильев А.С. «История Востока» т.2, Москва, 2003г. -c.56

  31. Seo Hyun-Jin. “Roh, APEC leaders discuss NK, economy” // Korea now. November 24, 2004 p. 30

  32. Жебин А. «Ядерный кризис в Корее и интересы безопасности России» // Проблемы Дальнего Востока. - №2. -2004. Март-Апрель –c. 56

  33. Калядин А. «Россия и международный режим ядерного нераспротранения» // Международная жизнь. - №7. -1997. –c. 91

  34. Михеев ВА. «Глобализация и корейская проблема» // Проблемы Дальнего Востока. - №2. -2004. Март-Апрель c. 56

  35. Choi Soung-Ah. “Former UN adviser urges economic aid to North Korea” // Korea now. December 25, 2004 p.10

  36. Михеев В.А. «Корея сегодня: Внутренние и глобальные основы ядерного кризиса» // Азия и Африка сегодня. - №1. -2006. -c. 48

  37. Мурогов В. «Стратегия ядерной энергии» // Международная жизнь. - №7. -1997. –c/ 69

  38. Толорая Г. «Корейский полуостров и Россия» // Международная жизнь. - №12. -2002. –c7 96

  39. Фесюн А. «Япония: ядерная программа КНДР угрожает Северо-Восточной Азии» // www.rambler.ru

  40. Бурнашев, Кукеева «История международных отношений и внешней политики» ч.3, Алматы, 1998г. –c.39

  41. Choi Soung-Ah. “Former UN adviser urges economic aid to North Korea” // Korea now. December 25, 2004 p. 38


Пайдаланған әдебиеттер тізімі


  1. Бурмистров Р. «Япония – КХДР: обострение северокорейской ядерной проблемы» // Азия и Африка сегодня. - №, (575). -2005.

  2. Булычев А.Р. «Ким Чен Ир отправляется в путь» // Проблемы Дальнего Востока. - №5. -2001. Сентябрь-Октябрь

  3. Есин В. «Восточно-Азиатская подсистема после распада СССР» // www.google.ru

  4. Есин В. «Ядерное оружие КНДР: угроза или шантаж» // www.rambler.ru

  5. Жебин А.З. «КНДР: традиции и совремменость» // Восток/Orients. - №2. -2003.

  6. Жебин А.З. «О возможных сценариях развития ситуации на Корейском полуострове» // Корейский полуостров и вызовы ХХ века: ИДВ РАН. – Москва. - 2003. –с. 40

  7. Жебин А. «Ядерный кризис в Корее и интересы безопасности России» // Азия и Африка сегодня. - №3 (572). -2005.

  8. Жебин А. «Ядерный кризис в Корее и интересы безопасности России» // Проблемы Дальнего Востока. - №2. -2004. Март-Апрель

  9. Калядин А. «Россия и международный режим ядерного нераспротранения» // Международная жизнь. - №7. -1997.

  10. Киреченов О. «Ядерная политика КНДР: дипломатическое уравнение шестой степени» // Азия и Африка сегодня. - №6 (563). -2004.

  11. Кокошин А. «Ядерное сдерживание и национальная безопасность России». // Мировая экономика и Международные отношения. - №7. -1999. Июль

  12. Лещенко Г. «Корейская бомба и Российская политика» // Евразия сегодня. -2004. Март

  13. Любецкий В. «Эволюция ядерной политики США в 1989-2000 гг.» // Мировая экономика и Международные отношения. - №9. -2001.

  14. Михеев ВА. «Глобализация и корейская проблема» // Проблемы Дальнего Востока. - №2. -2004. Март-Апрель

  15. Михеев В.А. «Корея сегодня: Внутренние и глобальные основы ядерного кризиса» // Азия и Африка сегодня. - №1. -2006.

  16. Мурогов В. «Стратегия ядерной энергии» // Международная жизнь. - №7. -1997.

  17. Ромашкина Н. «Ядерная многополярность как новый фактор стратегического баланса» // Мировая экономика и Международные отношения. - №8. -2003.

  18. Суэо Мачи «Радиационная технология в целях устойчивого развития» // Международная жизнь. - №7. -1997.

  19. Толорая Г. «Корейский полуостров и Россия» // Международная жизнь. - №12. -2002.

  20. Фесюн А. «Япония: ядерная программа КНДР угрожает Северо-Восточной Азии» // www.rambler.ru

  21. Choi Soung-Ah. “Former UN adviser urges economic aid to North Korea” // Korea now. December 25, 2004

  22. Choi Soung-Ah. “Seoul, Beijing agree to speed up six way talks” // Korea now. April 17, 2004

  23. Choi Soung-Ah. “Seoul, Washington reaffirm cooperation on North Korea nuke stand off” // Korea now. March 6, 2004

  24. Joo Sang-Min. “Roh, Koizumi to make efforts to revive six-party nuke talks”// Korea now. December 25, 2003

  25. Joo Sang-Min. “Seoul urges US to assuage tensions on nukes” // Korea now. December 20, 2004

  26. Koh Yu-Hwan. “Roh, Bush seek diplomacy on nukes” // Korea now. November 27, 2004

  27. Koh Yu-Hwan. “Roh’s NK policy lays groundwork for unification” // Korea now. March 6, 2004

  28. Paul Chamberlin. “Great powers in peaceful Korean unification” // World Peace. November 17, 2001

  29. Seo Hyun-Jin. “President urges NK to resume talks” // Korea now. February 19, 2005

  30. Seo Hyun-Jin. “Roh, APEC leaders discuss NK, economy” // Korea now. November 24, 2004

  31. Seo Hyun-Jin. “Roh appeals US to soften stance toward NK” // Korea now. November 27, 2004

  32. Seo Hyun-Jin. “Six nations express commitment to N-free Korea” // Korea now. March, 2004

  33. Seo Hyun-Jin. “US, North Korea urged to show flexibility” // Korea now. March 6, 2004


І. Оқу-анықтамалық құжаттар


  1. Бурнашев, Кукеева «История международных отношений и внешней политики» ч.3, Алматы, 1998г.

  2. Васильев А.С. «История Востока» т.2, Москва, 2003г.

  3. Кальвокореси «Мировая политика 1945-2000» кн.2, Москва, 2003

  4. Трошин Ю.А. «История стран Азии и Африки новейшее время» Москва, 2003г.

  5. «Новейшая история стран Азии и Африки. ХХ век, 1945-2000» т.2, под ред. Родригеса, Москва, 2002г.

  6. «Внешняя политика РФ 1992-1999» под ред. Торкунова А.В., Москва, 2000г.

  7. «Современные международные отношения и мировая политика» под ред. Торкунова, Москва, 2004г.






жүктеу/скачать 305 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет