3. Сабақ түрі: тәжірибелік
Сын есімнің зат есіммен қиысуы
жүктеу/скачать 7.69 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 10. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы. 31 мин (35%) Төмендегі сөздерді латын тіліне аударып, кестені толтырыңыз
- Сын есімдерді Gen.sing. қойыңыз
- 11. Жаңа тақырыпты бекіту. 9 мин (10%) Тест
- 12. Сабақты қорытындылау. 2 мин 2%)
- 13. Үйге тапсырма беу 2 мин 2%) §53 оқу, жазу, жаттау §52 тапсырмаларды аяқтау № 7 сабақ 1. Сабақтың тақырыбы
- 2. Сағат саны
- Дамыту
- 7. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%)
- 8. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру: 14 мин (15%) Сезім мүшелері атауларын латын тіліне аударыңыз
- 9. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%)
- Дауыссыз тип. Дауысты тип. Аралас тип. Дауыссыз типі
- ІІІ септеу зат есімдерінің сөздік формасы
| Сын есімнің зат есіммен қиысуы.
Қиысу дегеніміз сын есімнің анықтап тұрған зат есіммен бір текте, түрде, септікте болғандығы. Қиысу тәртібі: 1.Терминдегі зат есім мен сын есімнің грамматикалық формасын анықтап алу (септігін,жекеше я көпше түрін). 2. Зат есім сөздік түрі бойынша тегін анықтап алу. 3. Анықталған зат есімнің тегі бойынша сын есімнің жалғауын сөздік түрінен таңдап алу. 4. Зат есім септелуін белгілеп алу. 5. Сын есім септеуін белгілеп алу. 6. Терминдерді зат есім мен сын есімді керекті грамматикалық формасына қою. Nom.Sing Мысалы: Ұзын доға a rcus, us m IV l ongus, a um II arcus longus Терминдердегі «ұзын» есімі – қиысқан анықтауыш, себебі «доға» зат есімімен бір текте (m), септікте (Nom.) жекеше түрінде (Sing) тұр. 10. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы. 31 мин (35%) Төмендегі сөздерді латын тіліне аударып, кестені толтырыңыз:
Шынтақ сүйек Бұрыш Сұр Сыртқы Сары Еңбек Кеуде Бұлшықет Ең кіші Өңеш Сын есімдерді Gen.sing. қойыңыз: Spinosus (m), spinosa (f), spinosum (n), spinalis (m), spinalis (f), spinale (n), costarius (m), costaria (f), costarium (n), costalis (m), costalis (f), costale (n), transversus (m), transversa (f), transversum (n), osseus (m), ossea (f), osseum (n), pterygoideus (m), pterygoidea (f), pterygoideum (n). 11. Жаңа тақырыпты бекіту. 9 мин (10%) Тест 1. Сын есімнің латын атауы: Pronomina personalia Nomen adjectivim Nomen substantivum Nomen numerale Nomen personale 2. Сын есімнің өзгерілуіндегі көрсеткіштері: тегі мен саны септігі мен саны септеуі мен тегі тегі, саны, септігі септігі 3. Тек 1-шi топ сын есiмдерi: solubilis,mitis,flavus aquosus,solutus,talis luteus,fortis,amylacеus ruber,niger,albus parvus,minor,solubilis 4. Септеудің түріне байланысты сын есiмдер ... бөлiнедi. 4 топқа 3 топқа 2 топқа 6 топқа 5 топқа 5. Сын есiмдер ... бойынша өзгередi. септеу мен тегi тегi мен сан түрі септiгi мен сан түрі сан түрі,тегi,септiгi септiгi 6. Бiрiншi топ сын есiмдерiне... сын есiмдер жатады. 3 жалғаулы 2 жалғаулы 1 жалғаулы Nom.Sing түрiнде us,-a,-um,немесе - er,-a,-um жалғаулары бар Nom.Sing түрiнде -is,e жалғаулары бар 7. 2-шi топтағы бiр жалғаулы сын есiмдердiң белгiлерi: -er,-a,-um -x,-s,-r -is,-e -us,-a,um -er,-is,-e 8. Егер сын есiм еркек тегiнде -us,-er жалғауына аяқталса, онда әйел және орта тектерінде ... жалғаулары болады. -us,-um. -us,-um. -a,-um. -io,-a. -a,us. 9. Егер сын есiм 2-шi топқа жатса, оның барлық тектерінде Cen.Sing. жалғауы болып ... табылады. -e. -x. -er. -is. -um. 10. «Сау» сын есiмі сөздiк формасында: vivus,а,um sanus,а,um purus,а,um internus,а,um externus,а,um 12. Сабақты қорытындылау. 2 мин 2%) Студенттердің білім деңгейін бағалау және түзеу. Әр студентке сабақта алған бағасы айтылады, жіберілген кемшіліктер талқыланады. 13. Үйге тапсырма беу 2 мин 2%) §53 оқу, жазу, жаттау §52 тапсырмаларды аяқтау №7 сабақ 1. Сабақтың тақырыбы: ІІІ септеудің зат есімдері 2. Сағат саны: 2 сағат 90 мин (100%) 3. Сабақ түрі: тәжірибелік 4. Сабақтың мақсаты: Оқыту: ІІІ септеу зат есімдерді қалай меңгергендігін тексеру Тәрбиелік: мысалдар арқылы оқушыларға идеялық-саяси тәрбие беру. Дамыту: оқушылардың қабілетіне сай тапсырмалар беріп, тиянақты түрде жеткізе білуге дағдыландыру. 5. Материалды-техникалық жабдықталуы: а) техникалық құралдар: интерактивті тақта, ноутбук ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: плакат, слайд, өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары, суреттер. б) оқыту орны: латын тілі дәрісханасы 6. Әдебиеттер: Негізгі: 1. Городкова Ю. И. Элементы латинского языка и основ медицинской терминологии: Учеб. -2-е изд., доп. –М.: Медицина 2001 2. Латинский язык и основы медицинской терминологии: учеб. для мед. вузов/под ред. Щульц Ю.Ф. -М.:Б.и;1993 3. М.Д. Машковский. Лекарственные средства. Пособие для врачей.-15-е изд.. перераб. испр. и доп. –М.: РИА «Новая волна»: Издатель Умеренков, 2008 Қосымша: 1. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии: учебное пособие/ под ред. Д.А. Харкевича.-4-е изд.,испр. и доп. –М.: Медицинское информационное агенство, 2005 2. Д.А. Харкевич. Фармакология: учеб. для вузов. -10-е изд., испр. и доп. -М.: ГЭОТАР –Медиа, 2008 3. П.Х. Попандопуло. Общая рецептура: учебно-метод. пособие. Шымкент: Б. и., 2001 Сөздіктер: 1. А. Рақышев. Анатомиялық терминдердің сөздігі. Алматы. Рауан, Демеу, 1994 ж. 2. Т.Г. Казаченок. Фармацевтический словарь. Минск, 1977 3. Дворецкий И.Х.. Латинско-руский словарь: ок 50000 слов. -3-е изд.., испр. –М.: Русский язык, 1986 4. Бабичев Н.Т. Словарь латинских крылатых слов: 2500 единиц М.: Русский язык, 1982 5. Ж.К. Ермахан. Тәнтану атауларының латынша-қазақша-орысша тақырыптық сөздігі. Алматы: Ана тілі, 1996 7. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%) Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақтың мақсаты мен міндеті. 8. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру: 14 мин (15%) Сезім мүшелері атауларын латын тіліне аударыңыз: Жақша ішіндегі терминдерді зат есіммен қиыстырыңыз: Сынық (ұсақталған, қазықталған, асқынған), сал (бастапқы, қалтыраған, ұмытшақ), жара (өрмелеуші, пенетрапециялайтын, күшейе түсуші), жасанды түсік (қатерлі, толық, бастаушы), жарақат (тістелген, бөлшектенген). 9. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%) ІІІ септеуге барлық үш тектің (m,f,n) Gen. sing. формасында –is жалғауы бар зат есімдер жатады. Бір тектің өзінде атату септігінің жекеше түрінде (Nom. sing.) әртүрлі жалғаулары болады. ІІІ септеу зат есімдері атау және ілік септігіндегі буын сандарына қарай тең және тең емес буынды болып бөлінеді. Тең буынды зат есімдер - Nom. sing. және Gen. sing. формаларында буын саны бірдей болады. М.: auris, is f - құлақ Nom. sing. – auris (2 буын) Gen. sing. - auris (2 буын) Тең емес буынды зат есімдер - Nom. sing. формасына қарағанда Gen. sing. формасында буын саны көбірек болады. М.: corpus, oris n - Nom. sing. – corpus (2 буын) Gen. sing. - corporis (3 буын) ІІІ септеу зат есімдерінің 3 типі бар: Дауыссыз тип. Дауысты тип. Аралас тип. Дауыссыз типі бойынша буындары тең емес, негіздерінің соңы бір дауыссыз дыбысқа аяқталатын зат есімдер септеледі. М.: liquor, oris m – сұйықтық radix, icis f – тамыр semen, inis n – ұрық Nom. sing. – liquor Gen. sing. - liquoris Сөз негізі – liquor Дауысты типі бойынша орта тектің Nom. sing. формасында –e, -al, -ar жалғаулары бар зат есімдер жатады. М.: secale, is n – қара бидай animal, alis n – жануар exemplar, aris n – үлгі Аралас типі бойынша мына зат есімдер септеледі: 1) буындары тең емес, негіздерінің соңы бірнеше дауыссыздарға аяқталатын; 2) буындары тең Nom. sing. формасында –es, -is жалғаулары бар: М.: pars, partis f – Ribes, is f – apis, is f – Nom. sing. – pars (1 буын) Ribes – 2 apis - 2 Gen. sing. - partis (2 буын) Ribіs – 2 apis - 2 Сөз негізі – part ІІІ септеу зат есімдерінің сөздік формасы 3 бөліктен тұрады: 1. Зат есім атау септігінде жекеше түрде (Nom. sing.) толық беріледі. 2. Жекеше түрдегі ілік септігінің (Gen. sing.) жалғауы жалғанады. а) тең емес буынды зат есімдерде негізінің соңы бірге беріледі б) тең буынды зат есімдерде тек қана жекеше түрдегі ілік септігінің (Gen. sing.) –is жалғауы беріледі. в) бір буынды зат есімдер ілік септігінде толық жазылады М.: homo, inis m – адам auris, is f – құлақ flos, floris m – гүл 3. Грамматикалық тегі көрсетіледі. жүктеу/скачать 7.69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|