3. Сабақ түрі: тәжірибелік


жалғаулы сын есімнің септелу үлгісі



бет13/40
Дата06.11.2023
өлшемі7.69 Mb.
#482488
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   40
Әд.-өңд.-лат.т-Мейірбике-2-курс-лат.т

3 жалғаулы сын есімнің септелу үлгісі.
silvester, tris, tre



Casus

Singularis

Pluralis

masc.
fem.

neutr.

masc.
fem.

neutr.

Nom.

silvester
silvestris



silvestre



silvestres



silvestria



Gen.



silvestris

silvestris



silvestrium



silvestrium



Dat.

silvestri



silvestri

silvestribus

silvestribus

Acc.

silvestrem

silvestre

silvestres

silvestria



Abl.

silvestri

silvestri

silvestribus

silvestribus



2-жалғауы бар сын есімнің септелу үлгісі.
vernalis, e



Casus

Singularis

Pluralis

masc.
fem.

neutr.

masc.
fem.

neutr.

Nom.

vernalis

vernale

vernales

vernalia



Gen.

vernalis

bernalis

vernalium

vernalium



Dat.

vernali

vernali

vernalibus

vernalibus



Acc.

vernalem

vernale

vernales

vernalia



Abl.

vernali

vernali

vernalibus

vernalibus






  1. жалғауы бар сын есімнің септелу үлгісі.

Simplex icis – ая, ое

Casus

Singularis

Pluralis

masc. fem. neutr.



masc. fem. neutr.



Nom.

simplex
simplicis
simplisi
simplicem simplex
simplici

simplices simplicia

Gen.

simplicium

Dat.

simplicibus

Acc.

simplices simplica

Abl.

simplicibus


Латын тілінде өткен шақ есімшелері супиннің негізіне тектік жалғаулар(us,a, um) жалғану арқылы жасалады. Супин – етістіктің негізгі формаларының бірі -um жалғауына аяқталады.
Мыс: datum – dat(негіз) + us,a, um
mixtum - mixt (негіз) + us, a, um
Өткен шақ есімшелері 1топ сын есімдері сияқты септеледі: яғни І септеумен әйел тегі, ал ІІ септеумен ер тегі және орта текпен септеледі.
І – ае
ІІ – і


10. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы. 31 мин (35%)
Төменде көрсетілген сурет бойынша қаңқа бөлімдерінің аудармасын жазыңыз:
1 -бассүйек;
2-омыртқалық бұғана
3-бағана;
4-жауырын;
5-төс;
6-тоқпан жілік;
7-кәріжілік;
8-шынтақ сүйек;
9-білезік сүйектері;
10-алақан сүйектері;
11-саусақ сүйектері;
12-жамбас сүйек
13-сегізкөз;
14-құйымшақ;
15-ортанжілік;
16-тізе тобық;
17-үлкен жіліншік;
18-кіші жілншік;
19-тілерсек;
20-табан сүектері;
21-башпай сүйектері;
22-қабырға;


Зат есімдердің негізіне -al, -ar жұрнақтарын толықтырып жазыңыз, аударыңыз:
Front-, pariet -, lumb -, jugul -, dors -, vestibul -, uln -, cost -, centr -, muscul-, nas-, radi-, sacr -, spin -, occiput -, later -, mandibul -, maxill -, crani -, granul -, condyl -, orbit -, lacrim -, horizont -, clavicul -, alveoli -, stern -, acromi -, labi -, auricul -, faci -, pyramid -, dent -, patell -, tempor -.


Көп нүктенің орнына тиісті жалғауларды қойып, терминдерді толықтырыңыз:
Аrteria comitans nervi median … ramus communicans cum nerv … zygomatic … ramus communica … cum gangli … ciliar … rami communicant … cum nervo facial … ramus communicans cum ram … auricular … nervi vagi.
Аударыңыз:
Сolon transversum, glandula alveolaris composǐta, musculus transversus abdominis, pars compacta substantivae nigrae, substantia perforāte posterior pedunculi cerebri, arteria circumflexa humeri anterior et posterior.


Екі бағандардағы сөздерді сәйкестендіріңіз:

  • albus, a, um оң жақ

  • osseus, a, um тістік

  • sinister, tra, trum бұдырлы

  • dexter, tra, trum қызыл

  • asper, era, erum сегізкөзді

  • ruber, bra, brum сүйектік

  • frontalis, e сол жақ

  • occipitalis, e маңдайлы

  • nasalis, e ақ

  • temporalis, e мұрындық

  • sacralis, e самайлық

  • dentalis, e шүйделік



11. Жаңа тақырыпты бекіту. 9 мин (10%)
Сұрақтар:
1. Өткен шақ есімшелері қай септеумен септеледі?
2. Өткен шақ есімшесінің белгісі қандай?
3. Өткен шақ есімшелерінің негізін қалай анықтаймыз?
4. Супин дегеніміз не?
5. Өткен шақ есімшелері қалай жасалады?


