4-5 I. Бастауыш сынып математикасын оқытудың педагогикалық– психологиялық ерекшеліктері

Математикалық жұмбақтар жауабында немесе айтылуында математикалық ұйымдар , символдар , терминдер болады . Мұнда жұмбаққа қойылатын талаптар да сақталады .

1. 
   Қырық құрықтық ,
   Сықық қырықтық.
   
2. 
   Үй кіші ішіп пшетін ,
   Бес кіші ішік піштім .
   Неше кіші ішік піштім ?
   

Өлең есепте өлең жазу заңдылығын пайдалана отырып , математикалық есеп құрастырылады . He белгі, не белгісіз екендігі беріледі . Осы есепті шешуде байланыстырылалады . Табылған жауап негізделеді.

Тапқырлықты талап ететін есептің шарты мен қорытындысы дұрыс пікірлер . Жауабын кеңірек ойлауға тура келеді. Жауабы бір немесе бірнешеу болуы мүмкін . Есептің бұл түрі мұғалімнен де , оқушыдан да аңғарымпаз болуды таоап етеді.

А. Бір торда үш қоян отыр еді , үш оқушы оларды бір - бірден таратып алды . Сонда торда әлі де бір қоян қалып қойды . Ол қалай ? Жауабы : Бір оқушы қоянды торымен алып кетеді. Б. Менің қүрбым келе жатып бес теңге тауып алды . Екеуіміз келе жатсақ қанша тауып алған болар едік . Жауабы : 5 теңге не мүмкін емес .

1-ден 10-ға дейінгі сандардың қатары .

А. 1-ден 10-ға дейінгі сандардың қатарын жан - жақты меңгертуге жаттықтыру.

Ә. Сан қатарын мәнерлеп дұрыс жазуға дағдыландыру .

Б. Ауызша жылдам қосып азайтуға дағдыландыру .

А. Балаларды тазалыққа тәрбиелеу .

Ә. «Көрші» ұғымы арқылы мейірімді болуға шақыру .

Б. Үлкендерге қолғабыс жасауға , кішілерге қамқор болуға тәрбиелеу.

Өткенді қайталау.

а. 1-ден 10-ға дейінгі сандардың тура және кері санай берудегі
машықтардың қалыптастыру , жаттықтыру .

ә. «Дыбыс» арқылы санды табу ойынын пайдалану арқылы қосу және азайтуға ауызша мысал . 2+4= 3-1= 20+2= 4-2= 5-2= 4+3=

Қарындашпен үстелді дыбыс шығатындай етіп ұрамен , оқушылар тыңдап отырып , алдарындағы цифрларынан тиісті санда көрсетеді. Мацсатым: Есту мүшелері арқылы баланың ойлау қабілетін арттыру .

б. «Түсін танып , атын айт» ойыны барысында оқушыларды

Ойынның барысы :

Столдың үстіне әр түрлі жемістердің , көкөністердің суреттерін қоямын . Балаларды кезектеп тақтаға шығара отырып бұл заттардың атын сұраймын , дәмінің қандай болатындығын еске түсіремін , түсінің қандай екенін анықтаймын.

в. «Шашылған сандар» ойынын ұйымдастыру.
Ойынның барысы :

Едендегі шашылып жатқан сандарды ретімен орналастыруын қадағалаймын . Бүған бірнеше оқушыны қатыстыруға болады сан ретіне қарай .

Сандар ретін ажыратуға жағылыспауға әрі жылдам қозғалуға жаттықтыру.

Балаларды тез ойлап , шапшаң жауап беруге дағдыландыру .

10-1 = 9-1- 8-1- 7-1= 6-1=

9+1 = 8+1= 7+1= 6+1= 5+1=

Ойынның барысы :

Алдаркөседен хат келгендігін , балалардың қалай оқып жатқандығын білу мақсатында бірнеше тапсырма бергендігін айтады .

Көкорайда - 9 гүл . Барлығы - ? Шешуі: 9+1-10 Жауабы : 10 гүл . Жұмыстың орындалу барысы.

Есептің текстесімен апликациялы пейзаж көрсете отырып таныстыру талдау.

- Балалар алдарындағы цифрлар арқылы партаның үстінде өрнек құру барысында шешуін табады .

Ә. Эстетикалық тәрбие беру ;

Б. Табиғаттағы заттар арқылы түстерді ажырата білуге жаттықтыру.

Сергіту сәті.

Оң ңолымда он саусақ, Сол қолымда он саусақ, Қосып едім екеуін болып шықты он саусақ, Он аяқта бес башпай сол аяқта бес башпай қосып едік екеуін болып шықты он башпай .

Дәптермен жұмыс .

А. Тапсырманы орындау.

Ә. Қорытындылау.

Ойын түрінде «Қызықты эстафеталық жарыс» ұйымдастырамын .

Сөре Мөре

Бұл ойын 10 көлеміндегі сандардың құрамын табуға арналады .

Б. Багалау.

Балалардың сабаққа қатысуын мақтау , мадақтау .

а) оқушыларға математика сабағы болатынын айту .

ә) оқу - құралдарын алып дайындатып қою .

Үй тапсырмасын тексеру.

1. Үй тапсырмасын сұрақ - жауап әдісімен бастадым .

• 
  Кеше біз қандай санмен таныстық ?
  
• 
  4 санымен .
  

4,3,2,1.

1,2,3,4.

1. Бүгін сендермен біз 4 санының құрамымен танысамыз . 4 санының құрамын анықтау үшін мен жоғарғы ұяшықтарға ойыншықтар қоямын . (Дидактикалық материалдарды пайдаланамын) . Жоғарғы ұяшықтағы ойыншықтарды санатамын.

• 
  Ойыншық нешеу ? (4)
  

• 
  Енді екінші сөреде бір ойыншық ауыстырылып қойылды .
  Бірінші сөреде неше ойыншық ? (3)
  

• 
  Екінші сөреде ше ? (1)
  

4 деген сен 3 пен 1-дің қосындысы .

Танымдық қабілет дамыта түсуге арналған жаттығулар .

Оқушылар шаршының ішіне өздері сан қояды .

2. Оқушылардың өздігінен істейтін жұмыстары . Оқушылар ойыншықтарды ауыстыра отырып , 4 санының қүрамын анықтайды .

-Балалар , бірінші сөреге неше ойыншық қойдыңдар ? (2)

• 
  Екінші сөреге ше ? (2)
  
• 
  Бірінші және екінші сөреде неше ойыншық болды ? f4) Яғни 2
  мен 2-нің қосындысы 4 болады . 1 мен 3-тің қосындысы да 4
  болады.
  

1+1+1+1-4 (1-ді 4 рет қосқанда 4 шығатынын тақтаға жазып көрсетемін).

4. Оқушылардың өздігінен істейтін жұмыстары .

4 санының құрамын анықтау және санды қосып , азайту Теңдік және теңсіздік табу . 0<4 2<4 4=4 4>3

5. Ойын «Жасырын санды man»

Бос текшелердің орнына сандарды тауып қояды .

4

2

0

6. 
   Логикалық ойлау жұмыстары.
   

6. 
   Дәптермен жұмыс .
   

азайту.

0+4=4 4-4=0 4-0=4

8. Қорытынды . Оқушылардың білімін бағалау .

Сабақ таңырыбы : 8 санының құрамы .

Сабақ мақсаты:

А) 8 санының құрамын білуге үйрету .

Ә) 8 санының қүрамы жайлы түсінікті 2 санының қосындысы түрінде жазуды , сәйкес кері азайту амалдарын дұрыс жазуды қалыптастыру.

Б) Цифрды дәптерге әдемілеп жазуды үйрету . Сабаң көрнекілігі : 8-ге дейінгі цифрлар , карточкалар , дидактикалық материалдар .

Бірінші білімдеріне сәйкес 3 бөлініп отырады .

Өткен сабақты пысықтау :

Үйге : 8 цифрын жазып келу тапсырылған және 8-ге дейін тура және кері санату.

Жаңа сабақпен таныстырмас бұрын 2-ден 7-ге дейінгі сандардың құрамын ауызша қайталау.

Жаңа сабаң : 8 санының құрамы .

Мұғалім түсіндірмесі: (практикалық түрде). 8 алманы алып оны қалай тарелкаға бөліп салу керектігі қарастырыла отырып 8= + қосындылары құрастырылады .

Оқулықтағы тапсырма суреттерге қарай отырып , оның сюжетіне байланысты әңгіме құрып , 8 цифрды пайдаланып , 8 санының қүрамын схемаға сәйкес анықтау .

Қосудың ауыстырымдылық заңы айтылып кетеді.

2-тапсырма

3 оқушы тақтаға шығып орындайды .

Жолақшадағы дөңгелектерді пайдаланып , қосу және азайту

амалдарын орындайды .

1. 7+1=8 6+2=8 5+3=8 8-7=1 8-6=2 8-5=3

3-ші тапсырманы балалар орнында отырып шығарады . Олар кесінділерді өлшеп , олардың ұзындықтарын салыстырғанша , мұғалім 8 санына байланысты жұмбақ жасырады .

Алдында

Артында

Ақ тауық пен

Балапан Тағы екеуден

Айтшы санын

балақан Қосса нешеу ?

(сегіз) (сегіз)

3-тапсырма

Қызыл түсті кесінді 8см салыстуру Көк кесінді 7см8см * 7см7см * 8см

Көк кесінді 1 см қысқа , ал қызыл кесінді 1 см ұзын . Оқулықтағы қалған тапсырмалар 3 топқа бөлінген . Оқушыларға , олардың білім деңгейіне қарай бөлініп беріледі.

Мұғалім : - Балалар , қазір жылдың қай мезгілі ?

-Қыс .

Қысқы өзгешелікті айтайықшы !

Енді осыған керісінше жазды еске түсірейікші . Жазда қандай өзгерістер болады ? Қане , еске түсірейік .

Жаздағы өзгерістерді айтады.

Ендеше жазды есімізге түсіре отырып ,

3-қатардан 3 үл , 3 қыз шығады .

Үлдар көбелек ұстайды , қыздар гүл тереді . Көбелекпен гүл артында балалардың білім деңгейіне байланысты оқулықтағы 4,6 тапсырмалар бар 1 номерлі көбелек пен гүлдегі тапсырма :

Сандарды салыстыру

0*8 5*8 8*2 3*8

8*8 8*7 4*8 8*6 т.б.

2 номерлі гүл мен көбелектегі тапсырма :
Ұзындықты салыстыру

8см*6см Зсм*8см 4см*8см 8см*8см 8см*5см 8см*2см т.б.

3 нөмерлі гүлдегі, көбелектегі тапсырма :

Өрнектерді салыстыру

8-5 * 7-4 2+4 * 8-3 8-4 * 0+3

7-4 * 8-5 8-3 * 2+4 0+3 * 8-4 т.б.

3 топтағы отырған оқушыларға да осыған ұқсас карточкалар таратылып беріледі . Олар да орнында отырып , білім деңгейіне байланысты тапсырмаларды орындады.

Оқулықтағы 5 тапсырма «Орныңды тап» атты ойыны арқылы орындалды .

2-ден 8-ге дейін цифр ұстаған оқушылар «Орныңды тап» деген сигнал бойынша орнын тауып , 0-ден 8-ге дейін тұра қалады немесе керісінше 8-ден бастап , 0-ге дейін тұра қалады .

Қррытынды : 8 санының құрамын айт .

Үйге тапсырма : Дәптер таратылып берілді , оның ішінде «8 санының құрамынтап» деген тапсырма бар .

Бағалау.

1. 
   Есеп термині туралы түсінік бер .
   

1. 
   Оқушылардың ойлау , есте сақтау , ауызша , жазбаша есеп
   шығаруға белсенділігін арттыру.
   
2. 
   Оқушыларды ұқыптылыққа , саналылыққа , жинақылыққа
   тәрбиелеу.
   

ауызша , жазбаша есептер шығару , сандарды салыстыру .

Сабақтың барысы :

Үйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабаққа дайындау . Санамақ .

Өткен сабақтан алған білімдерін тиянақтау .

а) Біреу , екеу болып келген жағдайдағы санның құрамы жайлы
оқушылырдың білімін бекіту.

б) 0-ден 10-ға дейін тура және кері санау.

A) ecen және оның құрамды бөліктері жайлы мәселе талдау .

Сөреге кітаптарды есепке байланысты орналастыру. Балаларды есептің шарты, сұрағы, шешуі, жауабымен таныстыру .

Шарты : 1-сөреде 4 кітап бар 2-сөреде 2 кітап бар .

Сұрағы : Екі сөреде барлығы қанша кітап бар?

Шешуі: 4+2=6 кітап .

Осы есепті талдап оқушылар мұғалім басшылығымен есеп құрастырады.

Асан , сен бірінші қатарға 3 қызыл дөңгелек қой .

Айжан сен екінші қатарға 2 көк дөңгелек қой .

_{О О О 3}