12. Сабақты қорытындылау. 2 мин 2%)
Студенттердің білім деңгейін бағалау және түзеу. Әр студентке сабақта алған бағасы айтылады, жіберілген кемшіліктер талқыланады.
13. Үйге тапсырма беру. 2 мин 2%)
§53 Есімшелерді жаттау §54, §56 жазу, жаттау


№9 сабақ


1. Сабақтың тақырыбы: ІV және V септеу зат есімдер. Сан есім.


2. Сағат саны: 2 сағат 90 мин (100%)


3. Сабақ түрі: тәжірибелік


4. Сабақтың мақсаты:

  • Оқыту: оқушылардың алған білімдерін саралай отырып, практикалық дағдымен салыстыру.

  • Тәрбиелік: Отанды сүюге баулу. Туған жерді аялауға, қорғауға тәрбиелеу.

  • Дамыту: оқушылардың қабілеттерін дамыту, сөздік қорын кеңейту.



5. Материалды-техникалық жабдықталуы:
а) техникалық құралдар: интерактивті тақта, ноутбук
ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: плакат, слайд, өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары, суреттер.
б) оқыту орны: латын тілі дәрісханасы


6. Әдебиеттер:

  • Негізгі:

1. Городкова Ю. И. Элементы латинского языка и основ медицинской терминологии: Учеб. -2-е изд., доп. –М.: Медицина 2001
2. Латинский язык и основы медицинской терминологии: учеб. для мед. вузов/под ред. Щульц Ю.Ф. -М.:Б.и;1993
3. М.Д. Машковский. Лекарственные средства. Пособие для врачей.-15-е изд.. перераб. испр. и доп. –М.: РИА «Новая волна»: Издатель Умеренков, 2008

  • Қосымша:

1. Руководство к лабораторным занятиям по фармакологии: учебное пособие/ под ред. Д.А. Харкевича.-4-е изд.,испр. и доп. –М.: Медицинское информационное агенство, 2005
2. Д.А. Харкевич. Фармакология: учеб. для вузов. -10-е изд., испр. и доп.
-М.: ГЭОТАР –Медиа, 2008
3. П.Х. Попандопуло. Общая рецептура: учебно-метод. пособие. Шымкент: Б. и., 2001

    • Сөздіктер:

1. А. Рақышев. Анатомиялық терминдердің сөздігі. Алматы. Рауан, Демеу, 1994 ж.
2. Т.Г. Казаченок. Фармацевтический словарь. Минск, 1977
3. Дворецкий И.Х.. Латинско-руский словарь: ок 50000 слов. -3-е изд.., испр. –М.: Русский язык, 1986
4. Бабичев Н.Т. Словарь латинских крылатых слов: 2500 единиц
М.: Русский язык, 1982
5. Ж.К. Ермахан. Тәнтану атауларының латынша-қазақша-орысша тақырыптық сөздігі. Алматы: Ана тілі, 1996
7. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%)

  • Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

  • Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

  • Сабақтың мақсаты мен міндеті.



8. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру: 14 мин (15%)
Сүйектердің аттарын латын тіліне аударыңыз:

  • мұрындық

  • төменгі жақсүйектік

  • жоғарғы жақсүйектік

  • самайлық

  • шүйделік

  • бетсүйектік

  • сына тәрізді

  • торлы

  • таңдайлық

  • тіластылық

  • шынтақ сүйек

  • кіші жіліншік

  • топай сүйек

  • үлкен жіліншік

  • жамбастық

  • шоңданай

  • өкше сүйегі



Ауызша аударыңыз:
Pulmo sinister, apex pulmonis sinistri, lobus pulmonis superior, paries ductus cochlearis, ala vomeris, dura mater spinalis, os hyoideum, os parietale, os palatinum, os ischii, tuber calcanei, collum tali, corpus humeri.


Зат есімдердің сөздік формасын толықтырып, негізін анықтаңыз:
Сavitas, salus, cervix, mystax, ars, tendo, calx, tuberositas, pars, radix, articulatio, asperitas, juventus, dens, terminatio, lens, cartilago, appendix, auris, pubes, origo, longitudo, impressio, fornix, mors.
9. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%)
IV – ші септеу зат есімдеріне Gen.Sing. жалғауын аяқталатын еркек тегі және орта тегі зат есімдері жатады.
Атау септігінің жекеше түрінің (Nom.Sing.) еркек тегі –us жалғауына аяқталады, ал орта текте –u жалғауына аяқталады. Олардың Gen.Sing. – me «us» деген жалғауы болады.
Мысалы: spiritus, us m – спирт
cornu, us n – мүйіз
fructus, us m – жеміс


IV септеудің септік жалғаулары



Casus

Singularis

Pluralis

masc. neutr.

masc. neutr.

Nom.

-us -u

-us -ua

Gen.

-us -us

-uum -uum

Dat.

-ui -u

-ibus -ibus

Acc.

-um -u

-us -ua

Abl.

-u -u

-ibus -ibus





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   40




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет